پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,162 |
| تعداد مقالات | 10,022 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,743,414 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,012,717 |
تبیین سازگاری میان جبر و اختیار بر اساس نظریه خداگونگی انسان از منظر حکمت متعالیه ملاصدرا | ||
| دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1404 | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/pms.2025.72475.2110 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی زمانی* | ||
| استاد تمام گروه الهیات دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله با روش عمدتا توصیفی-تحلیلی به تبیین، تحلیل و ارزیابی پاسخ ملاصدرا به این مسئله می-پردازیم که با اعتقاد به اصل علیت و توحید افعالی چگونه می‌توان اختیاری بودن اعمال انسان را پذیرفت. ملاصدرا بر اساس اصل علیت و تعیّن علّی می‌پذیرد که اختیار به معنای «امکان» یا «صحتِ» فعل و ترک نیست اما معتقد است حضور ویژگی‌هایی در فاعل باعث می‌شود که او را مختار و فعل او را اختیاری بدانیم. بدین‌سان دیدگاه وی نوعی سازگاری جبر و اختیار است که در صورت‌بندی کلامی از آن به «مکتب وسط» تعبیر می‌شود. مهم‌ترین تبیین او درباره مسئله اختیار انسان این است که آدمی به‌عنوان خلیفه خداوند و آئینه تمام نمای اوصاف الهی، از همه کمالات الهی و از جمله علم، قدرت و اختیار برخودار است. این راه حل مبتنی بر اعتقاد به نمونه‌‌انگاری انسان با خداوند یا خداگونگی انسان است که در برخی آیات قرآن و روایات ریشه دارد. ملاصدرا در این تبیین تلاش نموده است تا مبانی و اصول هستی‌شناختی و انسان‌شناختی خود در مورد وحدت تشکیکی وجود و مقام جامع و خلافت الهی انسان را در سازگاری با متون دینی و دیدگاه عارفان برای حل مسئله به‌کار گیرد. در پایان به بیان انتقادات و پاسخ‌هائی که می‌توان در مورد روش ملاصدرا و محتوای نظریه او مطرح نمود، خواهیم پرداخت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سازگاری؛ جبر و اختیار؛ خداگونگی انسان؛ حکمت متعالیه؛ ملاصدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explanation of the compatibility between determinism and free will based on the theory of godliness of human from the perspective of Mulla Sadra’s transcendental wisdom | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mehdi Zamani | ||
| Professor Of Department of Theology, Payame Noor Unvierstiy, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In this article, using a mainly descriptive-analytical method, we will explain, analyze, and evaluate Mulla Sadra’s response to the issue of how one can accept the free will of human actions by believing in the principle of causality and monotheism of actions. Based on the principle of causality and causal determination, Mulla Sadra accepts that free will does not mean the “possibility” or “correctness” of an act or omission, but he believes that the presence of characteristics in the subject makes us consider him free and his action voluntary. Thus, his view is a kind of compatibility between Determinism and Free Will, which is interpreted as the “middle school” in theological formulation. His most important explanation of the issue of human free will is that man, as the vicegerent of God and the full mirror of divine attributes, possesses all divine perfections, including knowledge, power, and free will. This solution is based on the belief in the similitude of man with God or the godhood of man, which is rooted in some verses of the Quran and narrations. In this explanation, Mulla Sadra has tried to apply his ontological and anthropological foundations and principles regarding the organizational unity of existence and the comprehensive status and divine caliphate of man in harmony with religious texts and the views of the mystics to solve the problem. Finally, we will discuss the criticisms and responses that can be raised about Mulla Sadra's method and the content of his theory | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Compatibility, of determinism and free will, Godliness of human, Transcendental wisdom, Mulla Sadra | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 21 |
||