پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,129 |
| تعداد مقالات | 9,650 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,543,136 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,251,387 |
جایگاه روایت در متون منثور فارسی قرن چهارم تا هفتم هجری | ||
| دوفصلنامه نقد داستان معاصر فارسی | ||
| مقاله 2، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 10، اسفند 1393، صفحه 25-50 اصل مقاله (694.54 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| سوسن جبری* 1؛ هدی اسماعیلی2 | ||
| 1عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی | ||
| 2کارشناس ارشد دانشگاه رازی | ||
| چکیده | ||
| روایت در جلوههای گوناگون فرهنگ بشری دیده میشود. آنگاه که از این دیدگاه به متون فارسی منثور بازمانده از قرن چهارم تا هفتم هجری بنگریم؛ این پرسش مطرح میشود که: «کدام یک از اشکال روایی در کهنترین متون منثور فارسی قرن چهارم تا هفتم هجری دیده میشود؟» هدف این پژوهش رسیدن به شناخت کلی از پیشینۀ حضور اشکال گوناگون روایی در متون دوران آغازین زبان فارسی است. بررسی توصیفی- تحلیلی صدها متن منثور بازمانده از این دوران شکوفایی نثر نشان میدهد که محتوای متون این دوره از موضوعات گوناگونی چون نجوم، بلاغت، فلسفه، سیاست، جغرافیا، تاریخ، اساطیر، سفرنامه، منشآت، تفسیر، دانشنامه، تذکره، اخلاق، کلام، تعبیر خواب، موسیقی، هندسه، طلسمات و... سخن میگوید. مهمتر آنکه در 85% متون مورد بررسی، شکلی از اشکال روایی دیده میشود و فرمهای روایی چون گزارش، حکایت، قصه و داستان بلند کاربردهای مهمی در متن دارد. از جمله گزارش و نقل رخدادهای گذشته، توصیف موقعیتها، خلق تمثیلهای استشهادی، بیان اندیشهها، روشنگری اندیشههای مبهم و پیچیده، بیان مشاهدات، ثبت تجربیات و روایت داستان. یافتهها همچنین نشاندهندۀ تنوع موضوع و کاربردهای گوناگون و گسترده گونههای روایی در زندگی اجتماعی پارسیزبانان قرن چهارم تا هفتم هجری است. وجود چنین خزانهای سرشار از اشکال روایی در دوران آغازین نثر خود گواه آن است که پیشینۀ سنّت روایتپردازی، در زبان فارسی، به دورانی بسیار کهنتر از قرن چهارم بازمیگردد. این میراث گرانبار پشتوانۀ نویسندگان خلاق این دوران شده تا با دگرگونکردن فرمهای ساده به فرمهای پیچیدهتری از روایت دست بیابند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نثر؛ روایت؛ گزارش؛ حکایت؛ داستان؛ قرن چهارم تا هفتم هجری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Place of Narrative in Persian Prose Texts of Fourth to Seventh Centuries | ||
| نویسندگان [English] | ||
| soussan jabri1؛ Hoda Esmaili2 | ||
| 1Assosiat Professor of Literature and Language, Razi Univesity. Kermanshah. Iran | ||
| 2M. A. Razi University | ||
| چکیده [English] | ||
| Narration is seen in different aspects of human culture. When the Persian prose texts of 4th to 7th centuries (A.H) will be revised from such a perspective, this question will be raised: which narrative forms are identifiable in the most ancient Persian prose texts from 4th to 7th centuries? The aim of this study is to reach a general understanding toward the presence of various narrative forms in the texts of the early years of Persian language. The exploration of hundreds of texts of prose-writing period shows that the content of these texts comprises different subjects such as astrology, rhetoric, philosophy, politics, geography, history, mythology, travel writing, epistolary, commentaries, encyclopedia, biography, ethics, theology, dream interpretation, music, geometry, talismans, etc. And more importantly, in 85% of texts which are under investigation, a variety of narrative forms is observable and different forms such as reportage, tale and long stories are of significant functions in the texts for example, reporting and citing the past events, describing the situations, creating allegories, expressing the ideas, elucidating the ambiguous and elusive thoughts, depicting the observations, recording the experiences and narrating the stories. The results also show the variety of subjects as well as various functions of narrative kinds in the social life of Persian speakers of these mentioned centuries. The existence of such a reservoir enriched in narrative forms in the early years of prose-writing implies that the history of narration in the Persian language dates back to far older times than the 4th century. Such a rich heritage paved the way for creative writers of the present time to create more intricate forms of narrative by transforming the simple ones. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Prose, Narration, Reportage, Tale, story, 4th to 7th Centuries | ||
| مراجع | ||
|
ابن بلخی (1313). فارسنامه. تصحیح سیدجلالالدین طهرانی. تهران: مطبعۀ مهر. ابن زیار، عنصرالمعالی کیکاوس (1390). قابوسنامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1331). کنوز المعزّمین. تصحیح جلالالدین همایی. تهران: انجمن آثار ملّی. ابن عبیدالله، ابوالمعالی محمد (1376). بیان الادیان. تصحیح محمد دبیرسیاقی. تهران: روزنه. ابیالخیر، شهمردان (1362). نزهتنامه علایی. تصحیح فرهنگ جهانپور. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ارّجانی، فرامرزبن خداداد بن عبدالله (1343). سمک عیّار. تصحیح پرویز ناتل خانلری. جلد 1. تهران: دانشگاه تهران. اسفزاری، ابوحاتم مظفّر (1356). کائنات جو. تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. انصاری، عبدالله (1377). مجموعه رسائل خواجه عبدالله انصاری. تصحیح محمد سرور مولایی. تهران: امیرکبیر. بلخی، حمیدالدین ابوبکر بن عمر (1365). مقامات حمیدی. تصحیح رضا انزابی نژاد. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. بلعمی، ابوعلی محمد (1388). تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار. به کوشش محمدپروین گنابادی. تهران: زوّار. بیرونی خوارزمی، ابوریحان (1362). التفهیم لاوایل صناعه التنجیم. تصحیح جلالالدین همایی. تهران: بابک. بی نا (1372). ترجمه تفسیر طبری، ویرایش جعفر مدرّس صادقی، تهران: نشر مرکز. بی نا (1340). حدودالعالم من المشرق الی المغرب. به کوشش منوچهر ستوده. تهران: دانشگاه تهران. بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (1317). تاریخ بیهق. تصحیح احمد بهمنیار. تهران: بنگاه دانش. بیهقی، ابوالفضل (1388). تاریخ بیهقی. تصحیح محمدجعفر یاحقّی و مهدی سیّدی. تهران: سخن. پورنامداریان، تقی(1368). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی. تفلیسی، ابوالفضل حبیش بن ابراهیم (1387). کامل التعبیر. تهران: پل. جبری، سوسن (1379). بررسی ساختار حکایتهای گلستان با الهام از داستاننویسی امروز. پایاننامه کارشناسی ارشد. رشتۀ زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی. مشهد: دانشگاه فردوسی. ــــــــــ (تابستان 1390). «حکایت و جهانبینی صوفیانه». بوستان ادب. مجله دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز. شماره دوم. سال سوم. صص 99-69. جرفاذقانی، ابوشرف ناصح بن ظفر (1357). ترجمه تاریخ یمینی. به اهتمام جعفر شعار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. خزاعی نیشابوری، حسین بن علی (1377). روض الجنان و روح الجنان. تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. ذوالفقاری، حسن (پاییز 1388). «طبقهبندی قصه/ داستانهای سنتی فارسی». جستارهای ادبی. دوره چهل و دوم، شماره 166. صص 45-23. رازی، فخرالدین (1372). «علم موسیقی برگرفته از جامعالعلوم». معارف. شماره 2 و 3. صص 110-88. رهگذر، رضا (بهار 1377). «حکایت و مختصات آن». ادبیات داستانی. شماره 46. صص 26-21. سهروردی، شهابالدین (1348). مجموعه آثار فارسی شیخ اشراق، تصحیح سیدحسین نصر. تهران: دانشگاه تهران. شمیسا، سیروس (1383). انواع ادبی. تهران: فردوس. صفا، ذبیحالله (1388). تاریخ ادبیات در ایران. جلد دوم. تهران: انتشارات فردوس. طوسی، نظامالملک (1371). سیاستنامه. تصحیح محمد قزوینی و به کوشش جعفر شعار. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی. ظهیری کاتب سمرقندی، محمدبن علی (1349). اغراض السیاسه فی اعراض الریاسه. تصحیح جعفر شعار. تهران: دانشگاه تهران. عباسی، حبیبالله (تابستان 1387). «حکایتهای عرفانی و نقش آنها در گفتمان منثور صوفیانه». پژوهشنامه علوم انسانی. شماره 58. صص 86-65. عثمانی، ابوعلی حسن بن احمد (1345). ترجمه رساله قشیریه. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. عطّار نیشابوری، فریدالدین محمد (1346). تذکره الاولیا. به تصحیح محمد استعلامی. تهران: زوّار. عوفی، سدیدالدیـن محمـد (1335). لبـابالبـاب. بـه غزالی، ابوحامد محمد (1333). فضائل الانام من رسائل حجه الاسلام، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، تهران: کتابفروشی ابن سینا. قبادیانی، ناصرخسرو (1384). سفرنامه. تصحیح محمود غنیزاده. تهران: اساطیر. قزوینیرازی، نصیرالدین ابورشید عبدالجلیل (بیتا). النقض. تصحیح سیدجلالالدین حسینی ارموی. بیجا. کان دیویس، رابرت و لاری فینک (1373). «نقد ادبی قـرن بیسـتم». مجله ارغنـون. ترجمـه هالـه لاجوردی. سال اول. شماره 4. صص 17-1. کرمانی، افضلالدین ابوحامد احمد (1326). بدایع الزمان فی وقایع الکرمان. گردآورنده مهدی بیاتی. تهران: دانشگاه تهران. ــــــــــ (1311). عقدالعلی للموقف الاعلی. تصحیح علی محمد عامری نائینی. تهران: مطبعه مجلس. گردیزی، ابوسعید عبدالحیّ (1347). زینالاخبار. تصحیح عبدالحیّ حبیبی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. مستملی بخاری، ابوابراهیم اسمعیل (1349). شرح تعرّف. تصحیح احمدعلی رجایی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. ملطیوی، محمد بن غازی (1383). روضه العقول. تصحیح محمد روشن و ابوالقاسم جلیلپور. تهران: نشر آثار. منشی، ابوالمعالی نصرالله (1382). کلیله و دمنه. تصحیح مجتبی مینوی. چاپ 24. تهران: امیرکبیر. میبدی، ابولفضل رشیدالدین (1382). کشف الاسرار و عده‌الابرار. تصحیح علیاصغر حکمت. تهران: امیرکبیر. میرصادقی، جمال (1365). ادبیات داستانی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی ماهور. ـــــــــ (1388). عناصر داستان. تهران: سخن. میهنی، محمدبن منوّر (1386). اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابیسعید. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: آگاه. نرشخی، ابوبکرمحمدبن جعفر (1363). تاریخ بخارا. ترجمه محمدبن زفربن عمر و به تصحیح مدرّس رضوی. تهران: توس. نظامی عروضی سمرقندی، احمد (1368). چهار مقاله. تصحیح محمد قزوینی. تهران: کتابخانه طهوری. نیشابوری، ابوسعدمحمد (1334). شرح قصیده فارسی خواجه ابوهیثم احمدبن حسن جرجانی. تصحیح و مقدمه فارسی و فرانسوی هنری کربین و محمد معین. تهران: بخش ایرانشناسی انستیتو ایران و فرانسه. نیشابوری، ابواسحق ابراهیم (1340). قصص الانبیاء. به اهتمام حبیب یغمایی. تهران: بنگاه ترجمهو نشر کتاب. وطواط، رشیدالدین (1362). حدائق السحر فی دقائق الشعر. تصحیح عباس اقبال آشتیانی. تهران: طهوری و سنایی. Barthes, Roland, and Lionel Duisit (1975). “An Introduction to the Structural Analysis of Narrative”. New Literary History. Vol. 6. No. 2. On Narrative and Narratives. Published by: The Johns Hopkins University Press. pp. 237-272. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,919 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,275 |
||