تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,121 |
تعداد مقالات | 9,574 |
تعداد مشاهده مقاله | 17,373,000 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,121,979 |
بررسی مواضع و مناسبات خاننشین قراباغ در قبال سیاستهای دولت عثمانی | ||
پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
مقاله 6، دوره 7، شماره اول -پیاپی 13-پاییز و زمستان 97، اسفند 1397، صفحه 93-112 اصل مقاله (1.06 M) | ||
نوع مقاله: pajoheshi | ||
نویسنده | ||
میرصمد موسوی* | ||
استادیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
بعد از قتل نادرشاه افشار و ایجاد خلاء قدرت مرکزی در ایران هر یک از سرداران وی و سرکردگان محلی در گوشه کناری به فکر تشکیل حکومت افتادند. در این دوران شرایط مطلوبی برای تشکیل خاانات مقتدر محلی فراهم شد که خاننشین قراباغ یکی از مهمترین این خاننشینها بود و از بدو تأسیس همواره با تهدیدات داخلی و خارجی گوناگونی مواجه بود. این خاننشین برای رفع این مخاطرات در بعد داخلی و خارجی سیاستها و برنامههای مختلفی را اجرا کرد. هدف این بررسی شناسایی عوامل و محورهای موجود در مواضع و مناسبات خاننشین قراباغ با دولت عثمانی با اتکا به اسناد آرشیوی عثمانی و گزارشهای تاریخی است. دستاوردهای این بررسی نشان میدهد که عثمانیها با از دست دادن خانات کریمه و الحاق گرجستان به روسیه، طبق پیمان «گیورگیوسک» 1193ق/ 1784م (بین ارایکلی دوم و کاترین)، تلاش داشتند به منظور جلوگیری از توسعهطلبی روسها، با خوانین آذربایجان و داغستان یک اتفاق نظامی، علیه روسها ایجاد کنند. منطقة قراباغ، از لحاظ جغرافیایی دروازة ایران و قفقاز تلقی میشد، از این رو سیاستمداران عثمانی، خانات قراباغ را برای پیشبرد مقاصد سیاسی خویش مناسب تشخیص داده و به فکر برقراری روابط با خاننشین قراباغ برآمدند. خوانین قراباغ نیز در فکر حفظ حاکمیت محلی خود به هر قیمت ممکن و خنثیساختن تهدیدات دشمنان داخلی و خارجی بودند و این امر همواره مهمترین اصل در موضعگیری خانهای قراباغ بود. بر این اساس، اصل «تهدید مشترک»، موجب نزدیکی خانات قراباغ و امپراتوری عثمانی به یکدیگر شد. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ خاننشین قراباغ؛ روسیه؛ عثمانی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Investigation of Lodgment and Relations of Gharabagh Khanate Against the Policies of Ottoman Government | ||
نویسندگان [English] | ||
Mir Samad Mousavi | ||
Assistant Professor in History, Payam-e Noor University | ||
چکیده [English] | ||
After the assassination of Nadir Shah Afshar, each of his commanders and local leaders planned to form a government in different areas. At this time, favorable conditions were prepared for the establishment of khanates with local authority. At this time in Azerbaijan and in Caucasus region, a number of khanates and sultanates were established. Gharabagh khanate was one the most important ones that always been faced with a variety of internal and external threats from the beginning of its establishment. This khanate implemented various policies and programs to eliminate these dangers on domestic and foreign dimensions. In this period, the most important foreign presence in the region was the presence of Russia and Ottoman Empire. The purpose of this study is to identify the factors that were dominant in the lodgment and relations of Gharabagh khanate with Ottomans based on historical documents and reports. The results of this study show that the Ottomans, after the loss of Crimean Khanate and after joinder of Georgia to Russia according to Giyorgiyosk Treaty of 1193 AH / 1784 AD (between Ariquel II and Catherine), tried to initiate a military battle with khans of Azerbaijan and Dagestan to prevent the development of Russians. Gharabagh region was geographically considered as gateway of Iran and the Caucasus, therefore, the Ottoman politicians recognized Gharabagh khanate suitable for their political purposes and sought to establish relations with Gharabagh khanate. Khans of Gharabagh also intended to preserve their local sovereignty and to neutralize the threats of internal and external enemies at all costs, and this was always the most important principle in the lodgment of Gharabagh khans. Accordingly, the principle of "common threat" led to the close proximity of Gharabagh khans and Ottoman Empire. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Iran, Gharabagh khanate, Russia, Ottoman | ||
مراجع | ||
احمدی. حسین (1384). سه رساله درباره قفقاز، (حکومت پناهخان و ابراهیمخان در ولایت قراباغ، رضا قلی بیگ)». تهران: تاریخ معاصر. استرآبادی. میرزا مهدیخان (1341). جهانگشای نادری. به کوشش سید عبدالله انوار. تهران: [بینا]. استرآبادی. میرزا مهدی خان (1241). درة نادری. تبریز: [بینا] اسکندربیگ منشی ترکمان (1382). تاریخ عالم آرای عباسی. به تصحیح ایرج افشار. تهران: امیرکبیر. اشرفیان.ک.ز. آرنوا.م.ر(2536). دولت نادرشاه. ترجمه محمّد امین. تهران: نشر شبگیر. افضلالملک.غلامحسین (1361). افضل التواریخ. تهران: نشر تاریخ ایران. باکیخانوف(آقاقدسی). عباسقلی (1382). گلستان ارم. تهران: وزارت امور خارجه. بهمن میرزا قاجار. (1384). شکرنامه شاهنشاهی. مقدمه و تصحیح حسین احمدی. تهران: مرکز اسناد دیپلماسی. پورصفر. علی (1377). حکومتهای محلی قفقاز در عصر قاجار. تهران: مؤسسه فرهنگی، پژوهشی چاپ و نشر نظر. جوانشیر قراباغی. میرزا جمال (1384). تاریخ قراباغ. مقدمه، تصحیح و تحشیة حسین احمدی. تهران: وزارت امور خارجه. جهانگیرمیرزا (1327). تاریخ نو، به کوشش عباس اقبال، تهران: علمی. حمدالله مستوفی (1364). تاریخ گزیده. به تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: امیرکبیر. خاوری شیرازی. فضل الله(1380). «تاریخ ذوالقرنین» تصحیح ناصر افشار. تهران: سازمان چاپ و انتشارات کتابخانه موزه و مرکزاسناد مجلس شورای اسلامی. خواجگی اصفهانی. محمّدمعصوم ابن (1368). خلاصه السیر، تهران: علمی. دنبلی. عبدالرزاق(1351). مآثر سلطانیه. به اهتمام غلامحسین صدری افشار.تهران: ابن سینا. رافی. هاکوپ ملیک هاکوپیان (1385). ملوک خمسه. ترجمة آرا دراستپانیان. تهران: شیرازه. راهور لیقوان، علیرضا؛ زارع شاهمرسی. پرویز (1376). تاریخ قره باغ. تهران: وزارت امور خارجه. ریاحی. محمّدامین (1378). تاریخ خوی. تهران: طرح نو. زارع شاهمرسی. پرویز (1389). قرهباغ نامه ازادوارکهن تا دوره معاصر. تهران: شیرازه. سپهر. محمّدتقی (1390). ناسخالتواریخ تاریخ قاجاریه. به اهتمام جمشید کیانفر. تهران: اساطیر. صدر. کاظم (1322). سیاست خارجی ایران. ترجمة جواد صدر. تهران: طرح نو. صفیپور. علیاکبر. «سندی از واکنش سلطان عثمانی به الحاق گرجستان»، گنجینة اسناد. دورة 16. ش 30. پاییز 1385. ص 32-41. عالم آرای صفوی (1363). به کوشش یدالله شکری. تهران: اطلاعات. غفاری کاشانی. ابوالحسن(1369). گلشن مراد. به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: انتشارات زرین. قراباغی. میرزایوسف (1390). تاریخ صافی. به کوشش حسین احمدی. تهران: مؤسسه تاریخ معاصر. گوگچه. جمال (1373). قفقاز و سیاستهای امپراتوری عثمانی. ترجمة وهاب ولی. تهران: وزارت امور خارجه. نامی اصفهانی. میرزا محمّد صادق موسوی(1363). تاریخ گیتی گشا. به اهتمام عزیزالله بیات. تهران: امیرکبیر. نصیری. محمّدرضا (1354). «چندسندتاریخی از دورة زندیه و قاجاریه». بررسیهای تاریخی. س 10. ش 6. ص 133-170. نصیری. محمّدرضا (1356). «چند سند تاریخی». بررسیهای تاریخی. س 12. ش 3. ص 93-118. نصیری. محمّدرضا (1364). اسناد و مکاتبات تاریخی ایران «دوره افشاریه».گیلان: نشر جهاد دانشگاهی گیلان. نصیری. محمّدرضا (1366). اسناد و مکاتبات تاریخی ایران (قاجاریه). تهران: کیهان. نوایی. عبدالحسین (1370). اسناد مکاتبات تاریخی. تهران: علمی و فرهنگی. نوری. محمّدتقی (1386). اشرفالتواریخ. تهران: میراث مکتوب. وحید قزوینی. میرزا محمّدطاهر (1383). تاریخ جهانآرای عباسی، تصحیح سید سعید میرمحمّد صادق. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. Aktepe.Münir (1986). .İA.Mili Eğitim Yay .İstanbul .IX s514-521. Aktepe.Münir (1970). 1724-1720,Osmani-İran ,Münasebetleri,Ve,SilAHŞöR Kemani Mustafa AĞANIN REVAN FETİH-NAMESİ,İstanbul,1970. Aliyev. F.U.hasanov (1997). ''Irevan Xanligi''. baki. Amrahov.MaisCingizoglu&AnvarHasanov.Habil (2008). ''Qarabaag Xanligi'', Baki: Mutarcim. Aslanov.Aydin (2011).''Karabakh as independent khanate(1747-1805)''.The Journal of IrsHeri- tage .No.6. ss.18- 25. Başbakanlık Osmanlı Arşivi(BOA). ''Cevdeti Hariciye (C.Hr.)''. (Nr. 9076). (Nr. 2578). Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). ''Name-i Humayun Defteri (N.H.M)''. Nr: 9. s.221-222. Başbakanlık Osmanlı Arşivi(BOA). ''Hatti Hümayun (H.H)''. (Nr. 324). (Nr. 339). (Nr. 6721). (Nr.1164). (Nr. 6748). (Nr.8488). (Nr. 6748). (Nr.910). (Nr.5746). (Nr.6549). (Nr.1164). (Nr.337). Bournuotian.Georg A. (1992). Tha Khanate Erevan under Qajar Rule;1795-1828, California. Cakmak. Mehmet Ali(1996). ''Hanlıklar Devrinde Azerbaycan-Türkiye Münasebetleri (1723-1829)''. Ankara: Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Genel Turk Tarihi Anabilim Dalı. Əhməd bəy Cavanşir (1989). “Qarabağ xanlığının 1747-1805-ci illərində siyasi vəziyyətlərinə dair Qarabağnamələr”. Tərtibci: Akif Fərzəli- yev. C.I.Bakı. Cevdet Pasa (1296). ''Tarih-I Cevdet''. C.I.III, Istanbul. Dədəyev. Bilal (2002).“Karabağ Hanlığı (1747-1822”.6.ss.163-218. Dədəyev. Bilal (2010). Rus İşğalina Qeder ,Qarabağ-Osmanli Dövleti Münasibatlerine Dair, Araştırmaları Dergisi. Sayı, ss99-1008. Fana.Mirza RAHİM. (2006). Qarabağnamələr, Tərtibci: NAZIM AXUNDOV. Akif Fərzəliyev. C. II. Bakı. Gokçe. Cemal (1972). “1787-1806 Yılları Arasında Kafkasya’da Cereyan Eden Siyasi Olaylar”. Tarih Dergisi. Sayı- 26. İstanbul. Kocabaş.Süleyman (1989). Tarihte Türk-Rus Müca- delesi. İstanbul. Mirzə Adıgozəl bəy (1989). Qarabağnamələr: Qarabağnamə. Tərtibci: Akif Fərzəliyev.C.I. Bakı2006. Mustafazadə. Tofiq (2010). ''Qarabağxanlığı''. Bakı. Mustafazadə. Tofiq (2002). ''XVIII yüzillik-XIX yüzilliyin əvvəllərində Osmanlı-Azərbaycan munasibətləri''. monoqrafiya.Bakı. Mustafazadə .Tofiq (2004). ''18. yy'da Osmanli_Azerbaycan iliskilerinin baslica merhaleleri''. karadeniz Arastirmalari. Cilt 1. Sayi 1. Bahar. ss.21-36. Mustafayeva. Nisə(1995). ''Cənubi Azərbaycan xanlığları''. Bakı. Mahmudov. Yaqub (1996). ''Azərbaycan diplomatiyası-Ağqoyunlu və Səfəvi dovlətləri- nin Avropa olkələri ilə əlaqələri''. Bakı. Nəcəfli. Guntəkin (2002). ''Azərbaycan xanlıqlarının Osmanlı dovləti ilə siyasi əlaqələri (XVIII əsrin II yarısı)''. Bakı. Osmanli Belgelerinde (2009)."KARABAG". yusuf Sarin Ay. İstanbul. ''Osmanli Deleti ile Azerbaycan Turk Hnnliklari Munasebetlere Dair Arsiv Belgeleri (1578-1914)'', Cilt.I, Ankara.1992. Qarabağnamələr, Tərtibci: Akif Fərzəliyev, C. I, Bakı. Shaw.Malcolm Nathan (2003).International law. Press:Cambridge University. Temizkan.Abdullah (2006).''Rusya ve Osmanli Devleti'nin Kafkas-otesinde nufuz nucadelesi''.TurkDunyasi Incelemeleri Dergisi.26.Cilt:VI.sayi 2. Sayfa: 47-462.Izmir. Çarol, Rıfat (1995). Siyasi Tarih (1789-1994) .İstanbul. Wheaton.Henry (1836). Elements of international law: with a sketch of. Yüksel. İbrahim (1988).“Carlık Rusya’sının Azerbaycan’I İstilası ve Osmanlı Devleti’nin Tutumu”.Kafkas Araştırmaları. Sayı I. ss. 25-33.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 498 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 527 |