پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,156 |
| تعداد مقالات | 9,939 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,551,715 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,865,566 |
شناخت اصول نگرش مکان در بناهای تاریخی با رویکرد پدیدارشناسانه (مورد مطالعه: کاخ صاحبقرانیه و باغ فردوس تهران) | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 32، اسفند 1402، صفحه 57-72 اصل مقاله (2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2024.69931.2704 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد مرزبان راد1؛ محمدحسن طالبیان* 2؛ اسکندر مختاری طالقانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه معماری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3استادیار گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مکانمندی خصوصیتی است که وابسته بودن به مکان را نشان می‌دهد. ا اصول نگرش به مکان و مکانمندی هر بنایی وابسته به چهار خصوصیت پیکره و سیما، نظم، هویت و خاطره است که از برداشت‌های ذهنی- درونی و فیزیکی – بیرونی نشأت می‌گیرد. پژوهش حاضر با تأکید بر رویکرد پدیدارشناسانه، به دنبال بازخوانی اصول مکانمندی در بناهای تاریخی و یافتن ارتباط میان عوامل کالبدی و ادراکی با نگرش مکان در بناهاست که با استفاده از روش تحقیق ترکیبی (کیفی-کمی)، انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را دو گروه بناهای تاریخی و صاحب‌نظران، اندیشمندان و متخصصان تشکیل داده است که در این تحقیق نمونه آماری گروه اول شامل دو بنای تاریخی در شهر تهران (کاخ صاحبقرانیه) و (باغ فردوس) و گروه دوم، شامل 20 نفر از صاحب‌نظران، اندیشمندان و کارشناسان مجرب و مطلع پیرامون موضوع تحقیق است. تجزیه‌وتحلیل داده‌های حاصل از مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی، با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام پذیرفته است. شاخص‌های کالبدی به‌دست‌آمده از یافته‌های نظری شامل «مصالح»، «فرم و تناسبات»، «رنگ»، «نورپردازی» و «عناصر طبیعی» است که بر اساس نظرسنجی میان جامعه آماری از طریق آزمون AHP و با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice اولویت‌بندی شده است. یافته‌های حاصل از سنجش شاخص‌های موردمطالعه در دو بنای تاریخ کاخ صاحبقرانیه و باغ فردوس نشان می‌دهد که میان هیچ‌کدام از این شاخص‌ها رابطهٔ معناداری وجود ندارد و از میان شاخص‌های کالبدی شاخص «عناصر طبیعی (گیاه و آب)» بالاترین درصد تأثیر را در ادراک بنا دارند. نتایج این تحقیق بیانگر این موضوع است که اصل هویتمندی از طریق شاخص‌های کالبدی در بناها همچون فرم و تناسبات، نورپردازی همراه با اصل پیکره و سیما به‌واسطۀ شاخص‌های کالبدی (مصالح، رنگ و تناسبات) که موجب برانگیختن ادراکات مخاطبان از این بناها شده‌اند. لذا با بازیابی این دو اصل مهم می‌توان مکانمندی بناها را بهبود بخشید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مکانمندی؛ نگرش مکان؛ پدیدارشناسی؛ کاخ صاحبقرانیه؛ باغ فردوس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Knowing the Principles of Place Perception in Historical Monuments with a Phenomenological Approach (Case Study: Sahibqraniyeh Palace and Ferdous Garden, Tehran) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Marzbanrad1؛ MohammadHasan Talebian2؛ Eskandar Mokhtari Taleghani3 | ||
| 1Department of Architecture, Faculty of Architecture, Emirates Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Architecture, Faculty of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Locality is a feature that shows dependence on a place. The principles of attitude towards the place and location of any building are related to four characteristics, including figure and image, order, identity and memory, which originate from mental-internal and physical-external impressions. Emphasizing the phenomenological approach, the current research seeks to reread the principles of location in historical buildings and find the relationship between physical and perceptual factors with the attitude of place in buildings, which was carried out using a mixed (qualitative-quantitative) research method. The statistical population of the research includes 1- historical monuments and 2- experts, thinkers and specialists. The statistical sample of the first group includes two historical buildings in Tehran (Sahibqraniyeh Palace) and (Firdous Garden) and the second group includes 20 experts, thinkers and experts who are experienced and knowledgeable about the subject of the research. Analysis of documentary data and field observations has been done using SPSS software. The physical indicators obtained from the theoretical findings include "materials", "form and proportions", "color", "lighting" and "natural elements", which were prioritized based on a survey among the statistical community through AHP test and using Expert Choice software. The results of the measurement of the indicators studied in the two historical monuments of Sahibqraniyeh Palace and Ferdous Garden show that there is no significant relationship between any of these indicators, and among the physical indicators, the index of "natural elements (plants and water)" has the highest percentage of influence on the perception of the building. The results of this research show that the principle of identity through physical indicators in buildings such as form and proportions, lighting along with the principle of figure and image through physical indicators (materials, color and proportions) have caused audience perceptions of these buildings. Therefore, by restoring these two important principles, the placement of buildings can be improved. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Locality, Attitude of place, Phenomenology, Sahibqraniyeh Palace, Ferdous Garden | ||
| مراجع | ||
|
ابی‌زاده، الناز (1401). ارزیابی سطوح حس مکان در بناهای تاریخی و تأثیر آن در ماندگاری آثار تاریخی- فرهنگی. جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، 4(4)، 73-84.
پورمند، حسنعلی و فلاح، حسین (1392). پدیدارشناسی مکان بازخوانی هویت مکانی بافت تاریخی. ماه هنر، 181، 61-72.
پیوسته‌گر، یعقوب و اکبری، زهرا (1400). بررسی تأثیر و ارتباط دل‌بستگی به مکان و هویت مکانی در افراد بومی و غیربومی در سه مقیاس: شهر، محله و خانه. برنامه‌ریزی و توسعه محیط شهری، 3(1)،45-62.
تابان، محسن، پورجعفر، محمدرضا و پورمند، حسنعلی (1395). هویت مکان. رویکردی پدیدارشناسانه. هویت شهر، 10(12)، 79-90.
جیحانی، حمیدرضا و غفاریان، حریر(1398). مطالعه سیر تحول تاریخی و بازیابی طرح اصیل باغ صاحبقرانیه در نیاوران . معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، 28(12)، 21-34.
حبیب‌زاده کوزه‌کنانی، سیدجواد، عبدالله‌زاده طرف، اکبر، ستاری ساربانقلی، حسن و پاکدل فرد، محمدرضا (1401). تحلیلی بر عوامل تبیین‌کننده حس مکان در بافت‌های تاریخی (مورد پژوهی: شهر تبریز). معماری و شهرسازی پایدار، 10(2)، 95-106.
رحیمی، محمدعلی و ایزدی‌زمان‌آبادی، سمانه(1401). تبیین رابطه مفاهیم حس امنیت بانوان و حس تعلق به مکان در بافت تاریخی شهری نمونه موردی: (محله جو باره شهر اصفهان). برنامه‌ریزی و توسعه محیط شهری، 2(8)، 75-92.
سامانیان، صمد، حجت، مهدی و محتشم، عادله (1396). واکاوی تاریخی و انتظام زمانمند ارزش‌ها در حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی با استناد به آراء اندیشمندان و اسناد جهانی. تاریخ و فرهنگ، 49(1)، 9-36.
سخاوت‌دوست، نوشین و البرزی، فریبا (1398). بازتاب نقش نشانه‌شناسی در فرآیند گذر از فضا به مکان در مجموعه تاریخی سعد السلطنه قزوین. مطالعات شهری، 22 (8)، 66-47.
سلیمی، مینا، شریف‌زاده، محمدرضا و بنی‌اردلان، اسماعیل (1399). پدیدارشناسی مکان‌های مقدس با تکیه‌بر معماری ایرانی-اسلامی (نمونه موردی: مسجد تاریخی شیخ لطف‌الله اصفهان). عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، 16(63)، 251-267.
شریفیان، محمدامین و طهوری، نیر، اعتصام، ایرج و ذبیحی، حسین (1398). مطالعه تطبیقی پدیدارشناسی معماری در نظریات یوهانی پالاسما و استیون هال، کیمیای هنر، 8(33)،80-63.
عزیزمقدم، محمدامین و هاشمی طغرالجردی، سیدمجید (1401). معماری به‌مثابه فرهنگ؛ تحلیلی بر کاراکتر زاویه بصری در تطبیق‌پذیری فرهنگ و معماری فضاهای بینابین. جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، 4(2)، 130-154.
علی‌الحسابی، مهران، رضازاده، راضیه و چربگو، نصیبه (1396). ارائه مدل مفهومی معنای مکان و شاخص‌های تداوم آن (تحلیل پدیدارشناسانه تفسیری تجربیات زیسته افراد). باغ نظر، 52(14)، 17-26.
مظفر، فرهنگ، ندیمی، هادی و صالحی، ابوذر (1396). هستی‌شناسی مکان تاریخی (تأملی هستی‌شناسانه در مکان تاریخی در پرتو اصالت وجود). پژوهش‌های معماری اسلامی. 5(2)، 33-20.
نگین‌تاجی، صمد، انصاری، مجتبی و پورمند، حسنعلی (1396). تبیین نسبت رابطه انسان و مکان در فرآیند طراحی معماری با رویکرد پدیدارشناسی. هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، 22(4)، 80-71.
وحدت، سلمان، کریمـی‌مشـاور، مهـرداد و بخشـی بالکانلو، عادل (1396). تحلیل فضایی مکانی عوامل مؤثر در ایجاد معنای مکان از دیدگاه کاربران و شهرسازان. نمونـه موردی: شهر ارومیه. آمایش جغرافیایی فضا، 26(3)، 130-144.
Abizadeh, Elnaz.(2023), Evaluating the levels of the sense of place in historical monuments and its effects on the durability of historical - cultural heritage. Sociology of Culture and Art, 4(4):73-84, [In Persian] Alalhesabi, Mehran. & Rezazadeh, Razieh, Charbgoo, Nasibeh.(2017). Presenting a Conceptual Model for Place Meaning and Continuity Indexes (Interpretative Phenomenological Analysis of Lived Experiences). Bagh-e Nazar, 14(52):17-26. [In Persian] Azizghadam, M.A, and Hashemi Togharjardi, S.M.(2023). Architecture as culture; An analysis of the character of the visual angle in the versatility of culture and architecture of the spaces in between. Sociology of Culture and Art, 4(2): 130-154. [In Persian] Habibzadeh kouzekonani, S.J; Abdollahzade Taraf, A. Sattari Sarbangholi, H. & Pakdel Fard, M.R.(2022). An Analysis of the Factors Explaining the Sense of Place in Historical Textures (Case Study: Tabriz). Sustainable Architecture and Urban Design, 10(2): 95-106, [In Persian] Jeyhani, H. Ghafarian, H. (2019). Study on the Historical Evolution and Authentic Layout of Sahebqeraniyeh Garden in Niavaran. Armanshahr Architecture & Urban Development, 12, (28): 21-34. [In Persian] Mashhadi, A. (2022). Explaining the Principles of Attitude to Place in the Ancient Historical Monuments of Damghan (A Study of the Tarikhaneh Mosque of Damghan). Interdisciplinary Studies of Iranian Architecture, 1(1): 31-41.[In Persian] Mozafar, F; Nadimi, H; Salehi, A.(2017). The Ontology of Historic Places: An Ontological Contemplation on Historic Places in the Light of the Doctrine of Principality of the Existence. JRIA, 5 (2):20-33. [In Persian] Negintaji, S. Ansari, M. & pourmand, H.(2018). Explanation of the relationship between human and place in architecture design process by a phenomenological approach. Journal of Fine Arts: Architecture & Urban Planning, 22(4):71-80, [In Persian] Newell, R. & Canessa, R. (2018). From sense of place to visualization of place: examining people-place relationships for insight on developing geovisualizations. Heliyon, 4(2) e00547 Newell, R. & Canessa, R. (2018). From sense of place to visualization of place: examining people-place relationships for insight on developing geovisualizations. Heliyon, 4(2) e00547 Peyvastehgar, Y. & akbari, Z.(2021). Investigating the effect and relationship between attachment to place and spatial identity in indigenous and non-indigenous people in three scales: city, neighborhood and home. Urban Environmental Planning and Development, 1(3):45-62, [In Persian] Pourmand, H; Fallah, H.(2012). Phenomenology of place, rereading the identity of place, historical context. Mah –e- Honar 181: 61-72. [In Persian] Rahimi, M & Izadi Zamanabadi, S.(2023). expressing the relationship of women's safety based on the sense of place attachment to urban historical texture. for instance: (Isfahan's jubareh neighborhood). Urban Environmental Planning and Development, 2(8): 75-92, [In Persian] Relph, E.(1976). Place and placelessness. London: Pion. Relph, E.(1976). Place and placelessness. London: Pion. Salimi, M, Sharifzadeh, M, and BaniArdalan, E. (2020). Phenomenology of holy places based on Iranian-Islamic architecture (case example: Sheikh Lotfollah historical mosque of Isfahan). Islamic Mysticism (Religions and Mysticism), 16(63): 251-267. [In Persian] Samanian, S. Hujjat, M. & Mohtasham, A.(2017). Historical Exploration into and Chronological Order of Values in Schultz, C. N. (2000). Architecture: Presence, Language, Place, Milan: Akira. Schultz, C. N. (2000). Architecture: Presence, Language, Place, Milan: Akira. Sekhavat doust, N. & Alborzi, F.(2019). Reflection of semiotics ideas in the process of moving from space to place in the historical Complex of Qazvin Saad-al-saltaneh. Motaleate Shahri, 32(8):47-64, [In Persian] Sharifian, M.A, Tahuri, N, Etisam, I, and Zabihi, H.(2018). A comparative study of architectural phenomenology in the theories of Johanni Pallasma and Steven Hall. Alchemy of Art, 8, (33): 63-80. [In Persian] Taban, M, Pourjafar, M, & Pourmand, H. (2012). Identity and Place; Phenomenological Approach. Hoviatshahr, 6(10): 79-90. [In Persian] Vahdat, S; Karimi Moshaver, M; Bakhshi Balkanlou, A. (2018). Factors contributing to this sense of place and urban planners from the user perspective (Case Study: Orumiyeh Revolution Square and the supreme leader). Geographical Planning of Space, 26(7):129-144. [In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 184 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 181 |
||