پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,219 |
| تعداد مقالات | 10,473 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,219,718 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,909,919 |
مواضع و مناسبات محمدابراهیم خان علم (شوکت الملک دوم) نسبت به حضور بریتانیایی ها در ولایت قاینات | ||
| پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
| دوره 13، شماره اول، پیاپی 25، پاییز و زمستان 1403، اردیبهشت 1404، صفحه 51-66 اصل مقاله (414.22 K) | ||
| نوع مقاله: pajoheshi | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/lhst.2025.72452.2940 | ||
| نویسندگان | ||
| فریده باوریان* 1؛ احمد اسدالهی گازار2 | ||
| 1استادیار تاریخ انقلاب اسلامی، گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران. | ||
| 2نویسنده و پژوهشگر حوزه هنری انقلاب اسلامی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در دوران قاجار شرق ایران با موقعیت استراتژیک خاص خود به‌دلیل خودمختاری خاندان‌های حکومت‌گر آن و ضعف حکومت مرکزی در روابط بین الملل عرصه‌ای مهم برای حضور مستقیم بیگانگان بوده است. در اواخر این عصر «شوکتالملک دوم» (1259-1322هـ.ش) از مؤثرترین چهره‌‌های این منطقه بود، که مشهور به همکاری با سیاست‌های بریتانیا می‌باشد. وی در دوران حکمرانی خود گسترده‌ترین مناسبات را با انگلیسیها برقرار ساخت. نگرش و عملکرد «محمد ابراهیمخان عَلَم»، نسبت به حضور انگلیسیها در ولایت قاینات باعث اتخاذ مواضع سیاسی خاصی از سوی وی گردید که در رخدادهای سیاسی آن دوران تأثیراتی عمیق برجای نهاد. با توجه به این امر پژوهش حاضر سعی دارد ضمن استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اسنادی و مصاحبه‌ای با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش تاریخی ماهیت این روابط و مواضع را مورد واکاوی قراردهد. یافته‌های پژوهش با طرح این سوال که «مناسبات شوکتالملک علم با بریتانیایی‌ها در ولایت قاینات چگونه بود و این مناسبات چه تأثیراتی در این منطقه برجای نهاده است». بر این مبنا استوار است: شوکتالملک در دوران حکمرانیش با بریتانیایی‌ها مناسبات دوستانه‌ای برقرار نمود. وی با آگاهی از ضعف قاجارها برای حفظ رهبری و تثبیت موقعیت خویش به اتخاذ این سیاست روی آورد و شرق کشور را پایگاه مطمئنی برای آن‌ها قرارداد. لکن این امر برای منطقه حاصلی جز ضعف و زوال در امور مختلف خصوصا امور اقتصادی و گسترش نارضایتی‌ها اجتماعی درپی نداشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بریتانیا؛ حکومت قاجار؛ خاندان عَلَم؛ شوکتالملک دوم؛ ولایت قاینات | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The positions and relations of Muhammad Ibrahim Khan Alam (Shaukatul Mulk II relative to presence of the British in the province of Qaynat | ||
| نویسندگان [English] | ||
| faride bavaryan1؛ Ahmad Asadollahi Gazar2 | ||
| 1Assistant Professor of Islamic Revolution History, Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Islamic Studies, Ilam University, Ilam,Iran. | ||
| 2Writer and researcher in the art field of the Islamic Revolutionn, Tehran,Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| During the Qajar era, eastern Iran was an important arena for the direct presence of foreigners in the international relations arena, due to its special strategic location, the autonomy of its ruling families, and the weakness of the central government there. One of the most influential figures in this region at the end of this period was "Shaukat al-Mulk II" (1881-1944 AD). A person who was known during his reign for collaborating with the British and establishing the most extensive relations with them. The present study has examined the nature of these relationships and positions using library, documentary, and interview sources, as well as the historical method and descriptive-analytical approach. The main question of this research is: "What were Shaukat al-Mulk Alam's relations with the British in the province of Qaynat and what effects did these relations have on this region?". But based on the main question, the findings of the research are: Shaukat al-Molk, aware of the weakness of the Qajars, established friendly relations with the British during his reign to maintain his leadership and stabilize his position, and made eastern Iran a safe base for them. However, these friendly relations in regional affairs led to weakness and decline in various matters, especially in economic matters, and led to the spread of social discontent.. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Shaukat al-Mulk II, Britain, Qajar government, Qaynat province, Alam dynasty | ||
| مراجع | ||
|
منابع مکتوب
اسکرین، سرکلارمونت(1341)، جنگ‌‌های جهانی در ایران، ترجمه غلامحسین صالحیار، بیجا: اطلاعات، چاول.
آذری خاکستر، غلامرضا(1392)، «جمازه‌‌سوار قاینی، پیام بهارستان»، دوره2، سال‌‌ششم، ش21، صص131-110.
آرام‌‌جو، علی و ملک‌‌زاده، الهام(1390)، «بررسی اوضاع سیاسی قاینات: قاینات و قدرت‌‌های بزرگ در دوره قاجاریه(1210-1344هـ.ق)»، مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، ش19، صص25-1.
آرام‌‌جو، علی(1391)، «بریتانیا و ولایت قاینات: جنگ جهانی اول و پیامدهای آن»، همایش ایران و استعمار انگلیس، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌‌های سیاسی، ج دوم، صص477-465.
آیتی، محمدحسین(1371)، بهارستان، مشهد: دانشگاه فردوسی، چ‌‌دوم.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم(1379)، از سیرتا پیاز، تهران: علم، ج1.
حکمت، علی‌‌اصغر(1335)، سی‌‌خاطره از عصر فرخنده پهلوی، بیجا: پارس.
رایت، دنیس(1361)، نقش انگلیس در ایران، ترجمه فرامرز فرامرزی، تهران: فرخی.
رایت، دنیس(1389)، ایرانیان در میان انگلیسیها، ترجمه کریم امامی، تهران: فرزان روز، چ‌‌دوم.
رضایی، جمال(1381)، بیرجندنامه، به‌‌کوشش محمود رفیعی، تهران: هیرمند.
رفیعی، محمود(1392)، گزارش‌‌های محرمانه کنسولگری انگلیس در سیستان و قاینات(سالهای1917 تا 1919م)، ترجمه محمود فاضلی، تهران: هیرمند.
رفیعی، محمود(1394)، گزارش‌‌های محرمانه کنسولگری انگلیس در سیستان و قاینات(سالهای1909 تا 1911م)، تهران: هیرمند.
رفیعی، محمود(1396)، گزارش‌‌های محرمانه کنسولگری انگلیس در سیستان و قاینات سالهای1915 تا 1916 و 1921 تا 1923)، تهران: هیرمند.
شاهدی، مظفر(1377)، زندگی سیاسی خاندان علم، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر.
شاهدی، مظفر(22/2/1394)، زندگی سیاسی امیرمحمد ابراهیمخان علم طی سالهای 1303-1323هـ.ش، سایت پژوهشکده تاریخ معاصر؛
علم، اسدالله(1373)، گفتگوهای من با شاه، زیر نظر عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: صهبا، چ‌‌ششم.
علیزاده بیرجندی، زهرا(1385)، «انگلیسیها در بیرجند»، نشریه مطالعات فرهنگی-اجتماعی خراسان، ش2، صص70-54.
فراهانی، حسن(1385)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌‌های سیاسی، ج1.
فرخ، سیدمهدی(بی‌‌تا)، خاطرات سیاسی فرخ، تهران: جاویدان.
فردوست، حسین(1393)، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران: اطلاعات، چ31.
قاضی، نعمت‌‌الله(1372)، علل سقوط رضاشاه، تهران: انتشارات آثار، چاول.
کرزن، جرج ناتانیل(1362)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ج1.
محبوب‌‌فریمانی، الهه(1382)، اسناد حضور دولت‌‌های بیگانه درشرق ایران (1382)، مشهد:آستان قدس‌‌رضوی.
محبوب‌‌فریمانی، الهه(1391)، «بررسی مکاتبات کنسولگری بریتانیا با شوکتالملک علم طی سالهای 1323 تا 1343 ه ق»: همایش ایران و استعمار انگلیس، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌‌های سیاسی، ج1، صص523-501.
منصف، محمدعلی(1355)، امیر شوکتالملک علم، تهران، امیرکبیر، چ‌‌دوم.
نجف‌‌زاده، علی و سرافرازی عباس(1397)، «پیامدهای قرارداد ١٩٠٧م بر قاینات»، فصلنامه خراسان بزرگ، ش31، صص68-51.
نجف‌‌زاده، علی و قصابی گزکوه، جلیل(1396)، «بررسی روابط میرزا محمد نجات با شوکتالملک دوم»، اسناد بهارستان، ش11، صص132-109.
نجف‌‌زاده، علی(1392)، «نگاهی به روابط سیاسی قاینات با هرات در دو دهه پایانی حکومت قاجار»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، دوره 15، ش57، صص57-19.
هدین، سون اندرسون(1381)،کویرهای ایران، ترجمه پرویز رجبی، تهران: انجمن‌‌آثار و مفاخر فرهنگی.
هیل، اف(1378)، نامه‌‌هایی از قهستان، ترجمه محمدحسن گنجی، مشهد: آستان قدس رضوی.
منابع شفاهی
مصاحبه‌‌‌‌ها
آیتی، ابوالحسن [مصاحبه‌‌شونده]، (5/7/1393)، مصاحبه‌‌کننده احمد اسدالهی گازار، موضوع مصاحبه: تاریخ سیاسی-اجتماعی بیرجند، محل مصاحبه: بیرجند، محل نگهداری: آرشیو حوزه هنری خراسان جنوبی.
دیانی، اسماعیل [مصاحبه‌‌شونده]،(20/5/1396)، مصاحبه‌‌کننده احمد اسدالهی گازار، موضوع مصاحبه: تاریخ سیاسی اجتماعی بیرجند، محل مصاحبه: بیرجند، محل نگهداری: آرشیو حوزه هنری خراسان جنوبی.
راغبی، محمدرضا [مصاحبه‌‌شونده]، (3/1/1393)، مصاحبه‌‌کننده احمد اسدالهی‌‌گازار، موضوع مصاحبه: تاریخ سیاسی اجتماعی بیرجند، محل مصاحبه: بیرجند، محل نگهداری: آرشیو حوزه هنری خراسان جنوبی.
عارفی، صدرالدین [مصاحبه‌‌شونده]،(10/5/1395)، مصاحبه‌‌کننده احمد اسدالهی‌‌گازار، موضوع مصاحبه: تاریخ سیاسی-اجتماعی بیرجند، محل‌‌مصاحبه: بیرجند، محل نگهداری: آرشیو حوزه هنری خراسان جنوبی.
عرفانی، رضا [مصاحبه‌‌شونده]، (20/6/1397)، مصاحبه‌‌کننده احمد اسدالهی‌‌گازار، موضوع مصاحبه: تاریخ سیاسی-اجتماعی بیرجند، محل مصاحبه: بیرجند، محل نگهداری: آرشیو حوزه هنری خراسان جنوبی.
گنجی، محمدحسن [مصاحبه‌‌شونده]، (25/10/1390)، مصاحبه‌‌کننده احمد اسدالهی‌‌گازار، موضوع مصاحبه: تاریخ سیاسی اجتماعی بیرجند، محل مصاحبه: تهران، محل نگهداری: آرشیو حوزه هنری خراسان جنوبی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 147 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 82 |
||