پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,219 |
| تعداد مقالات | 10,473 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,218,588 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,907,547 |
بررسی اوضاع بهداشت و درمان شهرهای خوزستان در دوره‌ی رضاشاه (1320-1304ش) | ||
| پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
| دوره 13، شماره اول، پیاپی 25، پاییز و زمستان 1403، اردیبهشت 1404، صفحه 37-50 اصل مقاله (490.91 K) | ||
| نوع مقاله: pajoheshi | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/lhst.2025.72180.2935 | ||
| نویسندگان | ||
| پروین بیگ محمدی1؛ محمدرضا علم2؛ علی قاسمی* 3 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری تاریخ محلی، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
| 3استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهیدچمران‌اهواز، اهواز، ایران | ||
| چکیده | ||
| در اوان بنیان‌گذاری سلسله‌ی پهلوی، وضعیت بهداشت عمومی و درمانی خوزستان از جنبه‌هایی مانند داشتن آب آشامیدنی سالم، شیوع و درمان بیماری‌ها، بهداتشت فردی و عمومی، امکانات درمانی و پزشکی و آگاهی‌های مربوط به تندرستی، در وضعیت نامطلوبی قرار داشت. بر این اساس، این پژوهش با روش مطالعات تاریخی و رویکرد توصیفی-تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و اسناد و نشریات به‌دنبال پاسخگویی به این پرسش اصلی است که، وضعیت بهداشت و درمان شهرهایی نظیر اهواز، آبادان، خرمشهر، شوشتر، دزفول، مسجدسلیمان و بهبهان در طی دوره‌ی رضاشاه، به نسبت دوره‌ی قاجاریه، چه تغییر و تحولی، یافته است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد، به رغم انجام برخی اقدامات بهداشتی و درمانی دوره‌ی پهلوی اول، همچون تأسیس مراکز درمانی جدید، التزام به رعایت قوانین بهداشتی، واکسیناسیون عمومی، نظارت بر کادر درمان، احداث تأسیسات بهداشتی نظیر رختشوی‌خانه، غسال‌خانه، بنگاه آبیاری، تسطیح و آسفالت خیابان‌ها و ترویج آگاهی‌های مربوط به بهداشت فردی و عمومی، شهرهای خوزستان همچنان، وضعیت بهداشتی و درمانی مطلوبی نداشتند. با وجود این، با تداوم تدریجی این اقدامات تا اواخر دوره‌ی رضاشاه، شاهد توفیق نسبی در ساختار بهداشت و درمان خوزستان، به نسبت عصر قاجار هستیم. با این همه، به علت مشکلاتی نظیر باورهای ناصحیح بهداشتی و درمانی مردم، ناکافی بودن بودجه و کمبود یا فقدان امکانات و نهادهای بهداشتی نظیر بیمارستان، کادر درمان و اداره‌ی صحیه در برخی شهرهای خوزستان، معضلات بهداشتی و درمانی این استان، همچنان تداوم یافت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شهرهای خوزستان؛ بهداشت فردی و عمومی؛ بیماری‌ها؛ رضاشاه؛ اقدامات بهداشتی و درمانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Study of Health and Medical Conditions in Khuzestan’s Cities During Reza Shah’s Reign (1925–1941) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Parvin BeigMohammadi1؛ Mohammad reza Alam2؛ Ali Ghasemi3 | ||
| 1PhD graduate of Local History, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Isfahan University, Isfahan, Iran | ||
| 2Professor of History Department, Faculty of Literature and Humanities, Ahvaz Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran. | ||
| 3Assistant Professor of History, Assistant Professor of History Department, Faculty of Literature and Humanities Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| At the beginning of the Pahlavi dynasty, public health and medical conditions in Khuzestan were poor in various aspects, including access to clean drinking water, prevalence and treatment of diseases, personal and public hygiene, medical facilities, and health awareness. This research adopts a historical methodology with a descriptive-analytical approach, relying on library resources, documents, and publications, to answer its central question: How did the health and medical conditions in Khuzestan’s cities—such as Ahvaz, Abadan, Khorramshahr, Shushtar, Dezful, Masjed Soleiman, and Behbahan—change during Reza Shah’s era compared to the Qajar period? The results show that despite some health and medical measures implemented during the early Pahlavi period—including the establishment of new medical centers, enforcement of health regulations, mass vaccination, supervision of medical staff, construction of sanitary facilities (e.g., laundries, mortuaries, irrigation systems), paving and asphalting of streets, and promotion of personal and public hygiene awareness—the health and medical conditions in Khuzestan’s cities remained unsatisfactory. However, with the gradual continuation of these measures until the late Reza Shah era, relative progress was achieved in the region’s health and medical structure compared to the Qajar period. Nevertheless, due to challenges such as incorrect health and medical beliefs among the population, insufficient funding, and the lack or absence of essential health institutions (e.g., hospitals, medical staff, and public health departments) in some cities, health and medical problems in Khuzestan persisted. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Khuzestan cities, personal and public hygiene, diseases, Reza Shah, health and medical measures | ||
| مراجع | ||
|
اسناد
ساکما(سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران)،290004710، 290004747، 290004708، 290004707، 290000095، 290004703، 297005403، 297024323، 111003، 876/293، 18746/310، 290004705، 297034024، 297/34024، 103004، 297005657، 293000875، 290004695، 18970/310، 81105/240، 297032023، 297015457.
نشریات
- اطلاعات، ش4469، 14/12/1319؛ ش2145، 23/12/1312؛ ش3117، 1316؛ ش3123؛ ش78، 21/04/1316؛ ش3094، 15/01/1316؛ ش 4416، 17/10/1319؛ ش4431، 4/11/1319؛ ش4432، 5/11/1319؛ ش4416، 17/10/1319؛ ش4452، 26/11/1319؛ ش4469، 14/12/1319؛ ش4466، 11/12/1319؛ ش4492، 12/01/1320؛ ش4577، 06/04/1320؛ ش 4587، 1320؛ ش4613، 16/05/1320؛ ش4490، 10/01/1320؛ ش4582، 20/04/1320؛ ش4510، 01/02/1320؛ش 4490، 10/01/1320؛ ش4599، 28/04/1320؛ ش4554، 14و 15/03/1320؛ ش4489، 09/01/1320؛ ش 4624، 23/05/1320؛ ش4566، 26/03/1320.
- حبل‌‌المتین، ش6، 04/10/1305؛ ش12، 16/12/1305؛ ش31، 17/05/1306؛ ش32، 1306؛ ش34 و 35، 16/04/1306؛ ش17، 29/01/1306؛ ش18 و 19، 12/02/1306؛ ش20، 19/02/1306؛ ش24، 23/03/1306؛ ش13، 23/12/1305؛ ش29-30، 10/05/1306؛ ش5، 27/10/1305؛ ش21و22، 02/03/1306.
- کوشش، ش1662، 05/07/1310؛ ش1688، 04/08/1310؛ ش1690، 06/08/1310؛ ش1724، 16/09/1310؛ ش1691، 07/08/1310؛ ش1706، 25/08/1310؛ ش1708، 27/08/1310؛ ش1699، 17/08/1310؛ ش1693، 10/08/1310؛ ش1696، 13/08/1310.
- اقدام، ش11، 26/01/1305.
کتاب‌‌ها و مقالات
الگود، سیریل.(1371). تاریخ پزشکی ایران، ترجمه باهر فرقانی. تهران: امیرکبیر.
راسخی لنگرودی، احمد.(1385). مردان نفت. تهران: کویر.
روستایی، محسن.(1382). تاریخ طب و طبابت در ایران. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
شهنی‌‌دانش، عباس.(1372). تاریخ مسجدسلیمان. تهران: هیرمند.
ظهیرالاسلام‌‌زاده دزفولی، سیدصدرالدین.( 1308). شکرستان در تاریخ شش‌‌هزارساله خوزستان. تهران: چاپخانه فردوسی
فلور، ویلم.(1400). تاریخ بیمارستان‌‌ها در ایران. ترجمه ایرج نبی‌‌پور. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی.
فلور، ویلم.(1397). مطالعاتی در تاریخ پزشکی ایران. ترجمه ایرج نبی‌‌پور. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی.
فلور، ویلم.(1386). سلامت مردم در ایران قاجار. ترجمه ایرج نبی‌‌پور. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی.
کسروی، احمد.(1312). تاریخ پانصدساله خوزستان. تهران: بینا.
میرصالحیان، اکبر.(1399). سیری در تاریخچه بیماری‌‌های عفونی باکتریایی و میکرب‌‌شناسی در ایران. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
مریدی‌‌شوشتری، اکرم.(1392). شوشتر یعنی خوبتر. ویراستار مهدی کدخدای طراحی. اهواز: ترآوا.
جوانمردی، فوزیه .(1400). بازتاب وضعیت بهداشت و پزشکی ایران در اسناد آرشیوی، تاریخ علم، دوره 19(1)، 157-182.
جوانمردی، فوزیه و دیگران .(1398). بازتاب گفتمان پزشکی در مطبوعات دوره مشروطه و پهلوی‌‌اول، تاریخ علم، دوره 17(1)، 134-117.
معرفتی، شادی.(1398). رویکرد شرکت نفت به مساله بهداشت و درمان در مناطق نفت‌‌خیز جنوب از اکتشاف تا انقلاب اسلامی، مجله طب سنتی اسلام و ایران، ویژه‌‌نامه زمستان59-47.
معتقدی، ربابه.(1400). مهندسی شهری آبادان در کوران بیماری‌‌های واگیر پس از جنگ جهانی‌‌اول، تحقیقات تاریخ‌‌اجتماعی، پژوهشگاه علوم‌‌انسانی و مطالعات فرهنگی، 11(1)، 292-277.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 287 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 110 |
||