
تعداد نشریات | 45 |
تعداد شمارهها | 1,219 |
تعداد مقالات | 10,473 |
تعداد مشاهده مقاله | 20,218,622 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,907,636 |
بازتاب جبر و اختیار در کلیله و دمنۀ بهرامشاهی | ||
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی | ||
مقاله 4، دوره 2، شماره 4 - شماره پیاپی 8، آذر 1393، صفحه 46-57 اصل مقاله (292.52 K) | ||
نوع مقاله: پژوهش کاربردی | ||
نویسندگان | ||
ناهید سادات پزشکی* 1؛ فرشته سجادی2 | ||
1استادیار-دانشگاه آزاد اسلامی- واحد شوشتر | ||
2دبیر- آموزش و پرورش | ||
چکیده | ||
چکیده تبادلات ادبی و فرهنگی میان ملّتها، از دیرباز امری رایج و مرسوم بوده است، بهگونهای که بازتاب بسیاری از گفتارها و اندیشههای فلاسفه، شعرا و نویسندگان یک جامعه را میتوان در جوامع دیگر مشاهده کرد. در این میان تعامل فرهنگی و ادبی دو ملّت ایران و هند، به دلیل داشتن ریشة تمدنی مشترک از قدمت دیرینهای برخوردار بوده است. تأثیرپذیری این دو فرهنگ را میتوان در بررسی برخی از آثار ادبی از جمله کتاب کلیله و دمنه یافت. در این کتاب حیوانات دارای شخصیّت بوده و در عالمی همانند عالم انسانی زندگی میکنند. با تأمّل در کتاب مذکور میتوان دریافت که اعتقاد به مشرب فلسفی جبر در مذهب هندو از یکسو و رواج اندیشههای جبرگرایانة اشاعره در جامعة ایران قرن ششم از سوی دیگر، سبب شده است تا مضمون جبر به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی و کاربردی این کتاب شناخته شود؛ با این وجود در بررسی کتاب کلیله و دمنه با برخی از حکایات و امثال مواجه میشویم که هالهای از اختیار بر آن سایه افکنده و بیانگر اندیشههای اختیارگرایانة نویسنده میباشد. این نوشتار سعی در بررسی این موضوع داشته و به تبیین نگرش نویسنده و تفکّرات جبرگرایانة وی که در خلال حکایات انعکاس یافته است، میپردازد. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیله و دمنه؛ نصرالله منشی؛ جبر و اختیار؛ جامعهشناسی در ادبیّات | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Reflection determinism and the Kalile and Dimne̛hs Bahram Shahi | ||
نویسندگان [English] | ||
nahidsadat pezeshki1؛ fereshteh sajadi2 | ||
1teacher | ||
2teacher | ||
چکیده [English] | ||
Abstract Literary and cultural exchanges between nations have been common and conventional since the past times; thus the reflection of the plenty of the words and thoughts of a society's philosophers, thinkers, and authors can be observed in other societies. Herein, the cultural and literary exchanges between the two nations, Iran and India, possess an aging history which is because of the two nations' common civilization roots. These two cultures' interactions can be best discovered by studying some of the literary works such as Kelile O Demne. This book is one of the Indian ancient culture's successes wherein the animals have been personalized and live in a world like the human world. Considering the forenamed book, it can be found that believing the philosophical principle determinism in Hinduism on one hand, and propagating the thinkers' determinism thoughts in the sixth century's Iranian society on the other hand, has caused the determinism concept to get known as one of the key and operational concepts of this book; nevertheless, studying the Kelile O Demne book, we face some anecdotes and allegories which have been overshadowed by free will and are indicative of the author's free will thoughts. This paper tries to study this question and probe the author's attitude and his determinism thoughts which have been reflected within the anecdotes. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Kelile O Demne, Nasrollah Monshi, Determinism and Free Will, Sociology in Literature | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. (1375). ترجمۀ بهاءالدین خرّمشاهی. آمدی، عبدالواحد. (1373). غررالحکم و دررالکلم. شرح جمالالدین محمد خوانساری. تهران: دانشگاه تهران. چاپ چهارم. پاینده، ابوالقاسم. (1377). نهجالفصاحة. تهران: کتابفروشی اسلامیه. جعفری تبریزی، محمد تقی. (1347). جبر و اختیار. قم: دار التبلیغ اسلامی. حسنزاده آملی، حسن. (1369). خَیرُ الأثَر در ردّ جبر و قدر. تهران: قبله. حکیمی، محمدرضا، حکیمی، محمد و حکیمی، علی. (1360). الحیاة. ترجمۀ احمد آرام. جلد اول. قم: دفتر تبلیغات اسلامی. حلبی، علی اکبر. (1373). تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام. تهران: اساطیر. -------- (1372). تاریخ تمدّن اسلام. تهران: اساطیر. -------- (1375). تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی. تهران: اساطیر. چاپ چهارم. حمیدی، محمد محسن، (1386)، پیوند ادب و سیاست، فرهنگ سیاسی به روایت کلیله و دمنه. مجلة اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 237 و 238، ص 94 – 121. خاقانی، محمد، (1389)، جبر و اختیار در جهانبینی حافظ و معرّی، نشریة علمی – پژوهشی زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال چهارم، شمارة دوم (پیاپی 14)، ص1-21. دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت نامه. چاپ دوم دورۀ جدید. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.. دهقانیان، جواد، (1390)، بررسی کارکرد قدرت و فرهنگ سیاسی در کلیله و دمنه، مجلۀ پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ جدید، سال سوم، شمارۀ اول، ص104- 91. زمانی، کریم. (1388). میناگر عشق. تهران: نی. چاپ هفتم. سادات، محمدعلی. (1368). اخلاق اسلامی. تهران: سمت. چاپ ششم. شیخ الاسلامى، حسین. (1378). ترجمه غررالحکم. قم: انصاریان. چاپ چهارم. شیخ بوعمران. (1382). مسألة اختیار در تفکّر اسلامی و پاسخ معتزله به آن. ترجمة اسماعیل سعادت. تهران: هرمس. شیکهر، ایندو. (1341). پنچاتنترا. انتشارات دانشگاه تهران. صرفی،محمدرضا، (1384)، عناصر فرهنگ عامّه در غزلیات حافظ، مجلة فرهنگ. شمارة 55، ص 165-200. صفا، ذبیحالله. (1366). تاریخ ادبیات ایران. جلد اول و دوم. تهران: فردوس. چاپ هفتم. طباطبایی، سید محمد حسین. (1384). تفسیر المیزان. جلد چهارم. ترجمۀ فاطمه مشایخ. تهران: انتشارات اسلام. چاپ سوم. --------.(1381). نهایة الحکمه. جلد سوم. ترجمة علی شیرانی. قم: بوستان کتاب. طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن. (1380). تفسیر مجمع البیان. تحقیق و نگارش علی کرمی. جلد چهاردهم. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. فروزانی، ابوالقاسم. (1387). غزنویان از پیدایش تا فروپاشی. تهران: سمت. چاپ سوم. قرشی، سید علیاکبر. (1375). قاموس قرآن. تهران: کلینی، محمد بن یعقوب. (1365): اصول کافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه. مجلسی، محمد باقر. (1369). بحار الانوار. تهران: محجوب، محمد جعفر. (1349). دربارۀ کلیله و دمنه. تهران: خوارزمی. چاپ دوم. محدّث، سید جلالالدین. (1366). فهرست موضوعی غررالحکم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. -------- (1380). کلیات علوم اسلامی. جلد دوم (کلام – عرفان – حکمت عملی). چاپ بیست و پنجم.تهران: صدرا. مکارم شیرازی، ناصر.(1384). تفسیر نمونه. جلد 5و7. چاپ پانزدهم.تهران: دارالکتب الاسلامیه. منشی، ابوالمعالی نصرالله. (1385). کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی تهرانی. تهران: امیرکبیر. چاپ بیست و نهم.
--------(1370). کلیله و دمنه. به اهتمام و تصحیح و حواشی عبدالعظیم قریب. تهران: بوستان. چاپ هفتم. مهربان، جواد. (1387). جامعه شناسی شعر فارسی. مشهد: تابران. مولوی، جلالالدین محمد. (1376). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. چاپ سوم. تهران: ققنوس. مهدوی کنی، محمدرضا. (1382). نقطههای آغاز در اخلاق عملی. چاپ دوازدهم.تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. همایی، جلالالدین. (1340). تاریخ ادبیات ایران (از قدیمترین عصر تاریخی تا عصر حاضر). چاپ سوم.تهران: فروغی. وحیدا، فریدون. (1388). جامعهشناسی در ادبیات فارسی. چاپ دوم.تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). یوسفی، صفر، (1387)، «سیاست اجتماعی در عصر نخست غزنوی»، فصلنامۀ علمی – پژوهشی تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، سال سوم، شمارۀ نهم، ص 159 – 176. یوسفی، غلامحسین. (1386). دیداری با اهل قلم. چاپ هشتم.تهران: انتشارات علمی.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,388 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,987 |