پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,219 |
| تعداد مقالات | 10,473 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,218,625 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,907,648 |
مظاهر الاتّساق فی نهج‌البلاغة من منظور النحو الوظیفی الرسالة ۲۸ نموذجًا | ||
| دراسات حدیثة فی نهج البلاغة | ||
| دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، بهمن 2020، صفحه 153-164 اصل مقاله (1.17 M) | ||
| نوع مقاله: المجلة العلمية البحوثية | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/anb.2020.7519 | ||
| نویسنده | ||
| مریم جلیلیان* | ||
| أستاذة مساعدة فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة لرستان، خرم آباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| یعتبر الاتّساق من أهم القضایا التی تنضوی إلی لسانیات النصّ. رغم عدم ضبط دلالة واحدة للاتّساق یتجه المعنی العام له إلی ترابط النصّ فی المستوی البنائی ویتحقق بارتکازه علی العناصر الترکیبیّة والمعجمیّة. نظرا لأهمیة نهج‌البلاغة کنصّ فرید ومتمیّز فی الأسلوب، یتناول هذا البحث کیفیة الاتّساق وأهمّ میزاته فی رسالة وجّهها الإمام علی (ع) إلی معاویة ردّا علی رسالته واعتبرها الشریف الرضیّ من محاسن الکتب. الوصول إلی هذا المهم یتحقق باستخدام المنهج التحلیلی والإحصائی، وفی إطار النظریة التی قدّمها «مایکل هالیدای» و «رقیة حسن»، ویتمّ باستخراج أهم آلیات الاتّساق المسیطرة علی البنیة اللغویة فی الرسالة. قد تبیّن من البحث أنّ تلاحم الأجزاء والوحدات الترکیبیة والمعجمیة یمنح النصّ نوعا متمیزا من الاتّساق، ویکون نتاج الاتّساق الترکیبی بأنواعه المختلفة نحو الإحالة بالضمیر، وخاصة ضمائر الحضور، وأداة الربط، وکذلک الاتّساق المعجمی الذی یرکّز فی معظمه علی التکرار بنوعیه تکرار اللفظ والتکرار الاشتقاقی، والتضاد والتوازی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نهج‌البلاغة؛ الرسالة الثامنة والعشرون؛ الاتساق؛ الاتّساق الترکیبی؛ الاتّساق المعجمی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| شیوههای تحقق انسجام متنی در نهج‌البلاغه از منظر دستور زبان نقشگرا (مطالعه موردی، نامه ۲۸) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Jalilian | ||
| Assistant professor, Department of Arabic Language and Literature, Lorestan University, Khorramabad, Iran; | ||
| چکیده [English] | ||
| انسجام از مهمترین مباحثی است که در حیطهی زبانشناسی متن مورد بررسی قرار میگیرد. اگرچه تعریف دقیقی از انسجام ارائه نشده است، اما به طور کلی بر پیوستگی متن در سطح ساختاری دلالت دارد و بر پایه عناصر دستوری و واژگانی شکل میگیرد. نهج‌البلاغه به عنوان کتابی متمایز و منحصر به فرد در سبک، حائز اهمیت فراوان است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی انسجام و مهمترین ویژگیهای آن در نامهای میپردازد، که امام علی (ع) خطاب به معاویه و در پاسخ به او نگاشته است، و شریف رضی آن را در زمرهی بهترین نامهها میداند. دستیابی به این امر با استفاده از رویکرد تحلیلی و آماری و در چارچوب نظریه «مایکل هالیدی» و «رقيه حسن»، و با استخراج مهمترین عناصر انسجام در سطح زبانی در نامه مورد نظر انجام گرفته است. از نتایج پژوهش حاضر اینکه پیوستگی اجزاء و واحدهای زبانی، به متن نوع خاصی از انسجام میبخشد که شامل انواع مختلف انسجام دستوری از جمله ارجاع به ضمیر و به ویژه ضمایر حاضر (مخاطب و متکلم) و ادوات ربط، همچنین انسجام واژگانی میشود، که بیشتر شامل تضاد و توازی و انواع تکرار مانند تکرار لفظ و تکرار اشتقاقی است. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه, نامۀ بیست و هشتم, انسجام, انسجام دستوری, انسجام واژگانی | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیم مصطفی وآخرون (۲۰۰۵م). المعجم الوسیط، مکتبة الشروق الدولیة. القاهرة. ابن أبی الحدید (۱٤۳٦ق). شرح نهج‌البلاغة، (تحقیق ابراهیم محمد أبوالفضل). ج ٦ و۱. قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی. ابن منظور، جمال الدین محد بن مکرم (۱۳۰۰ق). لسان العرب، بیروت: دار صادر. أبو غزالة، إلهام، وعلی خلیل أحمد (۱۹۹۹م). مدخل إلی علم لغة النصّ، الهیئة المصریة العامة للکتاب. أنیس، ابراهیم (۱۹۵۲م). موسیقی الشعر، مکتبة الأنجلو المصریة، (د.ن). البحیری، سعید (۱۹۹٤م). من أشکال الربط فی القرآن الکریم، مقال من مجموعة مقالات مهداه للعالم الألمانی فیشر، القاهرة: مرکز اللغة العربیة. بو ملحم، علی (۱٤۲۹ق). فی الأسلوب الأدبی، بیروت: دار ومکتبة الهلال جمعان عبد الکریم (۲۰۰۷م). «مفهوم التماسک وأهمیته فی الدراسات النصّیة»، مجلة علامات. ج٦۱. الخطابی، محمد (۱۹۹۲م). لسانیات النصّ (مدخل إلی انسجام الخطاب)، بیروت: المرکز الثقافی العربی. الخطیب القزوینی، جلال الدین أبو عبد الله محمد (۱۹۷۱م). الإیضاح فی علوم البلاغة، شرح وتعلیق وتنقیح: محمد عبد المنعم الخفاجی، بیروت: دار الکتاب اللبنانی. الزناد، الأزهر (۱۹۹۳م). نسیج النصّ (بحث فی ما یکون به الملفوظ نصّا)، بیروت: المرکز الثقافی العربی. ساندریس، فیلی (۲۰۰۳م). نحو نظریة أسلوبیة لسانیة، ترجمة: خالد محمود جمعة، دمشق: دارالفکر. السید رضی (۱۳۸۲ش). نهج‌البلاغه، المترجم: محمد دشتی، قم: مؤسسهی فرهنگی تحقیقاتی امیر المؤمنین. صبحی، ابراهیم الفقی (۲۰۰۰م). علم اللغة النصّی بین النظریة والتطبیق، القاهرة: دار قباء. الطیّب، عبد الله (۱۹۵۵م). المرشد إلی فهم أشعار العرب وصناعتها، الجزء الثانی فی الجرس اللفظی، القاهرة: شرکة مکتبة مصطفی البابی الحلبی. عبد الواحد حسن الشیخ (۱۹۹۹م). البدیع والتوازی، مکتبة ومطبعة الإشعاع الفنیة. عزة شبل، محمد (۲۰۰۹م). علم اللغة النصّی، مصر: جامعة القاهرة. العکبری، عبدالله بن الحسین (بلاتا). التبیان فی إعراب القرآن، عمان: بیت الأفکار الدولیة. قطب، مصطفی (۱۹۹٦م). دراسة لغویة لصور التماسک النصّی فی لغتی الجاحظ والزیات، أطروحة لنیل درجة الدکتوراه، جامعة القاهرة. کلیة دار العلوم. الملائکة، نازک (۱۹۸۹م). قضایا الشعر المعاصر، بغداد: مکتبة النهضة. وهبة، مجدی. وکامل المهندس (۱۹۸٤م). معجم المصطلحات العربیة فی اللغة والأدب، بیروت: مکتبة لبنان.
Halliday .M.A.K. and R. Hassan, cohesion in English, longman, London, 1976. Oxford (advanced Learner’s Encyclopedia), (1989), Oxford University, press , New York. المواقع الإنترنتیة www.kotobarabia.com ۲۱ عفیفی، أحمد (۳/۷/۲۰۱۵). الإحالة فی نحو النصّ، القاهرة: کلیة دار العلوم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 504 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 508 |
||