پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,129 |
| تعداد مقالات | 9,664 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,593,284 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,282,989 |
تحلیل وضعیّت سیاسی، اقتصادی خوزستان در دورة ناصرالدین‌شاه (1264-1313ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
| مقاله 3، دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98، اسفند 1398، صفحه 57-74 اصل مقاله (778.29 K) | ||
| نوع مقاله: pajoheshi | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/lhst.2020.44521.2187 | ||
| نویسنده | ||
| محمدرضا عسکرانی* | ||
| استادیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور | ||
| چکیده | ||
| خوزستان از آبادترین بخش‌های ایران زمین و پایتخت پادشاهی‌های نیرومندی در اعصار مختلف بوده است؛ لیکن در دورة قاجاریه از آبادانی باستانی آن اثری نمانده بود و این ناحیه مشکلات فراوانی داشت. پیشینة تمدّنی، حاصلخیزی زمین، آب و هوای مناسب و راه داشتن به سواحل دریای آزاد، ویژگی‌هایی است که نابسامانی اوضاع آن در آن دوره را تأمل برانگیز می‌نماید. نویسنده با هدف بازشناسی وضعیّت سیاسی ـ اجتماعی خوزستان در عصر ناصری، می‌کوشد با رویکرد «توصیفی ـ تحلیلی» و روش «کتابخانه‌ای» و «اسنادی» به این پرسش پاسخ دهد: نابسامانی وضعیّت خوزستان در دورة ناصرالدین‌شاه ناشی از چه عواملی بوده است؟ چنین فرض می‌شود که دو دسته عوامل تحوّلات سیاسی و اجتماعی خوزستان را شکل داده‌اند: نخست عوامل بومی مانند عملکرد قبیله‌ها و کُنش حاکمان محلی و دیگر دخالت استعمارگران اروپایی. این بررسی نشان می‌دهد: عملکرد دولت قاجاریه و مداخلة بیگانگان مانع عمران این ناحیه گردید و چیرگی زندگی قبیله‌ای و رفتار نامناسب مأموران حکومتی، از مشکلات سیاسی و اجتماعی خوزستانِ در عصر ناصری بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خوزستان؛ قاجاریه؛ استعمار؛ ترکیب‌جمعیّتی؛ عمران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of the Political and Economic Situation of Khuzestan in the Period of Nasser-ed-Din Shah (1848-1896 AD) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Reza Askarani | ||
| Assistant Professor of History Department, Payame Noor University | ||
| چکیده [English] | ||
| Khuzestan has been one of the most developed parts of Iran and the capital of strong dynasties in different periods, but during the Qajar period it did not have any effect on its ancient development and this area had many problems. The history of civilization, the fertility of the land, the good weather and the way to the coast of the Free Sea are features that make thinking of the destruction of the situation in that period. The author tries to answer this question with the aim of identifying the political and social status of Khuzestan in the Nazarene period and using the "analytical descriptive" approach and using the "library" and "documentary" method: What factors contributed to the deterioration of Khuzestan's situation during Naser al-Din Shah? It is assumed that two categories of factors have caused political and social changes in Khuzestan: First, local factors such as tribal performance and the behavior of local rulers and other interventions of European colonists. This study shows that the performance of the Qajar government and the intervention of foreigners prevented the development of this area, and overcoming tribal life and inappropriate behavior of government officials, have been the political and social problems of Khuzestan in the Nazarene era. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Khuzestan, Qajar, colonialism, tribes, development | ||
| مراجع | ||
|
اسناد هیئت‌های باستان‌شناسی در ایران 1245-1254ش. (1380). به کوشش مرضیه یزدانی. تهران: سازمان اسناد ملی ایران. پژوهشکده اسناد. اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (1389).روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه.چاپ هفتم. تهران: امیرکبیر. اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (الف 1363).المآثروآثار؛ چهل سال تاریخ ایران در دورة پادشاهی ناصرالدین شاه. به کوشش ایرج افشار.با تعلیقات حسین محبوبی اردکانی. تهران: اساطیر. اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (ب 1363).تاریخ منتظم ناصری. تصحیح محمداسماعیل رضوانی. تهران: دنیای کتاب. افشار سیستانی، ایرج (1369).نگاهی به خوزستان؛ مجموعه‌ای از اوضاع تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی منطقه.چاپ دوم. تهران: نشر بلور. امام شوشتری، نورالدین (1331).تاریخ جغرافیایی خوزستان. به اهتمام محمدعلی شوشتری. تهران: امیرکبیر. امین‌الدوله، میرزاعلی‌خان (1370).خاطرات سیاسی امین‌الدوله. به کوشش حافظ فرمانفرمائیان. زیر نظر ایرج افشار.چاپ سوم. تهران: امیرکبیر. انصاری، مصطفی (1377).تاریخخوزستان1878-1925. ترجمة محمدجواهرکلام. تهران: نشر شادگان. بابن، سی؛ فردریک هوسه (1364).سفرنامه جنوب ایران. ترجمة محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه. تصحیح میرهاشم محدث. تهران: دنیای کتاب. چگنی، فرهاد (1378). «ایل سگوند، نام و تاریخ آن».کیهان فرهنگی. ش 161. ص 66-67. خورموجی، محمدجعفر بن محمدعلی. (1345).حقایق الاخبار ناصری؛ تاریخ قاجار. تهران: زوار. دُبد، کلمنت؛ آگوستوس، بارون (1371).سفرنامه لرستان و خوزستان. ترجمة محمدحسین آریا. تهران: علمی و فرهنگی. دوراند، ای.آر (1346).سفرنامه دوراند م‍رب‍وط به سفر ه‍یئت س‍رت‍ی م‍ور دوراند وزی‍ر م‍خ‍ت‍ار انگلیس در ایران. ترجمة علی‌محمد ساکی. خرم‌آباد: کتابفروشی محمدی. دیولافوا، ژان. بابتیست (الف 1369).ایران، کلده و شوشبا ۳۳۶ ک‍ل‍ی‍ش‍ه روی چ‍وب از روی ع‍ک‍س‌ه‍ای مؤلف و دو ن‍ق‍ش‍ه پ‍اری‍س ۱۸۸۷. ترجمة محمدعلی فره‌وشی (مترجم همایون). به کوشش بهرام فره‌وشی.چاپ چهارم. تهران: دانشگاه تهران. دیولافوا، ژان. بابتیست (ب 1369).سفرنامه خاطرات کاوش‌های باستان‌شناسی شوش 1866-1884م. ترجمة ایرج فره‌وشی.چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران. راولینسون، سر هنری (1362).سفرنامه سرهنری راولینسون؛ سفر از زهاب به خوزستان. ترجمة سکندر امان‌اللهی بهاروند. تهران: آگاه. رحمانیان، داریوش؛ شهسواری، ثریا (پاییز 1391). «جایگاه عتبات عالیات در مناسبات ایران و عثمانی عصر قاجار؛ مطالعه موردی: زوار و حمل جنائز»، مجله مطالعات تاریخ فرهنگی (علمی ـ پژوهشی)، تهران: س چهارم.ش 13.ص 1-20. رئیس‌طوسی، رضا (بهار 1376).استراتژی زمین‌های سوخته؛ عین‌الدوله، انگلیسی‌ها و عمران خوزستان.مجله تاریخ معاصر ایران.تهران: ش 1.ص 107-127. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) (1297ق). «نقل اظهارات حشمت‌الدوله در مورد سرقت اموال تجار ایرانی در میان راه محمره، اهواز توسط اعراب و استرداد آنها از کارگزار عثمانی». شماره سند 3529/295. سپهر، محمدتقی (1377).ناسخ التواریخ [جلد سوم: دوره قاجاریه]. به‌کوشش جمشیدکیانفر. تهران: اساطیر. سیّاح، محمدعلی‌بن‌محمدرضا (1346).خاطرات حاج سیّاح یا دورة خوف و وحشت. تصحیح سیف‌الله گلکار.به کوشش حمید سیّاح.تهران: ابن‌سینا. سیادت، موسی (1378).تاریخ خوزستان از سلسله افشاریه تا دوران معاصر. قم: ناشر مؤلف. شیل، مری لئونورا (1362).خاطرات ل‍ی‍دی شیل: ه‍م‍س‍ر وزی‍ر م‍خ‍ت‍ار انگلیس در اوائ‍ل س‍ل‍طن‍ت ناصرالدین شاه.ترجمة حسن اب‍وت‍راب‍ی‍ان. تهران: نشر نو. علم، محمدرضا؛ لجم‌اورک‌مرادی، علی (1395)، «زمینه‌های تاریخی نوزایی و توسعه خوزستان با تکیه بر صدور فرمان آزادی کشتیرانی در رودخانه کارون و کشف نفت».پژوهشنامة تاریخ. بجنورد: دانشگاه آزاد اسلامی.تابستان. ش 43. ص 61-80. قائدان، اصغر؛ امامی، محمدتقی؛ دوغان، اسرا (1392)، «جایگاه حج در مناسبات اقتصادی ایران و عثمانی در عصر قاجار».فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام.تهران: س 5. ش 17. ص 117-142. قائم‌مقامی، جهانگیر (1325). «عشایر ایران؛ عشایر خوزستان(طوایف میان آب)». تهران: مجله یادگار. ش 18.ص 22-28. قیم، عبدالنبی (1393)، پانصد سال تاریخ خوزستان و نقد کتاب «تاریخ پانصد ساله خوزستانِ احمد کسروی»، چاپ دوم. تهران: اختران. قیم، عبدالنبی (1380)، «ایران‌شناسی؛ نگاهی جامعه‌شناختی به زندگی و فرهنگ مردم عرب خوزستان»، تهران: فصلنامه مطالعات ایرانی، ش 7. ص 185-226. کسروی، احمد (1373).تاریخ پانصد ساله خوزستان. تهران: نشر سهند. کریمی‌پور، یدالله؛ کامران، حسن (1380). «نگاهی نو به طبقه‌بندی استراتژیک مرزها؛ با تأکید بر مرزهای ایران». تهران: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش 160. ص 555-568. گریشمن، رومن (1366).ایران از آغاز تا اسلام. ترجمة محمد معین.چاپ ششم. تهران: علمی و فرهنگی. گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی در دورة قاجاریه (1369).واحد نشر اسناد وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. گلچین، محمد (1377). «رساله عمران خوزستان؛ خوزستان در دوران مظفرالدین‌شاه قاجار». تهران: فصلنامه تاریخ معاصر ایران. ش 7. ص 181-190. لاریمر، جان گوردون (1396).تاریخ خوزستان 1905 – 1604م. ترجمة محمد جواهرکلام. تهران: شادگان. لایارد، سر اوستمن هنری (1371).س‍ی‍ری در ق‍ل‍م‍رو ب‍خ‍ت‍ی‍اری و عشایر بومی خوزستان/ گ‍زارش‍ات م‍ن‍ت‍ش‍ر ن‍ش‍ده‌ای از س‍راوس‍ت‍م‍ن هنری لایارد...[و دی‍گ‍ران]. ترجمه و حواشی مهراب امیری. تهران: فرهنگسرا. لمتون، آن.ک.س (1377).مالک و زارع در ایران. ترجمة منوچهر امیری.چاپ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی. محیط طباطبایی، محمد (1366).تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران. تهران: بعثت. محیط طباطبایی، محمد (1351). «خوزستان و عربستان»، تهران: مجله گوهر. ش 2. ص 11-19. محیط طباطبایی، محمد (بهمن و اسفند 1343)، «خوزستان در پیشگاه تاریخ». تهران: مجله کانون وکلا. ش 94. ص 45-55. مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران (استادوخ). 1316ق. کارتن 14. سند شماره 109. مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران (استادوخ). 1291ق. کارتن 14. سند شماره 185. مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران (استادوخ). 1316ق. کارتن 1. پرونده شماره 8.. مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران (استادوخ). 1290ق. کارتن 11. سند شماره 8.. میرزا صالح، غلامحسین (به اهتمام)(1365)، اسناد رسمی روابط سیاسی ایران، انگلیس روس و عثمانی. تهران: نشر تاریخ ایران. نجم‌الملک، میرزا عبدالغفار. (1341).سفرنامه خوزستان.به کوشش محمد دبیرسیاقی.تهران: علمی. نجم‌الملک، میرزا عبدالغفار (1386).سفرنامه دوم نجم‌الملک به خوزستان؛ به انضمام کتابچه دستورالعمل ناصرالدین‌شاه در خصوص سفر اول به خوزستان.تصحیح، تحشیه و تعلیقات احمد کتابی.تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. نوذرپور، علی (پاییز 1369). «بررسی سازمان قدرت جامعه عشایری عرب استان خوزستان». تهران: مجله رشدآموزش علوم اجتماعی.ش 5.ص 56-61. هاردینگ، سر آرتور (1370)، خاطرات سیاسی سر آرتور هاردینگ. ترجمة جواد شیخ‌الاسلامی. تهران: مؤسسه انتشاراتی کیهان. همدانی، علی‌کرم؛ نظامی، مژگان (1367)، «اهواز». دائرةالمعارفبزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 486 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,010 |
||