پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 46 |
| تعداد شماره‌ها | 1,226 |
| تعداد مقالات | 10,522 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,800,604 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,185,378 |
نام‌شناسی اشخاص در کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی زبان‌شناسی اجتماعی | ||
| دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 26، شهریور 1403، صفحه 69-79 اصل مقاله (603.88 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/il.2024.70485.1632 | ||
| نویسنده | ||
| شیماء جعفری دهقی* | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، سیستان و بلوچستان | ||
| چکیده | ||
| نام‌شناسی دانش مطالعۀ اسامی خاص است که از دیرباز در پژوهش‌های زبان‌های ایرانی مرسوم بوده با این حال، نام‌شناسی اجتماعی، مفهوم نسبتاً تازه‌ای است و هنوز حوزۀ نوظهوری تلقی می‌شود؛ این اصطلاح، هم در زبان‌شناسی اجتماعی و هم در حوزه‌های دیگری همچون جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و جغرافیا کاربرد دارد. تا کنون بیشتر پژوهش‌ها به ریشه‌شناسی نامهای خاص در این کتیبه‌ها پرداخته است. هدفِ این پژوهش بررسی نام‌شناسی برخی نامهای خاص در کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی بر اساس نظریۀ ون‌لانگندونک است. بر اساس این نظریه، در گزینش نامهای خاص چهار مقولۀ قومیت، ملیت، مذهب و امور فراملی درنظر گرفته می‌شود. در این پژوهش، با توجه به ماهیت نامها، افزون‌بر مقوله‌های یادشده، مقولۀ نامهای اساطیری نیز به این تقسیم‌بندی افزوده شد. ابتدا گزیده‌ای از اسامی خاص در کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی گردآوری و سپس بر اساس مقوله‌های یادشده طبقه‌بندی شد. نتایج پژوهش نشان داد در این کتیبه‌ها نامهای اساطیری بیشترین بسامد را داشتند. سپس به ترتیب نامهای ملی، مذهبی بیش از همه به کاررفته است. این امر نشان می‌دهد براساس یکی از مهم‌ترین نظریه‌های نام‌شناسی اجتماعی، در جامعۀ ساسانی اسطوره نقش بسزایی داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نام‌شناسی؛ نظریۀ ون‌لانگندونک؛ زبان‌شناسی اجتماعی؛ زبان‌های ایرانی؛ کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی؛ جامعۀ ساسانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Onomastics of Personal Names in Middle Persian and Parthian Inscriptions | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Shima Jaafari Dehaghi | ||
| Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Velayat University | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract Onomastics is the study of personal names and has long been common in Iranian language research. However, social onomastics is a relatively new concept. This term is used both in sociolinguistics and in other fields such as sociology, anthropology and geography. So far, most researches have dealt with the etymology of personal names in these inscriptions. The purpose of this research is to investigate the onomastics of some personal names in Middle Persian and Parthian inscriptions based on Van Langendonck's theory. According to this theory, four categories of ethnicity, nationality, religion, and transnational affairs are considered in the selection of personal names. In this research, considering the nature of names, in addition to the mentioned categories, the category of mythological names was also added to this division. First, a selection of personal names in Middle Persian and Parthian inscriptions was collected and then classified according to the mentioned categories. The research results showed that mythological names had the highest frequency in these inscriptions. Then, in the order of national names, religious names are used the most. This shows that according to one of the most important theories of social nomenclature, myth played a significant role in the Sasanian society. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Onomastics, Van Langendonck’s theory, Iranian Languages, Middle Persian and Parthian inscriptions, Sasanian society, Sociolinguistics | ||
| مراجع | ||
|
منابع
احمدی، بهزاد؛ زندی، بهمن؛ نجفیان، آرزو و روشن، بلقیس، 1397، «بررسی نام‌گذاری اشخاص در بانه از دیدگاه نام‌شناسی اجتماعی»، مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران، سال ششم، شمارۀ 22، صص. 1-19.
ایمانی، منیژه، 1363، «نام‌شناسی و نام‌گذاری در ایران»، مجلۀ زبان‌شناسی، سال اول، پیاپی 3، صص. 76-87.
جعفری، علی اکبر، 1348، «فرهنگ نامهای اوستا»، فرهنگ ایران زمین، جلد 15، صص. 404- 447.
جمشیدی‌ها، غلامرضا، فولادیان، مجید، 1390، «بررسی تحولات فرهنگ عمومی در ایران بر اساس تحلیل نام‌گذاری»، فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال هفتم، شمارۀ 24، صص. 39-64.
خواجه‌نوری، بیژن و همکاران، 1394، «بررسی رابطۀ فرایند جهانی‌شدن فرهنگی و هویت مذهبی در ایران (مطالعۀ موردی گروه‌های قومی لُر شهر نورآباد ممسنی و عرب شهر کنگان و توابع)، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، شمارۀ 1، صص. 23-45.
رجب‌زاده، احمد، 1378، تحلیل اجتماعی نام‌گذاری – بررسی موردی اراک، همدان و بوشهر، تهران: روش.
رستگار فسایی، منصور، 1388، فرهنگ نامهای شاهنامه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رضی، هاشم، 1346، فرهنگ نامهای اوستا، تهران: فروهر.
زندی، بهمن؛ احمدی، بهزاد، 1401، «نام‌شناسی اجتماعی شناختی؛ حوزۀ نوین مطالعات میان‌رشته‌ای»، جستارهایی در نام‌شناسی اجتماعی، تهران: نشر نویسۀ پارسی، صص. 187- 212.
زندی، بهمن؛ لطیفی، آناهیتا؛ کریمی فیروزجایی، علی؛ احمدخانی، محمدرضا، 1399، «دگردیسی هویت و تغییر نام اشخاص: یک بررسی نام‌شناختی اجتماعی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ نهم، شمارۀ 3، صص. 641-664.
زندی، بهمن؛ یوسفی‌راد، فاطمه؛ متشرعی، سیدمحمود، 1399، «نام‌شناسی از منظر زبان‌شناسی شناختی اجتماعی با تاکید بر بافت کاربرد بنیاد»، شناخت اجتماعی، سال نهم، شمارۀ 2، صص. 193- 212.
صادقی، علی‌اشرف، 1383، «پیشگفتار»، نام نامۀ ایرانی، تالیف فردینان یوستی، تهران: اساطیر.
طیب، محمدتقی، علی‌نژاد، بتول، 1382، بررسی گرایش‌های جدید نام‌گذاری در اصفهان از دیدگاه زبان‌شناسی، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ دوم، شمارۀ سی‌و‌دوم و سی‌وسوم، صص. 23-58.
عبدی، عباس، 1376، تحول نام‌گذاری کودکان تهران از 1345-1374، تهران: حنانه.
نجاتی حسینی، سیدمحمود، افشار، سمیه، 1388، «تحول نام‌گذاری فرزندان در شهر تهران»، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شمارۀ سوم، صص. 141- 158.
یوستی، فردیناند، 1382، نام‌نامۀ ایرانی، تهران: اساطیر.
Ainiala, T. & Östman, J. (eds.), (2017) Socio-onomastics: The Pragmatics of names, Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. Ainiala, T. (2016). Attitudes to street names in Helsinki. In Puzey, G., Kostanski, L. (eds.). Names and naming: People, places, perceptions and power (pp. 106-119). Bristol: Multilingual Matters. Crystal, D. (2008). A dictionary of linguistics and phonetics (6th edition), Oxford: Blackwell. Gignoux, P. (1971). Glossaire des Inscriptions Pehlevies et Parthes. Lund Humphries: London. Gignoux, P. (1986). Mitteliranische Personennamen. Faszikel 2: Noms propres sassanides en moyen-perse épigraphique., Iranisches Personennamenbuch, Band II, Fasz. 2. Gignoux, P. (2003). Mitteliranische Personennamen. Faszikel 3: Noms propres sassanides en moyen-perse épigraphique. Supplément (1986-2001). Iranisches Personennamenbuch, Band II, Fasz. 3. Hough, C. (eds.). (2016). The Oxford handbook of names and naming. Oxford: Oxford University Press. Justi, F. (1895). Iranisches Namenbuch, Marburg: N.G. Elwertsche Verlagsbuchhandlung. Khan, T., & Deepa, V. (2014). The names of virtual communities: A linguistic cum socio-onomastic analysis. Global Journal of Multidisciplinary Studies, 3(9), 456-465. Kripke, S. (1972). Naming and necessity. In D. Davisson, & G. Harman (eds.). Semantics of Natural Language (pp. 253-255). Springer, Dordrecht Mayerhofer, M. (1973). Onomastica Persepolitana: Das altiranische Namengut der Persepolis-Täfelchen, Vienna: Verlag der Osterreichischen Akademie der Wissenschaften. Searle, J. (1969). Speech acts: An essay in the philosophy of language. Cambridge: Cambridge University Press. Sims-Williams, N. (1978). Review of onomastica persepolitana: Das altiranische Namengut der Persepolis-Täfelchen”, Indo-Iranian Journal, 20(1/2), 95-99. Van Langendonck, W. (2007). Theory and typology of proper names (Trends in Linguistics). Berlin/ New York: Mouton de Gruyter. Walther, H. (1971). Namenforschung heute, Ihre Ergebnisse und Aufgaben in der Deutschen Demokratischen Republik [Name Research Today: Your Results and Tasks in the German Democratic Republic], Berlin: Academie-Verlag. https://www.oeaw.ac.at/en/iran/research/linguistics-onomastics/iranian-personal-names-ipnb
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 447 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 316 |
||