اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر مهارت‌های شناختی، اجتماعی و علائم اتیسم:یک مطالعه پایلوت بر روی جوانان مبتلا به اختلال طیف اتیسم

آبادی، ف.، نجاتی، و.، پوراعتماد، ح .(1395) . اثربرنامه توانبخشی شناختی پریا بر بهبود توانایی بازشناسی حالات هیجانی در کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا، مجله مطالعات علوم پزشکی، 7 (27)، 570-578.

بدری بگه جان، س.، محمدی فیض آبادی، ع.، شریفی درآمدی، پ. و فتح آبادی، ر. (1399). اثربخشی توان‌بخشی شناختی رایانه‌محور بر کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به ‌اختلال اتیسم با عملکرد بالا. توانمند سازی کودکان استثنایی، 1 (11)، 52-41

بلوکیان، م.، وطن خواه، ح. (1397).اثربخشی آموزش مهارت‌های توجه بر مهارت‌های عصب-روان‌شناختی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری. عصب روان شناسی،4(13)،122-109.

بهمنی، م.، نعیمی، ا. و رضایی، س. (1397). اثربخشی برنامه مداخله ای بازی های شناختی- رفتاری بر مهارت های اجتماعی و هیجانی کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا. نشریه مطالعات روانشناسی بالینی، 9 (31)،176-157.

پوراعتماد، ح.، خوشابی، ک. (1383). گزارش طرح تحقیق بررسی اثربخشی رفتاردرمانی ساخت دار ویژه" اتیسم- لوواس" بر کودکان دارای اتیسم. مرکز تحقیقات علوم پزشکی ایران.

پورمحسنی کلوری، ف.، پارسانیا، م.، سرحدی، م. (1402). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه ای بر توجه و کنترل پاسخ دیداری و شنیداری در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی. عصب روان شناسی, 9 (34) ، 81-94.

خوش اخلاق، ح. (1396). بررسی تاثیر مداخلات بهنگام روان شناختی و آموزشی خانواده محور بر میزان مهارت های شناختی و اجتماعی کودکان اتیسم. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 4(18) (پیاپی 70) ، 114-102.

سعیدمنش، م.، عزیزی، م.، ابویی، ب . (1398). اثربخشی تحریک فراجمجمه‌ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی(tDCS) برتعاملات اجتماعی و انتقال توجه در کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم. عصب روان شناسی ،5(16) ، 131-144.

شاهمرادی، ل.، و رضایی، س. (2022). توانبخشی شناختی در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم: مروری سیستماتیک بر رویکردهای نوظهور مبتنی بر واقعیت مجازی. مجله مهندسی عصبی و توانبخشی، 1(19)، 91.

شعبانعلی فمی، ف.، قاسم زاده، س.، نجاتی، س. (1402). مروری بر استفاده از فناوری‌های نوین در حوزه توان‌بخشی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در ایران. مجله علوم پزشکی رازی، 4 (30) ، ۸۳-۱۰۵.

عاشوری، م.، یزدانی پور، م. (1398). اثربخشی برنامه درمان ترمیم شناختی بر نیمرخ مهارت‌های عصب‌روان‌شناختی کودکان کم‌شنوای پیش‌دبستانی. عصب روان شناسی،5(19)،24-9.

عسگری، م.، جنیدی جعفری، ف.، صالحی، ح.، احمدی، ا. (1400). اثربخشی بازی‌های ویدئویی فعال بر کارکردهای شناختی اجرایی مغز در کودکان مبتلا به اوتیسم چاق. عصب روان شناسی، 7 (24) ، 131-144.

گرجی، ر.، حسن‌زاده، س.، قاسم‌زاده، س.، غلامعلی لواسانی، م. حساسیت و ویژگی مقیاس رتبه‌بندی اتیسم گیلیام (گارز) در تشخیص اختلالات طیف اتیسم: مرور نظام‌دار. مجله علوم اعصاب شفای خاتم. ۱۳۹۹; 4 (8) :۸۰-۸۹.

نجاتی، و. (1397). دستنامه جامع توانبخشی شناختی در اختلالات تحولی. تهران: انتشارات رشد فرهنگ.

نظربلند، ن.، نوحه گری، ا. و صادقی فیروزآبادی، و. (1398). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه ای بر حافظه کاری، توجه پایدار و عملکرد ریاضی کودکان دچار اختلال های طیف اتیسم. روانشناسی کاربردی، 2 (13)، 293-271.

یقینی، م.، نادری، ف.، نجاتی، و. و احتشام زاده، پ. (1399). اثربخشی توانبخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجانی بر مشکلات رفتاری و تئوری ذهن کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم. توانمند سازی کودکان استثنایی، 3(11)، 36-23.

Abadi, F., Nejati, V., & Pouretemad, H. (2016). The effect of PARIA rehabilitation program on improving the ability of emotion recognition in children with high-functioning autism disorder. Studies in Medical Sciences, 27(7), 570–575. (in Persian)

Altın, Y., Boşnak, Ö., & Turhan, C. (2025). Examining virtual reality interventions for social skills in children with autism spectrum disorder: A systematic review. *Journal of Autism and Developmental Disorders, 1-24.

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). American Psychiatric Publishing.

Asgari, M., Jenidi Jafari, F., Salehi, A., & Ahmadi, A. (2021). The effectiveness of active video games on the cognitive executive functions of the brain in children with autism with obesity. Neuropsychology, 7(24), 131-144. (in Persian)

Ashouri, M., & Yazdanipour, M. (2019). The effectiveness of cognitive restorative therapy program on the neuropsychological skills profile of preschool hearing-impaired children. Neuropsychology, 5(19), 24-29.

Badri Bagehjan, S., Mohamadi Feyzabadi, A., Sharif Daramadi, P., & Fathabadi, R. (2020). Effectiveness of computer-based cognitive rehabilitation on executive functions of children with high functioning autism. Empowering Exceptional Children, 1(11), 41-52. (in Persian)

Bahmani, M., Naeimi, E., & Rezaie, S. (2018). The interventional program effectiveness of cognitive-behavioral plays on social and emotional skills in autism disorder children with high performance. Clinical Psychology Studies, 9(31), 157-176. (in Persian)

Bahri, J., Abbes, Z. S., Ben Yahia, H., Halayem, S., Jelili, S., Hajri, M., ... & Bouden, A. (2023). Toward an integrative socio-cognitive approach in autism spectrum disorder: NEAR method adaptation—study protocol. Frontiers in Psychiatry, 14, 940066.

Bloukian, M., & Vatankhah, H. (2018). The effectiveness of attention skills training on neuropsychological skills and academic burnout of students with learning disabilities. Neuropsychology, 4(13), 109-122.

Chan, D. V., Doran, J. D., & Galobardi, O. D. (2023). Beyond friendship: The spectrum of social participation of autistic adults. Journal of Autism and Developmental Disorders, 53, 424-437.

Dandil, Y., Smith, K., Kinnaird, E., Toloza, C., & Tchanturia, K. (2020). Cognitive remediation interventions in autism spectrum condition: A systematic review. Frontiers in Psychiatry, 11, 722.

Shaun M. Eack •Amber L. Bahorik •Susan S. Hogarty •Deborah P. Greenwald •

Maralee Y. Litschge •Carla A. Mazefsky •Nancy J. Minshew

Shaun M. Eack •Amber L. Bahorik •Susan S. Hogarty •Deborah P. Greenwald •

Maralee Y. Litschge •Carla A. Mazefsky •Nancy J. Minshew

Shaun M. Eack •Amber L. Bahorik •Susan S. Hogarty •Deborah P. Greenwald •

Maralee Y. Litschge •Carla A. Mazefsky •Nancy J. Minshew

Shaun M. Eack •Amber L. Bahorik •Susan S. Hogarty •Deborah P. Greenwald •

Maralee Y. Litschge •Carla A. Mazefsky •Nancy J. Minshew

Eack, S. M., Bahorik, A. L., Hogarty, S. S., Greenwald, D. P., Litschge, M. Y., Mazefsky, C. A., & Minshew, N. J. (2013). Is cognitive rehabilitation needed in verbal adults with autism? Insights from initial enrollment in a trial of cognitive enhancement therapy. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(9), 2233-2246.

Gates, J. A., Kang, E., & Lerner, M. D. (2017). Efficacy of group social skills interventions for youth with autism spectrum disorder: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 52, 164-181.

Gorji, R., Hassanzadeh, S., Ghasemzadeh, S., & Qolamali Lavasani, M. (2020). Sensitivity and specificity of the Gilliam Autism Rating Scale (GARS) in diagnosing autism spectrum disorders: A systematic review. Shefaye Khatam, 4(8), 80-89. (in Persian)

Guo, X., Duan, X., Long, Z., Chen, H., & Wang, Y. (2016). Decreased amygdala functional connectivity in adolescents with autism: A resting-state fMRI study. Psychiatry Research: Neuroimaging, 257, 47-56.

Iwata, K., Matsuda, Y., Sato, S., Furukawa, S., Watanabe, Y., Hatsuse, N., & Ikebuchi, E. (2017). Efficacy of cognitive rehabilitation using computer software with individuals living with schizophrenia: A randomized controlled trial in Japan. Psychiatric Rehabilitation Journal, 40(1), 4-11.

Jarusiewicz, B. (2002). Efficacy of neurofeedback for children in the autism spectrum: A pilot study. Journal of Neurotherapy, 6(4), 39-49.

Kaur, M. K., & Pany, S. (2017). Computer-based intervention for autism spectrum disorder children and their social skills: A meta-analysis. Journal for Humanity Science and English Language, 4, 23-34.

Khosh Akhlaq, H. (2018). The effect of timely family-centered psychological and educational interventions on the cognitive and social skills of children with autism. Journal of Applied Psychology and Research, 18(4), 102-114. (in Persian)

La Marca, J. P., & O'Connor, R. E. (2016). Neurofeedback as an intervention to improve reading achievement in students with attention deficit hyperactivity disorder, inattentive subtype. Neuroregulation, 3(1), 55-77.

Lawlor-Savage, L., & Goghari, V. M. (2016). Dual N-Back Working Memory Training in Healthy Adults: A Randomized Comparison to Processing Speed Training. PLOS ONE, 11(4), e0151817.

Maenner, M. J., Warren, Z., Williams, A. R., Amoakohene, E., Bakian, A. V., Bilder, D. A., ... & Shaw, K. A. (2023). Prevalence and characteristics of autism spectrum disorder among children aged 8 years—Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network, 11 sites, United States, 2020. MMWR Surveillance Summaries, 72(2), 1-14.

Montgomery, J. M., Newton, B., & Smith, C. (2008). Test review: Gilliam, J. (2006). GARS-2: Gilliam Autism Rating Scale-Second Edition. Austin, TX: PRO-ED. Journal of Psychoeducational Assessment, 26(4), 395-401.

Nazarboland, N., Nohegari, E., & Sadeghi Firoozabadi, V. (2019). Effectiveness of computerized cognitive rehabilitation on working memory, sustained attention and math performance in children with autism spectrum disorders. Applied Psychology, 13(2), 271-293. (in Persian)

Nejati, V. (2018). Comprehensive handbook of cognitive rehabilitation in developmental disorders. Rowshd Farhang Publications. (in Persian)

Pourtemad, H., & Khoshabi, K. (2004). Report of the research plan to investigate the effectiveness of specially structured behavior therapy "Autism-Lovas" on children with autism. Iran Medical Sciences Research Center. (in Persian)

Pourmohseni-Koluri, F., Parsania, M., & Sarhadi, M. (2023). Effectiveness of computerized cognitive rehabilitation on visual and auditory attention and response control in children with attention deficit hyperactivity disorder. Neuropsychology, 9(34), 81-94.

Pumaccahua, T. M., Wong, E. H., & Wiest, D. J. (2017). Effects of computerized cognitive training on working memory in a school setting. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 16(3), 88-104.

Saeedmanesh, M., Azizi, M., & Abuei, B. (2019). The effectiveness of transcranial direct current stimulation (tDCS) on social interactions and attention shifting in children with autism spectrum disorders. Neuropsychology, 5(16), 131-144.

Samadi, S. A., & McConkey, R. (2014). The utility of the Gilliam Autism Rating Scale for identifying Iranian children with autism. Disability and Rehabilitation, 36(6), 452-456.

Schaeffer, J., Van Witteloostuijn, M., & Creemers, A. (2018). Article choice, theory of mind, and memory in children with high-functioning autism and children with specific language impairment. Applied Psycholinguistics, 39(1), 89-115.

Schwartz, D. D. (2021). Computerized cognitive training and evidence-based practice in pediatric psychology. Clinical Practice in Pediatric Psychology, 9(4), 350-365.

ShabanAli Fami, F., Qasemzadeh, S., & Najati, S. (2023). A review of the use of modern technologies in the rehabilitation of children with autism spectrum disorder in Iran. Razi Medical Sciences Journal, 30(4), 83-105. (in Persian)

Shahmoradi, L., & Rezayi, S. (2022). Cognitive rehabilitation in people with autism spectrum disorder: A systematic review of emerging virtual reality-based approaches. Journal of Neuroengineering and Rehabilitation, 19(1), 91.

Szumski, G., Smogorzewska, J., Grygiel, P., & Orlando, A. M. (2017). Examining the effectiveness of naturalistic social skills training in developing social skills and theory of mind in preschoolers with ASD. Journal of Autism and Developmental Disorders, 47(5), 1-16.

Wickstrom, J., Dell'Armo, K., Salzman, E., Hooker, J. L., Delehanty, A., Bishop, S., ... & Thurm, A. (2021). Systematic review: Recommendations for rehabilitation in ASD and ID from clinical practice guidelines. Archives of Rehabilitation Research and Clinical Translation, 3(3), 100140.

Wiest, D. J., Wong, E. H., Bacon, J. M., Rosales, K. P., & Wiest, G. M. (2020). The effectiveness of computerized cognitive training on working memory in a school setting. Applied Cognitive Psychology, 34(2), 465-471.

Xu, Z. B., Wang, J., & Sun, X. Y. (2018). A cross-sectional study on financial burden in families of children with an autism spectrum disorder in Heilongjiang Province. Chinese Journal of School Health, 39(5), 335–342.

Yaghini, M., Naderi, F., Nejati, V., & Ehteshamzadeh, P. (2020). Effectiveness of the cognitive rehabilitation based on recognition of emotional-face on behavioral problems, and the theory of mind in children with Autism Spectrum Disorder. Empowering Exceptional Children, 3(11), 23-36. (in persian)

Zhao, J., Zhang, X., Wang, C., & Yang, J. (2021). Effect of cognitive training based on virtual reality on the children with autism spectrum disorder. Current Research in Behavioral Sciences, 2 , 100013.

Zhou, W., Liu, D., Xiong, X., & Xu, H. (2019). Emotional problems in mothers of autistic children and their correlation with socioeconomic status and the children's core symptoms. Medicine, 98 (32),e16794.