
تعداد نشریات | 45 |
تعداد شمارهها | 1,219 |
تعداد مقالات | 10,473 |
تعداد مشاهده مقاله | 20,218,552 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,907,441 |
تحلیل تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی استان گیلان به منظور تدوین الگوی توسعه کالبدی | ||
برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
مقاله 5، دوره 2، شماره 4، دی 1394، صفحه 60-72 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نویسنده | ||
تیمور آمار* | ||
دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت | ||
چکیده | ||
تحولات منجر به چالشهای عمده توسعه پایدار روستایی در ایران را میتوان در پنج عامل چالشهای اقتصادی، مدیریتی و برنامهریزی، محیطی، اجتماعی و فیزیکی ـ کالبدی طبقهبندی کرد. تحولات کالبدی جامعه روستایی کشور و از جمله استان گیلان را میتوان از دو منظر مورد بررسی قرار داد. بخشی از تحولات تحت تأثیر برنامههای دولت (بهویژه تهیه و اجرای طرحهای کالبدی) قرار گرفتهاست و بخشی دیگر نیز بهصورت ارگانیک و در طی زمان رخ دادهاست. به همین منوال، در کارکرد سکونتگاههای روستایی نیز تغییرات گستردهای بهوجود آمدهاست. تحول در نظام کشاورزی، روابط بین سکونتگاهی، مناسبات شهر و روستا و تغییر در شکل و الگوی مسکن از جمله این تغییرات است. نکته حائز اهمیت در این تحولات تأثیرپذیری آنها از شرایط جغرافیایی است (که در وجه عینی فضا قابل مشاهده و تأمل است). این مقاله، که با استفاده از روش تحقیق کیفی به انجام رسیده است، این سؤال اساسی را محور بحث خود قرار داده که «تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی استان، با چه نوع چالشهایی در راه توسعه پایدار روبهرو است و بر مبنای این تحولات چه الویتهای راهبردی برای توسعه کالبدی روستاهای استان وجود دارد؟ نتیجه این بررسی نشان داد که کاهش 30درصدی اراضی کشاورزی و افزایش40درصد نقاط شهری در طی سیسال اخیر، آسیبپذیری در برابر حوادث طبیعی، تغییر در کارکرد سکونتگاههای روستایی و ضعف در وابستگی کارکردی از عمدهترین چالشهای کالبدی استان است. با وجود تلاش قابلتوجهی که در سه دهه اخیر برای تحقق توسعه کالبدی در نواحی روستایی انجام گرفته است، فقدان برنامهریزی استراتژیک مانع تدوین الگوی مناسب توسعه کالبدی در این استان بودهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
برنامه ریزی کالبدی؛ چالش های کالبدی؛ سکونتگاه های روستایی؛ استان گیلان | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Analyzing physical changes of rural settlements in Guilan province (formulating a physical development pattern) | ||
نویسندگان [English] | ||
Teimour Amar | ||
چکیده [English] | ||
The main challenges of rural sustainable development in Iran can be categorized in five groups of economical, management and programming, environmental, social, and physical factors. Physical changes of rural Iran, and accordingly rural Guilan can be viewed through two perspectives. A significant part of changes are related to government attempts regarding the preparing and implementing the physical projects. The other part is related to rural society itself and its organic characteristics that are formed during the ages. The mentioned changes have created other massive changes in functions of rural settlements such as alterations in agriculture system, relations between settlements, urban-rural interactions, and changes of form and pattern of housing. The important point is the impact of geographic conditions on all kind of changes with their spatial appearances. The present study applies a qualitative method to answer the following two questions: first, how can physical changes of rural settlements create barriers for sustainable development? And second, what are the strategic prefrences of physical development for rural Guilan? Findings of the present study show that main physical challenges of rural Guilan during the last three decades are: 30% reduction of agricultural lands which is resulted in 40% rise in number of urban settlements, higher rates of vulnerability against natural hazards, and changes in rural settlements functions. There have been many valuable attempts to materialize the physical development in rural areas during the last thirty years; however, the lack of a strategic planning method has blocked the formulation of a proper pattern of physical development in Guilan province. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Physical Planning, physical challenges, rural settlements, Guilan province | ||
مراجع | ||
آمار، تیمور (1385)، بررسی و تحلیل گسترش خانههای دوم در نواحی روستایی بخش خورگام شهرستان رودبار، چشمانداز جغرافیایی، شیک، (78-65).##ـــــــــ (1386)، جمعیت و شهرنشینی در گیلان؛ یک بررسی جغرافیایی، فصلنامه چشمانداز جغرافیایی، ش3،(22-5).##ـــــــــ (1389)، ضرورت تهیه طرح آمایش منطقهای در استان گیلان، ماهنامه مدیریت جهانگردی، ش 18-19(17-15).##احمدی، مهدیه (1388)، بررسی تاثیر برنامه کالبدی بر توسعه بهینه سکونتگاههای روستایی، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا.##افتخاری، عبدالرضا رکنالدین و دیگران (1390)، بنیانهای نظریهای برنامهریزی کالبدی مناطق روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.##افتخاری، عبدالرضا رکنالدین و سید علی بدری (1391)، بنیانهای نظریهایی طرح روستای نمونه، استانداری گیلان.##پورطاهری، مهدی و دیگران (1390)، راهبردها و سیاستهای توسعه کالبدی سکونتگاههای روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران .##جلالیان، حمید و محمودرضا گنجی پور (1388)، مدیریت توسعه کالبدی مناطق روستایی در ایران، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا.##دارابی، حسن (1388)، تئوریهای برنامه ریزی کالبدی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.##زنجانی، حبیب ا... (1371)، جمعیت و شهرنشینی در ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران.##سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان (1356):فرهنگ آبادیهای استان گیلان، 1355.##ـــــــــ (1366)، آمارنامه استان سال 1365.##ـــــــــ (1388)، آمارنامه استان سال 78، دفتر آمار و اطلاعات.##ـــــــــ (1383)، نتایج تفضیلی سرشماری عمومی کشاورزی، دفتر آمار و اطلاعات.##ــــــــ (1387)، فرهنگ آبادیهای استان گیلان 1385، دفتر آمار و اطلاعات.##ـــــــــ (1392)، نتایج مقدماتی سرشماری سال 1390، دفتر آمار و اطلاعات.##سعیدی، عباس (1389)، ده مقاله در شناخت سکونتگاههای روستایی، نشر مهر مینو، تهران.##عزیزپور، فرهاد و آرمین محسنزاده (1388)، الگوی مطلوب توسعه کالبدی سکونتگاههای روستایی در برنامهریزیهای کلان کشور با تأکید بر برنامه پنجم توسعه اقتصادی فرهنگی و اجتماعی، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا.##فیروزنیا، قدیر و دیگران (1389)، چشم انداز و نظام مدیریت برنامهریزی توسعه کالبدی نواحی روستایی ایران، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.##فیروزنیا، قدیر (1388)، چشم انداز توسعه کالبدی روستاهای کشور، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا.##مرکز آمار ایران (1370)، نتایج تفضیلی سرشماری عمومی کشاورزی.##نقوی، محمدرضا و مهدی پورطاهری (1391)، توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی با رویکرد توسعه پایدار (مفاهیم،##نظریهها، راهبردها) مسکن و محیط روستا، ش 137، (70-53).##وزارت جهاد کشاورزی(1387)، طرح سازماندهی مراکز و فضاهای روستایی استان گیلان، مشاورین هامون یک.## | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,216 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,673 |