پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,129 |
| تعداد مقالات | 9,669 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,606,511 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,293,290 |
بررسی زبان‌شناختی نَفْثَةُ المَصدور اثر شهاب‌الدین محمد زیدری با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی زبان‌شناسی اجتماعی | ||
| مقاله 1، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، اسفند 1397، صفحه 9-22 اصل مقاله (684.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/il.2019.39888.1124 | ||
| نویسندگان | ||
| سهیلا صادقی* 1؛ علی پدرام میرزایی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر بررسی زبان‌شناختی نفثة المصدور اثر زیدری نسوی است که با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و بر اساس الگوی تحلیلی یارمحمدی (1391) و نظریات ون لیوون (1996) به انجام رسیده است. تحلیل گفتمان، رابطۀ بین متن و ایدئولوژی مولف را آشکار میکند و میکوشد با تمرکز خاص بر چرایی و چگونگی استفاده از زبان، به تحلیل کلیت متن و ساختار عمیق و پیچیدۀ آن بپردازد. با توجه به اینکه هدف تحلیل گفتمان انتقادی، رمزگشایی از لایه‌های زیرین مفهومی اثر است، یافتههای این پژوهش نشان میدهد که زیدری به موازات مولفۀ اظهار با قرینۀ لفظی و فحوایی که وجه غالب و دلیل ادبیتِ اثر است، از مولفۀ حذف استفاده بسیار کرده است؛ این سکوت یا جای خالی در بافت گفتمانی مورد نظر به مدلولی دلالت میکند که پیوسته به تعویق میافتد؛ مدلولی که در نگاه نخست، حکایت از درونگرا بودن نویسنده دارد. اما آنچه به پس‌زمینه رانده میشود این است که زیدری با وجود اینکه در بخشهایی از کتابش اعتراض و انتقاد شدیدی نسبت به کارگزاران دربار خوارزمشاه و فضای غیر دوستانۀ آن دربار دارد، با چینش ناخودآگاه یا خودآگاه اجزای اثرش و با تکیه برگفته‌مداریِ مطابق با اندیشه‌اش، سعی در ساخت پیکره‌ای از حوادث روزگار خویش داشته است که شکل کلی آن سرنوشتی محتوم و جبری مطلق است. ساختار کلی اثر به مخاطب القا میکند که در شکل‌گیری فرجام تلخ این تاریخ، پادشاه مطلوب زیدری «سلطان جلال الدین خوارزمشاه» و مردم مظلوم سرزمینش در برابر جبر سرنوشت چاره‌ای جز انفعال نداشته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیدری؛ نفثة المصدور؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ لایه‌های زیرین مفهومی؛ زبان‌شناسی اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Linguistics Investigation of "Nafthat al-Masdoor" by Shahabuddin Mohammad Zaidari with Critical Discourse Analysis Approach | ||
| نویسندگان [English] | ||
| soheila sadeghi1؛ Ali Pedram Mirzaee2 | ||
| 1Phd Candidate in Persian Language and Literature, Payame Noor University | ||
| 2Associate Professor of Persian Language and Literature, Payame Noor University | ||
| چکیده [English] | ||
| This research is a linguistics analysis of "Nafthat al-Masdoor" by Shahabuddin Mohammad Zaidari with a critical discourse approach based on the analytical model of Yarmohammadi (1391) and Van Leeuwen (1996). Discourse analysis reveals the relationship between the text and the author's ideology, and attempts to pay attention to the general analysis of the text and its deep and complex structure with a particular focus on the nature of the use of language. Given that the purpose of the critical analysis of discourse is to decode the underlying layers of the text, the findings of this research show that the author has used the deletion component in addition to the use of verbal and emotional expressions as the dominant aspect of the work. At first glance, this silence or gap in the discourse of concern refers to a constantly delayed referent inducing the reader to think of the author as an introverted person. However, what is pushed to the margins is the fact that despite his severe objection to Kharazmashah’s court and its unfriendly atmosphere, Zaidari in fact attempted to develop a corpus featuring his contemporary events by arranging the pieces of his works, consciously or unconsciously, in such a way as to rely on a discourse consonant with his thought. The corpus generally reflects a theme of fate and determinism. The macrostructure of this work prompts the readership to assume that in shaping the unfavorable bitter end of this account Zaidari's beloved king, Jalaladin Kharazmshah, and his oppressed people could do nothing but succumb to this doomed destiny. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Zaidari, Nafthat al-Massdoor, Critical Discourse Analysis, underlying conceptual layers, sociolinguistics | ||
| مراجع | ||
|
آقاگل‌زاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی فرهنگی. آقاگل‌زاده، فردوس و خیرآبادی، معصومه. (1392). واقع نشدن فعل در عنوان‌های خبری روزنامه‌های فارسی‌زبان از منظر تحلیل گفتمان انتقادی. دوفصلنامۀ زبان‌پژوهی دانشگاه الزهرا، سال پنجم، شمارۀ 9، صص 20-2. پنکیوک، الستر. (1378). گفتمان‌های قیاس‌ناپذیر. (ترجمة سیدعلی‌اصغر سلطانی). فصلنامة علو م سیاسی، شماره 4، صص 157- 118. پوشنه، آتنا و بابک‌معین، مرتضی. (1392). تحلیل گفتمان انتقادی در اثری از ابراهیم گلستان با استفاده از مؤلفه‌های جامعه‌شناختی-معنایی گفتمان‌مدار با توجه به بازنمایی کارگزاران اجتماعی. فصلنامۀ جستارهای زبانی، دورۀ 4، شمارۀ 2، پیاپی14، صص25-1. پهلوان‌نژاد، محمدرضا؛ صحراگرد، رحمان؛ فلاحتی، محمدهادی. (1388). شیوه‌های بازنمایی کارگزاران اجتماعی در نشریات دورة مشروطه از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی با عنایت به مؤلفه‌های گفتمان‌مدار جامعه‌شناختی ـمعنایی. زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، مجلۀ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد، ش 1، صص 73- 51. جوینی، عطاملک ابن محمد. (1387). تاریخ جهانگشا تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی. تهران: انتشارات هرمس. حق‌پرست، لیلا. (1391). شیوه‌های تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در داستان بهمن از شاهنامه و بهمن‌نامه بر اساس مؤلفه‌های جامعه‌شناختی-معنایی در تحلیل گفتمان. فصلنامۀ پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دورۀ 3، شمارۀ 2، صص 62- 45. حیدری تبریزی، حسین و رزمجو، سید آیت‌الله. (1384). شیوه‌های تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در گفتمان فارسی. پژوهشهای فلسفی، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 48، شمارۀ 195، صص 34-1. داوری اردکانی، رضا؛ نیلی‌پور، رضا؛ قائمی‌نیا، علیرضا؛ جاج، آنتونی و یارمحمدی، لطف‌الله. (1391). زبان استعاری و استعاره‌های مفهومی. تهران: هرمس. دسپ، سهیل. (1388). تحلیل گفتمان غالب در رمان‌های سیمین دانشور؛ سووشون، جزیرة سرگردانی و ساربان سرگردان. رسالة دکتری. دانشگاه تربیت مدرس. فتوحی، محمود و افشین‌وفایی، محمد. (1387). تحلیل انتقادی زندگی‌نامه‌های مولوی. مجلۀ تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، دورۀ 41، ش 3، پیاپی 162. ریاحی‌زمین، زهرا و جمالی، صدیقه. (1394). نگاهی به تصویرپردازی در نفثة المصدور. متن‌شناسی ادب پارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ جدید، شمارۀ 3، پیاپی 27، صص 18-1. زیدری نسوی، شهاب‌الدین محمد. (1385). نفثة المصدور. تصحیح و شرح امیرحسین یزدگردی. تهران: انتشارات توس. چاپ دوم. سرمدی، مجید و عابدی، علی. (1392). بررسی مفهومی و ساختاری آیات قرآن در نفثة المصدور. فصلنامۀ پژوهشهای ادبی قرآنی، سال اول، شمارۀ 4، صص 20- 1. سلطانی، علی‌اصغر. (1384). قدرت گفتمان و زبان. تهران: نشر نی. شریف، مریم و یارمحمدی، لطف‌الله. (1393). بررسی رباعیات خیام از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی با بهره‌گیری از مؤلفه‌های جامعه‌شناختی-معنایی گفتمان‌مدار. مجلۀ شعرپژوهی (بوستان ادب)، دانشگاه شیراز، سال ششم، شمارۀ 2، پیاپی 20، صص81-67. شعیری، حمیدرضا. (1389). تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان. تهران: انتشارات سمت. شهبازی، ایرج. (1378). تجزیه و تحلیل گفتمانی و متنی غزلیات عاشقانۀ سعدی. رسالۀ دکتری. دانشگاه شیراز. طحان، احمد. (1387). نقد و بررسی زیباشناختی در نفثة المصدور. فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، سال 5، شمارۀ 19، صص115- 89. فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمۀ شایسته پیران و دیگران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها. فرهنگی، سهیلا. (1385). تحلیل گفتمانی شعر پیغام ماهیها از سهراب سپهری. مجلۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 6، صص 84-69. فقیه ملک‌مرزبان، نسرین و فردوسی، مرجان. (1393). تحلیل انتقادی گفتمان صوفیانه در گلستان سعدی. کهن‌نامۀ ادب فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شمارۀ 3، صص 120- 87. قاسم‌زاده، سیدعلی و گرجی، مصطفی. (1390). «تحلیل گفتمان انتقادی رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست داشت، اثر شهرام رحیمیان. مجلۀ ادب‌پژوهی، شمارۀ 17، صص63- 33. قبادی، حسینعلی و همکاران. (1388). تحلیل گفتمان غالب در رمان سووشون دانشور. فصلنامۀ نقد ادبی، سال دوم، شمارۀ 2، صص 183- 149. کلانتری، صمد؛ عباس‌زاده، محمد؛ سعادتی، موسی؛ پورمحمد، رعنا؛ محمدپور، نیر. (1388). تحلیل گفتمان؛ با تاکید بر گفتمان انتقادی به عنوان روش تحقیق کیفی. مجلۀ جامعه‌شناسی، سال اول، شمارۀ 4، صص 28- 7. مشهدی، محمدامیر؛ اتحادی، حسین؛ واثق عباسی، عبدالله. (1394). نقد و تحلیل تشبیه در نفثة المصدور. پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، سال 4، شمارۀ 1، صص 21- 2. موسوی جروکانی، سیدحامد و سرمدی، مجید. (1392). جریان سیال ذهن و انعکاس آن در نَفْثَةُ المصدور. فصلنامۀ علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال پنجم، شمارۀ 16، صص176- 155. مهربان، صدیقه. (1390). نگاهی تازه به ویژگی‌های زبانی و بلاغی نفثة المصدور. مجلۀ سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال چهارم، شمارۀ 4، پی در پی 14، صص 153- 143. هوارث دیوید. (1377). نظریه گفتمان. (ترجمۀ سیدعلی‌اصغر سلطانی). نشریۀ علوم سیاسى، شمارۀ 2، صص 183- 156. یارمحمدی، لطف‌الله. (1383). گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی. تهران: انتشارات هرمس. یارمحمدی، لطف‌الله؛ یمینی، مرتضی؛ قنبری، لیلا. (1389). مقایسۀ تحلیل انتقادی گفتمان داستان‌های کوتاه معاصر بزرگسالان و داستان‌های کوتاه معاصر نوجوان. مجلۀ مطالعات ادبیات کودک، سال اول، شمارۀ اول، صص 166- 143. یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (1389). تحلیل گفتمان. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
Van Dijk, T. A. (1979). Cognitive processing of literary discourse, Poetics Today, 1, 143-160. Van Dijk, T. A. (1996). Discourse, power and access. In C. R. Caldas Coulthard & M. Coulthard, (Eds), Texts and Practices: Readings in Critical Discourse Analysis (pp.84-104). London: Rutledge. Van Dijk, T. A. (1997). Cognitive context models and discourse. In M. I. Stamenov (Ed.), Language Structure, Discourse and the Access to Consciousness (pp. 189-226). John Benhamin Publishing Company. Van Leeuwen, T. (1993). Language and Representation: The Recontextualisation of Participants, Activities and Reactions. Ph.D. Dessertiation, University of Sydney. Van Leeuwen, T. (1995). Representing social action. Discourse and Society, 6(1), 81– 106. Van Leeuwen, T. (2008). Discourse and Practice: New Tools for Critical Discourse Analysis. Oxford: Oxford University Press. Van Leeuwen, T. A. (1996). The representation of social actors. In C. R. C. Coulthard & M. Coulthard (Eds.), Texts and Practices: Readings in Critical Discourse Analysis (pp. 32-70). London: Routhledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 731 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 607 |
||