پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,219 |
| تعداد مقالات | 10,473 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,217,855 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,905,772 |
تكافل نهج‌البلاغة ورسالةالحقوق في بيان الحقوق | ||
| دراسات حدیثة فی نهج البلاغة | ||
| دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، خرداد 2024 | ||
| نوع مقاله: المجلة العلمية البحوثية | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/anb.2025.71268.1406 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالهادی فقهی زاده1؛ زهراء به طلب* 2 | ||
| 1استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
| 2طالبة ماجيستير علوم القرآن والحديث | ||
| چکیده | ||
| من الضروريّ جدا التعرّف علی الحقوق الفردیّة والاجتماعية للإنسان تجاه الله وتجاه نفسه والآخرين، بما في ذلك الناس والأشياء والظواهر الطبیعیّة، وكذلك ضرورة مراعاتها. ونظراً لأهمية هذه المسألة وما للمقارنة بين هذين المصدرين الروائيين من أثر خاص في بيان هذا الجانب من الثقافة الدينية ومراعاة هذه الواجبات في المجتمع، فالبحث حول ذلك يصبح ضروريا. والغرض من هذا البحث الذي كتب بالمنهج الوصفي التحليلي هو إعادة قراءة وتصنيف الحقوق المقترحة في هذين المصدرين الروائيين وإظهار نهج‌البلاغة كمسند لرسالة الحقوق. ويمكن اعتبار مفهوم الحق في "نهج البلاغة" و"رسالة الحقوق" نتيجة لأحد هذه المفاهيم الثلاثة، ويمكن تصنيف الحقوق تبعا لذلك: الشكل الحقيقي للأشياء في العالم الحقيقي؛ تفوق صاحب الحق على صاحب الواجب في مجال السلوك؛ مهام معرفية لمن يتحمل المسؤولية في مجال الرؤية والموقف. ونتيجة لهذا التصنيف العام يمكن تقسيم أنواع الحقوق في هذين المصدرين إلى أربعة أقسام: حق الله على الإنسان؛ حق الإنسان في نفسه؛ حقوق الآخرين على البشر؛ حق الأشياء على الإنسان. ومن النتائج التي تم الحصول عليها من البحث أن هناك علاقة تفسيرية وتكاملية بين نهج البلاغة ورسالةالحقوق في بيان أنواع الحقوق، ويحاول كلاهما تحسين إتّجاهات وسلوك أفراد المجتمع نحو مراعاة حقوق جميع الظواهر؛ لأنّ عودة جميع الحقوق إلى "حق الله" وقد إعتبر إستخدام كل واحد منهم في الطريق الإلهي هو الحق الأساسي لكل شيء. وبالإضافة إلى ذلك، فإنّ استخدام نهج البلاغة ورسالةالحقوق كمصادر موثوقة في بيان‌الحقوق من وجهة نظر دينيّة أمر ضروري في المجتمع الإنساني اليوم؛ لأنه بمراعاة جميع جوانب الأمر، تم مراعاة‌الحقوق الخاصة بما فیها الحقوق الإيجابية والسلبية، لكل الظواهر الطبيعيّة، وكل ذلك يدلّ على شمولية التعاليم الإسلامية. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تكافل؛ الإمام علي(ع)؛ الإمام السجّاد(ع)؛ الحقوق الفرديّة و الإجتماعيّة في نهج‌البلاغة و رسالة‌الحقوق؛ الحقّ و الواجب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| همداستانی نهج‌البلاغه و رساله‌الحقوق در تبيين حقوق | ||
| نویسندگان [English] | ||
| عبدالهادی فقهی زاده1؛ زهرا به طلب2 | ||
| 1استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوي كارشناسي ارشد علوم قرآن و حديث | ||
| چکیده [English] | ||
| آگاهی از حقوق فردی و اجتماعی انسان در مقابل خداوند، خویشتن و دیگران اعمّ از آدميان، اشیاء و پديده‌های هستی و نیز لزوم رعایت آنها، از اهمیت بسزایی برخوردار است. نظر به اهميت اين موضوع و اثر‌گذاری ويژه‌ای كه مقارنه اين دو منبع روايي در تبيين اين جنبه از فرهنگ دينی و نيز رعايت اين تكاليف در جامعه می‌گذارد، پژوهش درباره آن ضرورت می‌يابد. هدف اين پژوهش كه به روش توصيفی تحليلی تدوين شده، بازخوانی و دسته‌بندی حقوق طرح شده در آن دو منبع روايی و نشان دادن نهج‌البلاغه به مثابه سندی پشتيبان برای رساله‌الحقوق است. مفهوم حق در «نهج‌البلاغه» و «رساله‌الحقوق» را می‌توان حاصل يكی از اين سه مفهوم دانست و بر اين اساس حقوق را دسته‌بندی كرد: صورت حقیقی امر در عالم واقع؛ برتري دارنده حق بر صاحب تکلیف در حوزه رفتار؛ وظایف معرفتی و شناختی نزد اهل تکلیف در حوزه بینش و نگرش. در نتيجه اين نگرش كلی، می‌توان انواع حقوق در اين دو منبع را به چهار دسته تقسيم كرد: حق خدا بر انسان؛ حق انسان بر خويشتن؛ حق ديگران بر انسان؛ حق اشیاء بر انسان. نتايج تحقيق نشان می‌دهد كه ميان نهج‌البلاغه و رساله‌الحقوق در بيان انواع حقوق رابطه تبيينی و تكميلی برقرار است و هر دو درصدد اصلاح نگرش و رفتار آحاد جامعه نسبت به رعايت حقوق همه پديده‌ها هستند؛ زیرا بازگشت همه حقوق به «حق الله» است و به‌كاربستن هر يك از آنها در مسير الهی اصلی‌ترين حق هر چيز دانسته شده است. افزون بر اين، استفاده از نهج‌البلاغه و رساله‌الحقوق به مثابه منابعي مطمئن در بيان حقوق از زاويه نگرش ديني، در جامعه بشری امروز ضرورت می‌يابد؛ زيرا با احتساب همه جوانب يك امر، برای هر پديده حقوق خاصی اعم از فعال و منفعل در نظر گرفته شده و همه اين‌ها جامعيت آموزه‌هاي اسلامي را نشان می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| همداستاني, امام علي(ع), امام سجاد(ع), حقوق فردی و اجتماعی در نهج البلاغه و رساله الحقوق, حق و تكليف | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 110 |
||