پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 46 |
| تعداد شماره‌ها | 1,226 |
| تعداد مقالات | 10,522 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,800,604 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,185,378 |
بررسی فرضیه وجود گویشهای باستانی در کنار زبان فارسی باستان در استان فارس | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی زبانشناسی اجتماعی | ||
| مقاله 1، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 25، اسفند 1402، صفحه 1-9 اصل مقاله (662.21 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/il.2023.68124.1599 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمد حسینی معصوم* 1؛ رضا حیدری زادی2 | ||
| 1دانشیار زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2عضو علمی بنیاد دایره المعارف اسلامی ( دانشنامه جهان اسلام ) | ||
| چکیده | ||
| در سال 1960، مورگنستیرنه فرضیة وجود گویشی باستانی در جنوب ایران (در کنار فارسی باستان) را مطرح کرد. او تفاوتهای گویشی واژة شپش در استان فارس، به ویژه تفاوت آن در گویش کلیمیان و گویش لارستانی در برابر دیگر گویشهای فارس و گویشهای لُری را یکی از شواهد این تحول دانست. در سال 1382، رضایی باغبیدی شواهدی مطرح نمود که گویش شیرازی قدیمِ بهجامانده در دیوان شاعران شیرازی، بازماندهای از گویشی قدیمتر است که پیشینة آن به دورة باستان میرسد. مبنای نظر او بقای صامت “Ө” باستانی جنوب ایران در گویش قدیم شیراز، برخلاف تبدیل آن به“s” در زبان فارسی میانه است. پیشتر و برخلاف آنها، بنابر نظر هنینگ (1934) تحول“s” به “Ө” در دورهای متاخر از دورة میانه رخ دادهاست که اثر آن در گویش شیرازی قدیم و فارسی میانة مانوی باقی است. در این پژوهش، شواهدی از ابدال“s” به “Ө” در بعضی زبانها و گویشهای ایرانی همسو با نظر هنینگ ارائه میشود که بیشتر در تقابل با نظر مورگنستیرنه است. شواهدی که در این پژوهش ارائه میشود نشان میدهد که پذیرفتن فرضیه وجود گویشی باستانی غیر از فارسی باستان در شیراز یا فارس با تردید و سوالهایی مواجه است که بیپاسخ ماندن آنها فرضیه هنینگ را قوت میبخشد و برعکس، فرضیههای مورگنستیرنه و رضایی باغبیدی را با سؤال و فرضهای دیگری مواجه میسازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان‌های ایرانی؛ گویش؛ گویش باستانی؛ فارسی باستان؛ استان فارس؛ زبانشناسی اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| On the Hypothesis Proposing Ancient Dialects Coexisting with Old Persian Language in Fars Province of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Mohammad Hosseini-Maasoum1؛ Reza Heidarizadi2 | ||
| 1Associate Professor of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| 2accademic staff of Langugae & Literature Department, Encyclopedia of the World of Islam | ||
| چکیده [English] | ||
| Morgenstierne (1960) proposed a hypothesis about an ancient dialect in the south of Iran coexisting with Old Persian. As a piece of evidence for this, he pointed to the dialectal differences of words equivalent to the Persian word “šepeš” (louse) in Fars dialects, especially its difference in Kalimi and Laristani dialects compared to other dialects of Fars. Based on what was recorded as “Ө” in place of “s” in some words, Rezai Baghbidi (2003) claimed that the Shirazi dialect recorded in poems in the classical texts is reminiscent of an ancient dialect different from Old Persian. Before these two, Henning (1934) had regarded the sound “Ө” (which later changed to “t”) in some Shirazi and Manichaean words as a change of the sound “s” that must have occurred in the late middle era of the Iranian history. Finally, this discussion shows that the Old Shirazi (or Fars) dialect hypothesis faces some questions, which if not answered, result in support for Henning’s hypothesis. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| : Iranian languages, Fars province, dialect, ancient dialect, sound change, sociolinguistics | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آذرلی، غلامرضا. (1387). فرهنگ واژگان گویشهای ایران. تهران: نشر هَزار.
ادیبطوسی، محمدامین. (1345). کان ملاحت، نشریةدانشکدة ادبیات و علوم انسانی. دوره 18، ش 80، ش پیاپی 80، صص 459-475.
جلیلیان، عباس. (1385). فرهنگ باشور. تهران: پرسمان.
حسندوست، محمد. (1389). فرهنگ تطبیقی-موضوعی زبانها و گویشهای ایرانی نو. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
خال، شیخ محمد. (2005). فهرههنگی خال. چاپ دوم. ههولیر (اربیل): ئاراس.
رجبی، سید صفر. (1370). راههای دیرینة خووزستان، آینده. سال هفدهم، شماره 1-4، صص 27-34.
رستمنژاد دشتی، یوسف. (1386). میراث نیاکان: پژوهشی در گویش دشتی و برخی از ضرب المثلها، عقاید، باورها، بازیهای محلی و آثار تاریخی شهرستان گاوبندی. شیراز: ایلاف.
رضایی باغبیدی، حسن. (1382). شیرازی باستان، ویژهنامه فرهنگستان (گویش شناسی)، شماره (1)، صص 32-40.
ستوده، منوچهر. (1365). فرهنگ نائینی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ستوده، منوچهر.(1390). فرهنگ گیلکی. چاپ دوم، رشت: فرهنگ ایلیا.
سلامی، عبدالنبی. (1383-1393). گنجینه گویششناسی فارس. دفتر 1-7، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
صادقی، علیاشرف. (1357). تکوین زبان فارسی. تهران: دانشگاه آزاد ایران.
صادقی، علیاشرف. (1394). صامت “Ө” «ث» در زبان فارسی و پهلوی، فرهنگ نویسی. (9)، صص 3-44.
صادقی، علیاشرف. (1392). فوائد زبانی و لغوی تصحیح الفصیح ابن درستویه فسایی، فرهنگ نویسی (7)، صص 3-22.
کلباسی، ایران. (1373). گویش کلیمیان اصفهان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مرادی، محمدرئوف. جلیلیان، عباس. (1396). گنجینه گویشهای ایرانی (استان کرمانشاه). تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
مردوخ روحانی، محمدماجد. (1389). فرهنگ جیبی فارسی-کُردی دانشگاه کردستان. چاپ دوم، سنندج: دانشگاه کردستان.
Borjian, H. (2020). The perside language of Shiraz Jewry: A historical-comparative phonology, Iranian Studies, 35(3-4), 403-415.
Borjian, H. 2015. Judeo-Iranian Languages. In Lily Kahn & Aaron D. Rubin (eds.), Handbook of Jewish Languages, pp. 234–296. (Brill’s Handbooks in Linguistics). Leiden: Brill.
Buyaner, D. B. (2020). On the etymology of the old Iranian term for ‘iron’. zaraθuštrōtəma (Zoroastrian and Iranian studies in honour of Philip G. Kreyenbroek), Ancient Iran Series,10, 51-67.
Durkin-Meisterernst, D. (2004). Dictionary of manichaean middle Persian and Parthian, Turnhout: Brepols.
Gershevitch, I. (1964). Dialect variation in early Persian. Transactions of the Philological Society. 63, 1-29.
Henning, W. B. (1958). Mitteliranisch, Handbuch der Orientalistik. B. 4 (Iranistik), Leiden: Brill.
Kent, R. G. (1953). Old Persian (grammar, text, lexicon) (2nd ed.). United States: American Oriental Society.
Kuiper, F. B. J. (1971). [1972] Review: die Rekonstruktion des Medischen by Manfred Mayrhofer. Indo-Iranian Journal, 13(4), 277-279.
Morgenstierne, G. (1927). An etymological vocabulary of Pashto. Oslo: Jacob Dybwad.
Morgenstierne, G. (1960). Stray notes on Persian dialects II. Norsk Tidsskrift for Sprogvidenskab, 19, 73-140.
Peyrot, M., Dragoni, F., & Bernard, C. (2022). The spread of iron in Central Asia: On the etymology of the word for “Iron” in Iranian and Tocharian. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 85(3), 403-422.
Rastorgueva, V. S., & Edelman, D. I. (2000). Etymological dictionary of the Iranian languages, (Vol. 1). Moscow: Eastern Literature.
Schwartz, M. (1970). On the vocabulary of the KhwarezmianMuqaddimatu l-Adab. In J. Benzing (Ed.). Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft (Vol. 120) , No. 2. 288-304.
Skjaervo, P. O. (1988). Encyclopedia Iranica (Vol. III), Fasc. 8, 846-850; retieved from https:”iranicaonline.org”articles”baskardi-basakerdi-collective-designation-for-numerous-dialects-spoken-in-southeastern-iran-from-bandar-e-abbas-eastwar.
Skjaervo, P. O. (1994). Of lice and men and the Manichean anthropology, Studien zur Indologie und Iranistik, 19, 269-286.
منابع آلمانی
Bartholomae, C. (1895-1901). Awestasprache und Altpersisch, Grundriss der Iranischen Philologie, Band. 1, Strassburg.
Henning, W. B. (1934). Zum Zentralasiatischen Manichaismus, OLZ, 37, 1-11.
Henning, W. B. (1933). Das Verbum des Mittelpersischen der Turfanfragmente.ZII (9), 158-252 [= in selected papers (1), pp. 65-160].
MacKenzie, D. N. (1990). The Kwarezmian Element in the Qunyat al-Munya, United Kingdom: School of Oriental and African Studies, University of London.
Mayrhofer, M. )1968). Die Rekonstruktion des Medischen, Österreichischen Akademie der Wissenschaften
منابع فرانسه
Lazard, G. (1963). La Langue des Plus Anciens Monuments De La Prose Persane, Paris: libraire C. Klincksieck.
Meillet A. Benveniste E. (1931). Grammaire du Vieux-Perse, 2nd Ed. Collection Linguistique Publiée par la Société de Linguistique de Paris-XXXIV. Paris: Libr. Edouard Champion.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 523 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331 |
||