پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,219 |
| تعداد مقالات | 10,473 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,217,751 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,905,610 |
خاندان مهنی جیرفت در دوران صفویه | ||
| پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
| دوره 13، شماره اول، پیاپی 25، پاییز و زمستان 1403، اردیبهشت 1404، صفحه 86-97 اصل مقاله (531.61 K) | ||
| نوع مقاله: pajoheshi | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/lhst.2025.71883.2929 | ||
| نویسنده | ||
| میثم شهسواری* | ||
| استادیار، گروه باستانشناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از خاندان‌های مهم جیرفت، خاندان مهنی است که در برهه‌ای از تاریخ این منطقه - در دورۀ صفویه- نقش مهمی ایفا کرده است. این خاندان در دورۀ یاد شده در منطقۀ اسفندقه نشو و نما یافته و بر این منطقه و بخش‌های دیگری از جیرفت، از جمله ساردویه، نیز تسلط داشته و ادارۀ این بخش‌ها برعهدۀ آن‌ها بوده است. نوادگان این خاندان با نام خانوادگی ابوسعیدی‌مهنی تا اواخر دوران پهلوی همچنان از مالکان و خوانین بزرگ بخش اسفندقه به شمار می‌رفتند. یکی از معدود بناهای کهنِ سالم و سرپای موجود در شهرستان جیرفت و البته مهم‌ترین آن‌ها، نامور به گورخانۀ میرحیدر، به این خاندان تعلق دارد. این سازه، که در روستای دولت‌آباد، مرکز بخش اسفندقۀ شهرستان جیرفت قرار دارد، به یکی از افراد خانوادۀ یاد شده به نام میرحیدر منتسب است. عموما این بنا را آرامگاه، متعلق به اواخر دورۀ صفویه و از آن میرحیدر دانسته‌اند. در این بنا 15 گور متعلق به دوره‌های زمانی مختلف (از دوران صفویه تا زمان معاصر) وجود دارد که جملگی به خاندان مهنی تعلق دارند. پژوهش پیش رو، که به روش تاریخی کار شده، دو نتیجه درپی داشته است: یکم) بازسازی بخشی از تاریخ این خاندان در دورۀ صفویه - از اوایل سدۀ یازدهم تا اوایل سدۀ دوازدهم هجری - و دوم) طرح این احتمال که گورخانۀ امیرحیدر اسفندقه نه آن‌چنان‌که تصور می‌شود در اواخر دورۀ صفویه بلکه در میانه‌های این دوره ساخته شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خاندان مهنی؛ گورخانۀ امیرحیدر؛ جیرفت؛ اسفندقه؛ دورۀ صفوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Mehenites of Jiroft on Safavid Period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Meysam Shahsavari | ||
| Assistant Prof., Faculty of Humanity, Jiroft University, Jiroft, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the important families of Jiroft is the Mehni family, which played an important role in the history of this region during the Safavid period. In that period, this family was established in Esfandaqeh region and had control over it and other parts of Jiroft, at least Sardoye, and the administration of these parts was under their responsibility. Descendants of this family with the last name of Abu Saeidi-Mehni were still considered as the owners and heads of Esfandaqeh district until the end of the Pahlavi era. One of the few intact old buildings in Jiroft City and of course the most important of them, the tomb of Mir hHeidar, belongs to this family. This structure, which is located in Dolat Abad Village, the center of Esfandaqeh district of Jiroft city, is attributed to one of the members of the family named Mir Heidar. Generally, this building is considered to be a tomb, belonging to the Safavid period, attributed to Mir Heidar. In this building, there are 15 graves belonging to different time periods (from the Safavid era to the contemporary times), all of which belong to the Mehni family. TThe present research, which was conducted using a historical method, has yielded two results: first, reconstructing part of the history of this family during the Safavid period - from the early 11th century to the early 12th century AH - and second, proposing the possibility that the tomb of Amir Haydar Esfandighe was not built at the end of the Safavid period, as is commonly believed, but rather in the middle of this period. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mehenites (Mehni family), Amir Heidar Tomb, Jiroft, Esfandaqeh, Safavid period | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌خردادبه. (1371). مسالک و ممالک. ترجمۀ سعید خاکرند. تهران: انتشارات میراث ملل.
احمدیوسفی‌سرحدی، مصیب. منتظرظهوری، مجید. (1402). تاملی بر منظر فرهنگی دشت جیرفت در دورة اسلامی متاخر(صفویه)؛ با اتکا به مستندات باستانشناسی مقبره سالاررضا. پژوهشنامۀ تمدّن ایرانی. سال پنجم، شمارة یک. صص 195-174.
آغاجری، هاشم. الهیاری، حسن. (1394). جایگاه سادات در منصب کلانتری در دورۀ صفویه. جامعه‌شناسی تاریخی. دورۀ 7. شمارۀ 1. صص 57-37.
امینی، ساره، (2016)، معرفی مقبرۀ میرحیدر اسفندقه در شهرستان جیرفت و شناسایی تزیینات رنگی داخلی با استفاده از روش دستگاهی
SEM، International Conference on researches in Science and Engineering 28 July 2016, Istanbul University, Turkey.
باستانیپاریزی، محمدابراهیم. (1369). مقدمه. در: تذکرۀ صفویۀ کرمان. میرمحمدسعید مشیزی. مقدمه و تصحیح و تحشیه محمدابراهیم باستانیپاریزی. تهران: نشر علم.
برسم، معصومه. فاریابی، یوسف. (1398). بررسی معماری و آرایه‌‌های تزیینی گورخانۀ میرحیدر در اسفندقۀ جیرفت کرمان، ایران. اثر. شمارۀ 84. صص 35-18.
خبیصی. محمدابراهیم. (1386). سـلجوقیان و غـز در کرمـان، تـصحیح و مقدمه باستانیپاریزی. تهران: نشر علم. چاپ اول.
خوشرو، فاطمه. (1387). آثار تاریخی کرمان. کرمان: انتشارات ودیعت.
شهسواری، میثم. (1398). تأملی در مفهوم جغرافیایی ایالت و شهر جیرفت در دوران اسلامی. فصلنامۀ علمی-پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا. سال بیست و نهم، شمارۀ 42. صص 100-79.
شهسواری، میثم. دوماری، محمد. (1390). گزارش مقدماتی بررسی باستانشناسی سرشاخه‌‌های هلیل‌‌رود، منطقۀ قدرودخانه. پژوهشهای باستانشناسی مدرس. سال سوم و چهارم، شماره ششم و هفتم. صص
دانشی، علی. (1390). گزارش بررسی و شناسایی باستانشناسی ساردویه (فصل دوم). اداره‌‌کل میراث‌‌فرهنگی استان کرمان، منتشر نشده.
صفا، عزیزالله. (1390). تاریخ جیرفت و کهنوج. کرمان: انتشارات مرکز کرمانشناسی.
صحت‌منش، رضا. (1399). نگرش منابع قرون نخستین اسلامی به قوم کوچ (قفص). مجلۀ پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام. شمارۀ 26، صص 162-141.
عبدالله‌‌گروسی، عباس. (1374). راه‌‌های کاروانرو ایالت کرمان، در: مجموعه مقالات دومین سمینار دهۀ کرمانشناسی، کرمان: انتشارات مرکز کرمانشناسی.
علیدادی‌سلیمانی، نادر. (1385). گزارش بررسی اسفندقه. اداره‌‌کل میراث‌‌فرهنگی استان کرمان. منتشر نشده.
فرهنگ آبادی‌‌های استان کرمان. (1382). ج 5 شهرستان جیرفت. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
کرمانی. ملامحمدمومن. (1384). صحیفه‌‌الارشاد. تصحیح و تحشیه و مقدمه باستانی پاریزی. تهران: نشر علم.
ملاجلال‌‌الدین محمد منجم. (1386). تاریخ عباسی یا روزنامۀ ملاجلال. به کوشش سیف‌‌الله وحیدنیا. تهران: انتشارات وحید.
مشیزی. میرمحمدسعید. (1369). تذکرۀ صفویۀ کرمان. مقدمه و تصحیح و تحشیه محمدابراهیم باستانیپاریزی. تهران: نشر علم.
منشی کرمانی. ناصرالدین. (1362). سمط العلی للحضره العلیـا. بـه تـصحیح و اهتمـام عبـاس اقبـال آشتیانی. تهران: انتشارات اساطیر. چاپ دوم
موسوی‌‌حاجی، سیدرسول. شهسواری، میثم. (1392). شهر قدیم جیرفت: توضیحی برای چرایی و روند متروک شدن آن با نگاهی به شهر امروزی جیرفت. پژوهشنامۀ خراسان بزرگ. سال چهارم، شماۀ 11. صص 65-77.
وزیری، احمد علی‌خان. (1385). جغرافیای کرمان. تصحیح باستانی پاریزی. تهران: انتشارات ابن‌‌سینا.
وزیری، احمدعلی‌خان (1352). تاریخ کرمان. تاریخ کرمان. به کوشش دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: انتشارات ابن‌‌سینا. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 39 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18 |
||