پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 46 |
| تعداد شماره‌ها | 1,226 |
| تعداد مقالات | 10,523 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,809,448 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,187,027 |
بازگشت علیت به تشأن، چالشها و پاسخها | ||
| دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی | ||
| مقاله 3، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10، خرداد 1396، صفحه 43-62 اصل مقاله (1.35 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| روح الله سوری* 1؛ محمد مهدی گرجیان2 | ||
| 11- همکار پژوهشی در بنیاد بین المللی معارج (إسراء) 2- مدرس حوزه و دانشگاه | ||
| 2دانشیار دانشکاه باقرالعلوم | ||
| چکیده | ||
| وجود رابطی، «فی‌نفسه لغیره» است. جهت «فی‌نفسه» آن حاکی از ذات ویژه‌اش، و جهت «لغیره» آن نمودار تعلق و ربط این ذات به شیئی دیگر است. بنابراین او هویتی جدا از طرف ربط خود دارد که ربط، عارضِ هویت (ذات) اوست. اما وجود رابط، تنها «فی‌غیره» و فاقد «فی‌نفسه»گی است؛ یعنی تمام هویت او همان ربط و تعلقش به دیگری است. درنتیجه وجودی جدا از طرف ربط خود ندارد. معلول از دیدگاه صدرالمتالهین دارای وجود رابط، و فاقد تحققی مستقل است. برهان او در سه گام خلاصه می‌شود: 1) نفی عروض خارجی: براساس اصالت وجود، وجودِ معلول، معلول (نیازمند) است؛ یعنی گونه‌ی وجودی و هویت او چنین است. و این تمام هویت اوست. 2) نفی عروض تحلیلی: تصور حقیقت معلول (که چیزی جز ربط نیست)، مانع از لحاظ ذات (حتی در ذهن) برای اوست. 3) بازگشت علیت به تشأن: معلول فاقد حیث «فی‌نفسه» بوده، وجودی جدا از علت ندارد. بنابراین تمایز علت و معلول در امری غیر از وجود خارجی است. ملاصدرا این تمایز را «تشأن» می‌نامد. برخی پژوهش‌گران شبهاتی به گام دوم ایراد می‌کنند، که درخور توجه است. پاسخ بدین شبهات به تقریری نوین از برهان صدرا می‌انجامد، که دقیق‌تر از تقریرهای کنونی است. البته مدعای صدرالمتالهین از راه تحلیل هستی‌بخشی نیز قابل اثبات می‌باشد، که کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علیت؛ وجود رابط؛ وجود رابطی؛ تشأن؛ ضرورت ازلی؛ صدرالمتألهین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Back Causality to Disposition (Tashaun); Challenges and Responses | ||
| نویسندگان [English] | ||
| roohollah souri1؛ | ||
| چکیده [English] | ||
| Copulative existence (Wujud-e Rābiti) is "in itself for other". To "in itself" tells of its special nature and to "for other" tells of the relevance of this nature to another object. So, it has the essence apart from the relevant side that the relevance is the qualification of its essence. But the relevant existence (Wujud-e Rābit) is just "for other" and not "in itself". It means that all its identity is the relevant and associated to otherness; therefore, there is no existence apart from the relevant side. In Mulla Sadra, the effect has the relevant existence and so, does not have an independent realization. His argument can be summarized in three steps: (1) rejection of external occurrence: on the basis of the principality of existence, the existence of the effect is just effect (in need); it is all its identity and the form of its existence; (2) rejection of analytic occurrence: the representation of the truth of effect (all is the relevant) means that there is no essence for the effect (even in mind); (3) Back causality to disposition (Tashaun): the effect is not "in itself" and there is no existence without cause; so, the distinction of cause and effect is in something non-external. Mulla Sadra calls it disposition (Tashaun). Some researchers raise some doubts in the second step, which is considerable. The answer to these doubts leads to the new version of Sadra's argument, which is more accurate than current versions. However, Mulla Sadra's claim in a way of the analysis of originator of the efficient cause is verifiable, which is less considered. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| causality, copulative existence (Wujud-e Rābiti), relevant existence (Wujud-e Rābit), disposition (Tashaun), Mulla Sadra | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم##اکبریان، رضا؛ محمدی، حسین علی (1387). «وجود رابط از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی». آیینهٔ معرفت. شمارة 14. ص48-27.##ابن‌ترکه، صائن‌الدین (1360). تمهید القواعد. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالى.##ابنسینا (1379). النجاة من الغرق فی بحر الظلمات. تهران: دانشگاه تهران.##ــــــ (1404ق، الف). التعلیقات. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامى.##ــــــ (1404ق، ب). الشفاء (الإلهیات). قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى.##بحرانی، ابن میثم (1406ق). قواعد المرام فی علم الکلام. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى.##تفتازانی، سعدالدین (1409ق). شرح المقاصد. قم: شریف رضی.##جوادی آملی، عبدالله (1386). رحیق مختوم. تحقیق حمید پارسانیا. قم: اسراء.##حسنزاده آملی، حسن (1379). قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی ندارند. تهران: مؤسسۀ مطالعاتى و تحقیقات فرهنگى.##رحیمیان، سعید (1381). فیض و فاعلیت وجودی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.##سبزواری، ملاهادی (1360). «تعلیقات الشواهد الربوبیه». در ملاصدرا. الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة. مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.##شُکر، عبدالعلی (1389). «اثبات وجود رابط بر مبنای تحلیل رابطة علی معلولی». خردنامه صدرا. شمارة 82. ص13-4.##صفار، محمد بن حسن (1404ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد. تحقیق محسن کوچه‌باغی. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی.##طباطبایی، محمدحسین (1981م). «تعلیقه علی أسفار الأربعه». در ملاصدرا. الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعة العقلیة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.##ــــــ (بیتا، الف). بدایة الحکمة. قم: نشر اسلامی.##ــــــ (بیتا، ب). نهایة الحکمة. قم: نشر اسلامی.##طوسی، نصیرالدین (1375) شرح الإشارات و التنبیهات مع المحاکمات. قم: نشر بلاغت.##طوسى (شیخ)، محمد بن الحسن (1411ق). مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد. بیروت: مؤسسة الفقه الشیعه.##عبودیت، عبدالرسول (1385). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. تهران: سمت.##فارابی، ابونصر (1392). تعلیقات. تحقیق سید حسین موسویان. تهران: مؤسسة حکمت و فسلفه ایران.##فناری، محمدبن‌حمزه (1374). مصباح الأنس (به‌همراه مفتاح الغیب). تصحیح محمد خواجوی. تهران: مولی.##فیاضی، غلامرضا (بیتا). جزوهٔ درسی موجود در مجمع عالی حکمت اسلامی.##قونوی، صدرالدین (1381). إعجاز البیان فى تفسیر أم القرآن. قم: دفتر تبلیغات اسلامى.##قیصرى، داود (1375). شرح فصوص الحکم. تهران: علمى و فرهنگى.##کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الأصول من الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.##کفعمى، ابراهیم بن على عاملى (1405ق). المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة). قم: دار الرضی.##ــــــ (1418ق). البلد الأمین و الدرع الحصین. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.##مجلسى، محمدباقر (1423ق). زاد المعاد ـ مفتاح الجنان. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.##مصباح یزدی، محمدتقی (1383). آموزش فلسفه. تهران: امیر کبیر.##مطهری، مرتضی (بیتا). مجموعه آثار. نرم‌افزار نور.##معلمی، حسن (1387). حکمت متعالیه. قم: هاجر.##ملاصدرا (1360). الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة. مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.##ـــــ (1363). المشاعر. تهران: طهورى.##ــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم. تحقیق محمد خواجوی. قم: بیدار.##ـــــ (1981م). الحکمة المتعالیه فی الأسفار الأربعة العقلیة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.##ــــــ (بیتا) تعلیقه بر حکمة الإشراق. چاپ سنگی.##وال، ژان (1370). مابعدالطبیعه. ترجمة یحیی مهدوی. تهران: خوارزمی.##یزدانپناه، یدالله (1388). مبانی و اصول عرفان نظری. قم: مؤسسۀ امام خمینی.## | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,900 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,539 |
||