
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,143 |
تعداد مقالات | 9,835 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,105,022 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,652,412 |
بررسی زبانی و دستوری پیشوندها و پسوندها در تاریخ بیهقی | ||
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی | ||
مقاله 1، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 22، خرداد 1397، صفحه 47-65 اصل مقاله (590.94 K) | ||
نوع مقاله: گردآوری و مروری | ||
نویسندگان | ||
ملیحه مهدوی* 1؛ زهرا افسری2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول, دانشگاه آزاد اسلامی،علی آباد کتول ، ایران. | ||
2دانش اموخته ی کارشناسی ارشد رشته ی زبان و ادبیات فارسی ، واحد علی آباد کتول ، دانشگاه آزاد اسلامی ، علی آباد کتول ، ایران. | ||
چکیده | ||
ابوالفضل بیهقی صاحب اثر ارزشمند تاریخ مسعودی علاوه بر وظیفهی دبیری و تاریخنویسی، فنون ادبی و دستوری را نیز در اثر سترگ خود رعایت نموده و در کنار آن به واژهسازی و توسعه ی زبان پرداخته است. در این راستا «وندها» نقش بسیار مهمی در ساخت ترکیبات واژگانی و زبانی تاریخ بیهقی ایفا میکنند. وندها این قابلیّت و کارایی را در زبان فارسی دارند که با قرار گرفتن در کنار کلمات دیگر، واژگانی نو بیافرینند و با همین استقرار جزیی خود در کنار دیگرواژگان، برخی توضیحات اضافی را از زبان حذف کرده ، موجب ایجاز و رسایی سخن شوند و به قدرت و جاذبه ی زبان ادبی بیفزایند. «وندها» اجزای کوچکی از زبان اند که هر چند به تنهایی معنا و مفهوم مشخّصی ندارند، امّا با قدرتی که در آنها نهفته است میتوانند برای ابلاغ دورترین معانی و دستنایافتنیترین افکار، واژههایی بدیع خلق کنند. بررسی وشناخت این اجزای نافذ در آثار ادبی کهن و آشنایی با نحوه ی پیوند آنها با کلمات میتواند الگویی برای ساخت واژههای تازه در زبان توانمند فارسی باشد. ابوالفضل بیهقی یکی از نثرنویسان بزرگ زبان فارسی است که به خوبی به اهمّیّت نقش این اجزا در سخن و زبان پی برده و به یاری آن ها با خلق ترکیب ها و تعبیرهای تازه تحوّلی شگرف در سبک نویسندگی دوره ی خراسانی و حتّا پس از آن پدید آورده و سبک نوشتاری ویژه ای از خود به یادگار گذاشته است . واژههای کلیدی:زبان، دستور زبان فارسی، پیشوند، پسوند ،تاریخ بیهقی. | ||
کلیدواژهها | ||
دستور زبان فارسی؛ پیشوند؛ پسوند؛ تاریخ بیهقی؛ واژه سازی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The prefixes and extensions of the role-playing and meaningful creations in Beijha's eyes | ||
نویسندگان [English] | ||
malihe mahdavi1؛ zahra afsari2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول, دانشگاه آزاد اسلامی،علی آباد کتول ، ایران. | ||
2دانش اموخته ی کارشناسی ارشد رشته ی زبان و ادبیات فارسی ، واحد علی آباد کتول ، دانشگاه آزاد اسلامی ، علی آباد کتول ، ایران. | ||
چکیده [English] | ||
Abolfazl Beihaqy, the holder of valuable work titled “Masoudi's History/ Tariq Masoudi” beside his task on teaching and history- writing, has observed literary and grammatical techniques in his great work and beside it considered to wording and language developing. In this respect, “affixes” play most important role in constructing lexical and lingual compounds of Beihaqy's History. Affixes have these capability and efficiency in Persian Language to place along with other words and create new vocabularies and by such partial establishment beside other vocabularies, remove some additional descriptions from language, lead to brevity and speech distinctness and add to literary language power and attractions. “Affixes” are small components of language that although they have not a certain and clear concept and meaning, they can create novel words for announcing furthest meanings and most unexpected thought. One model can be examining and identifying these influent components in ancient literary works and familiarity with the way of their linkage to words for making novel words in Persian mighty language … Abolfaz Beihaqi is one of great contemporary prose- writers that finds well the important role of this components in speech and language and creates by their helping and by creating compounds and new interpretations a wondrous evolution in writing style of Khorasani era and even and subsequent eras and have remained special writing style. Keywords: Language, Persian grammar, Prefix, suffix, Beihaqy's History | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Persian grammar, Prefix, suffix, Beihaqy's History, word making | ||
مراجع | ||
ابوالقاسمی، محسن (1374). ریشهشناسی (اتیمولوژی)، تهران: ققنوس. ابومحبوب، احمد (1376). کالبدشناسی نثر، ترجمه و اقتباس از اثر مارجوری بولتن، تهران: زیتون. احمدیگیوی، حسن (1380). دستور تاریخی فعل. 2 جلدی، تهران: قطره. ارژنگ، غلامرضا (1387). دستور زبان فارسی امروز. چاپ پنجم. تهران: قطره. انوری، حسن؛ احمدیگیوی، حسن (1384). دستور زبان فارسی(1). ویرایش دوم. چاپ بیست و هفتم. تهران: فاطمی. ------------- (1374). دستور زبان فارسی(2). چاپ دوازدهم، تهران: فاطمی. بهار، محمدتقی (1370). سبکشناسی. تهران: امیرکبیر. بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1388). تاریخ بیهقی. به کوشش خلیل خطیبرهبر.3 جلد، چاپ سیزدهم، تهران: مهتاب. ----------------- (1383). تاریخ بیهقی، تصحیح علیاکبر فیاض. به اهتمام محمدجعفر یاحقی. چاپ چهارم. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. جهاندیده، سینا (1379). متن در غیاب استعاره: بررسی ابعاد و زیباشناسی تاریخ بیهقی. رشت: چوبک. خانلری، پرویزناتل (1365). تاریخ زبان فارسی. 3 جلد، تهران: نشر نو. -------------- (1359). دستور زبان فارسی(با تجدید نظر). چاپ چهارم. تهران: توس. دهخدا، علیاکبر (1373). لغتنامه، زیر نظر سیدجعفر شهیدی و محمد معین. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. رضایی، حدائق و عادل، رفیعی (1395). «بررسی شبکۀ معنایی پسوند مکانساز «-گاه» با رویکردی شناختی»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی زبانپژوهی دانشگاه الزهرا(س)، سال هشتم، شمارۀ 18، بهار 1395، صص 123-107. شریعت، محمدجواد (1384). دستور زبان فارسی. چاپ هشتم. تهران: اساطیر. شعار، جعفر (1355). پژوهشی در دستور فارسی. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت معلّم. صادقی، علیاشرف (1370). «شیوهها و امکانات واژهسازی در زبان فارسی معاصر (1)». مجلۀ نشر دانش. شمارۀ 64. خرداد و تیر. صص 18-12. -----------------(1371). «شیوهها و امکانات واژهسازی در زبان فارسی معاصر(4)». مجلّۀ نشر دانش. شمارۀ 69. فروردین و اردیبهشت 1371. صص 25-21. ----------------- (1371). «شیوهها و امکانات واژهسازی در زبان فارسی معاصر(7)». مجلۀ نشر دانش. شمارۀ 72. مهر و آبان 1371. صص 23-19. ------------------ (1372). «شیوهها و امکانات واژهسازی در زبان فارسی معاصر(11)». مجلۀ نشر دانش. شمارۀ 77. مرداد و شهریور. صص 25-21. ------------------ (1372)، «شیوهها و امکانات واژهسازی در زبان فارسی معاصر(12)». مجلۀ نشر دانش، شمارههای 79 و 80. آذر و دی و بهمن و اسفند 1372. صص 15-12. صفا، ذبیحالله (1372). تاریخ ادبیّات ایران. جلد اوّل. چاپ دهم. تهران: ققنوس. صمصامی، سیدمحمد (1346). پیشوندها و پسوندهای زبان فارسی. چاپ اول. اصفهان: مشعل. عوفی، محمد (1353). جوامعالحکایات و لوامعالرّوایات. به کوشش امیربانو مصفّا و مظاهر مصفّا. تهران: بیجا. فرشیدورد، خسرو (1389). ترکیب و اشتقاق زبان فارسی. جلد اول. تهران: زوّار. -------------- (1382). دستور مفصل امروز بر پایۀ زبانشناسی جدید. تهران: سخن. -------------- (1386). فرهنگ پیشوندها و پسوندهای زبان فارسی: همراه گفتارهایی دربارۀ دستور زبان فارسی. چاپ اول. تهران: زوار. فروزانفر، بدیعالزّمان (1383). تاریخ ادبیّات ایران: بعد از اسلام تا پایان تیموریان. به کوشش عبدالحسین زرینکوب. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. قریب، عبدالعظیم؛ محمّدتقی بهار ؛ بدیعالزمان فروزانفر ؛ سیّدجلالالدین همایی؛ غلامرضا رشید یاسمی (1363). دستور زبان فارسی پنج استاد. تهران: کتابفروشی مرکزی. کزازی، میرجلالالدین (1386). نامۀ باستان. چاپ ششم. تهران: سمت. کشانی، خسرو (1371). اشتقاق پسوندی در زبان فارسی. چاپ اوّل. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. کلباسی، ایران (1371). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. چاپ اوّل. تهران: پژوهشگاه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. گلیزاده، پروین و رضا گورویی (1391). «تحلیل سبکشناسی تاریخ بیهقی بر مبنای ترکیبات اشتقاقی». فصلنامۀ تخصصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). سال پنجم. شمارۀ 4 (پیاپی 18). زمستان. صص 292-275. محتشمی، بهمن (1370). دستور کامل زبان فارسی. تهران: اشراقی. مشکور، محمدجواد (1349). دستورنامه در صرف و نحو زبان فارسی. تهران: شرق. معین، محمد (1341). اسم مصدر-حاصل مصدر. چاپ دوم. تهران: ابنسینا. ------------ (1360). فرهنگ فارسی. جلد چهارم. تهران: امیرکبیر. میردیلمی، ضیا (1373). تاریخ کتول: شامل تاریخچه و اسناد تاریخی منطقۀ علیآباد کتول گرگان (استرآباد). چاپ بهمن، فاضلآباد کتول: مؤلّف. ناظمی، حسن (1339). دستور نو یا راهنمای تجزیه و ترکیب جملههای فارسی. چاپ پانزدهم. تهران: مؤسّسۀ مطبوعاتی شرق. نفیسی، سعید (1314). «تتبّعات تاریخی: آثار گمشدۀ ابوالفضل بیهقی(4)». مجلّۀ مهر. سال سوم. شمارۀ 9 (پیاپی 33). بهمن. صص 913-905. وحیدیان کامیار، تقی (1387). دستور زبان فارسی(1). چاپ یازدهم. تهران: سمت. همایونفرّخ، عبدالرحیم (1364). دستور جامع زبان فارسی(هفت جلد در یک مجلّد). به کوشش رکنالدین همایونفرّخ. چاپ دوم. تهران: مطبوعات علیاکبر علمی. ------------ (1339). دستور جامع زبان فارسی. تهران: مطبوعات علی اکبر علمی. یاحقی، محمدجعفر (1386). یادنامۀ ابوالفضل بیهقی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. یاحقی، محمدجعفر، مهدی، سیدی (1389). تصحیح تاریخ بیهقی. تهران: سخن. یوسفی، غلامحسین (1366). دیدار با اهل قلم، 2 جلد. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,010 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,342 |