
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,156 |
تعداد مقالات | 9,939 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,545,952 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,861,844 |
تحلیل موقف الامام علی (ع) فی الخطاب ۳۱ من نهجالبلاغه فیما یتعلق بالعالم وعطایاه بناء على الأدلة القرآنیة | ||
دراسات حدیثة فی نهج البلاغة | ||
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، بهمن 2020، صفحه 63-75 اصل مقاله (914.43 K) | ||
نوع مقاله: المجلة العلمية البحوثية | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/anb.2020.7512 | ||
نویسنده | ||
رحمتالله عبداللهزاده آراني* | ||
أستاذ مساعد في قسم العلوم القرانیة والحدیث بجامعة بیام نور بطهران، إيران abdollahzadeh_arani@yahoo.com | ||
چکیده | ||
تعتبر الرسالة الحادی والثلاثین من نهجالبلاغة الذی کتبها الإمام علی (ع) لابنه الإمام الحسن عند عودته من معرکة صفین فی أرض الحاضرین من الکنوز العلویة الغنیة حیث تمت کتابة هذه الرسالة فی فترة صعبة للغایة حیث تعتبر هذه الرسالة نتیجة تجارب تقلبات الحیاة الدینیة والاجتماعیة السیاسیة للإمام علی (ع). یعبر مرور ودراسة هذه الرسالة الثمینة عن رؤیة الإمام للعالم والتمتع بالعطایا الإلهیة وترسم نظرة الإمام التوحیدیة للعالم فی شکل تفسیرات بلغت ذروة البلاغة. إن العلاقة بین الإنسان والعالم فی هذا المنظور تعنی أن الإنسان، و هو ینعم بالعطایا والرزق الإلهی- وقبل کل شیء، بالنعمة الإلهیة - یبتعد عن الدنیویة والدنیا ویحقق الکرامة الإنسانیة فی ظل التخلی عن الشهوات الجسدیة. فی هذه الدراسة نسعی من خلال بیان أبعاد هذه الرسالة و مقارنتها بأدلة من آیات القرآن،أن نفسر النظرة التوحیدیة للإمام خاصة فی توحید الأعمال التی ینشأ من عمق نظرة الإمام إلى التعالیم القرآنیة.تم رسم هذه الرسالة التی ترکز علی إنحصار العطایا والرزق الإلهی، أن تشرح مکانة الإنسان فی کسب العیش مع الحفاظ على القیم الإنسانیة والکرامة بشکل واضح والحفاظ على توحید الأعمال فی الوقت الذی یسعی الإنسان الی کسب العیش والاستفادة من الرزق والفضل الإلهی. فی هذا الصدد، تم أیضًا استخدام روایات النبی والأئمة المعصومین (ع) طوال البحث. | ||
کلیدواژهها | ||
الإمام علی (ع)؛ الرسالة ۳۱ من نهجالبلاغة؛ العلمانیة؛ الرزق الإلهی؛ الزهد | ||
عنوان مقاله [English] | ||
تحلیل نگرش امام علی (ع) در نامه ۳۱ نهجالبلاغه به دنیا و مواهب آن بر اساس شواهد قرآنی | ||
نویسندگان [English] | ||
رحمتالله عبداللهزاده آراني | ||
استادیار، علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران؛ abdollahzadeh_arani@yahoo.com | ||
چکیده [English] | ||
نامه ۳۱ نهجالبلاغه که امام علی (ع) آن را پس از گذراندن دوران سخت در بازگشت از جنگ صفین در سرزمین حاضرین برای فرزندش امام حسن (ع) نگاشت از گنجینههای پربار علوی است که حاصل تجارب دوران پر فراز و نشیب حیات دینی و اجتماعی- سیاسی آن حضرت (ع) است. فرازی از این نامه گرانسنگ بیانگر نگرش وی به دنیا و بهرهمندی از مواهب و رزق الهی است که جهان بینی توحیدی را در نگاه او به دنیا و زهد حقیقی در قالب تعابیری برخوردار از اوج فصاحت و بلاغت ترسیم میکند. رابطه انسان و دنیا در این نگرش به گونهای است که انسان ضمن برخورداری از رزق - بلکه بالاتر از آن فضل الهی- از دنیازدگی و دنیاپرستی به دور مانَد و به کرامت انسانی در سایه اعراض از تمایلات نفسانی دست یابد. در این پژوهش با بیان ابعاد این نگرش در نامه یادشده و تطبیق آن با شواهدی از آیات قرآن، اندیشه توحیدی آن حضرت به ویژه در توحید افعالی که برخاسته از عمق نگاه وی به معارف قرآنی است، تبیین میشود.گفتمان انحصار رازقیت در خداوند در عین تلاش انسان برای کسب روزی و بهرهمندی از رزق و فضل الهی در این نامه به گونهای ترسیم شده که ضمن پاسداشت توحید افعالی جایگاه آدمی در کسب معاش در عین حفظ ارزشها و کرامتهای انسانی به شکلی بارز جلوه مینماید. در این زمینه از روایات پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) نیز در جای جای بحث بهرهگیری شده است. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
امام علی (ع), نامه ۳۱ نهجالبلاغه, دنیاگرایی, رزق الهی, زهد | ||
مراجع | ||
القران الکریم، ترجمة السید الهی قمشهای. آلوسی، سید محمود، (۱۹۹٤ ). روح المعانی، بیروت، دارالکتب العلمیه. ابن ابی الحدید، عزالدین ابوحامد، (۱۹۵۹). شرح نهجالبلاغه، قم، مکتبة آیت الله مرعشی نجفی. ابن بابویه، محمد بن علی، (۲۰۰٦). علل الشرایع، قم، مکتبة داوری. ____________، (۱۹۵۸). عیون اخبار الرضا، طهران، جهان للنشر. ____________، (۱۹۹۲ ). من لا یحضره الفقیه، قم، المطبوعات الإسلامیة. ابن شعبه حرّانی، حسن بن علی، (۱۹۸۳). تُحَف العقول، قم، جمعیة المعلمین. ابن عطیه، عبدالحق بن غالب، (۲۰۰۱). المُحرر الوجیز، الطباعة الأولی، بیروت، دارالکتب العلمیه. ابن فارس، احمد بن فارس، (۱۹۸۳). معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی. ابن منظور، محمد بن مُکرِم، (۱۹۹۳). لسان العرب، تصحیح میردامادی، بیروت، دارصار. ابن میثم بحرانی، میثم بن علی، (۱۹۹٦). شرح نهجالبلاغه ابن میثم، مشهد، دار قدس. بروجردی، آقا حسین، (۲۰۰۷). جامع احادیث شیعه، طهران، انتشارات فرهنگ سبز. بستانی، فؤاد افرام، (۱۹۵۱). قاموس مهیار الأبجدی، طهران، معهد أهل البیت (ع) للبحوث والنشر. بیهقی کیدری نیشابوری، قطب الدین ابوالحسن، (۱۹۹٤). حدائق الحق فی شرح نهجالبلاغة، طهران، معهد أهل البیت (ع) للبحوث والنشر. پاینده، ابوالقاسم، (۲۰۰۳). نهج الفصاحه، طهران، عالم المعرفة. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، (۱۹۸۹). غررالحکم و دررالکلم، قم، دارالکتاب الاسلامی. حرّ عاملی، محمد بن حسن، (۱۹۸۸). وسایل الشیعه، قم، موسسه آل البیت. خاقانی، محمد، (۱۹۹٦). آثار البلاغة فی نهجالبلاغة، طهران، مؤسسة نهجالبلاغة. خوانساری، محمد بن حسین، (۱۹۸۷). شرح بر غرر الحکم، طهران، جامعة طهران. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (۱۹۹۱ ق). مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالعلم. زمخشری، محمود بن عمر، (۱۹۷۹). اساس البلاغه، بیروت، دارصار. ______________، (۱۹۸٦). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی. شریف الرضی، محمد بن حسین، (۲۰۰۰). نهجالبلاغه، ترجمة محمد دشتی، قم، مشهور. _______________، (۲۰۰۸). نهجالبلاغه، ترجمه جعفر شهیدی، طهران، منشورات علمیة وثقافیة. _______________، (۱۹۹۹). ترجمه و شرح نهجالبلاغه، فیض الاسلام، طهران، معهد فیض الاسلام للنشر. صبحی صالح، (بی تا). شرح نهجالبلاغه، ایران، قم، منشورات دارالهجره. طباطبایی، سیدمحمد حسین، (۱۹۹٦). المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مکتب المطبوعات الإسلامیة. طبرسی، فضل بن حسن، (۱۹۹۳). مجمع البیان، (الطبعة الثالثة)، طهران، منشورات ناصر خسرو. طریحی، فخرالدین بن محمد، (۱۹۹٦). مجمع البحرین، اشکوری، طهران، مرتضوی. عسکری، حسن بن عبدالله (ابوهلال). (۱۹۸۰)، الفروق فی اللغه، بیروت، دار الآفاق الجدیده. علامه حلّی، حسین بن یوسف، (۱۹۹۰). کشف الیقین، طهران، وزارة الإرشاد الإسلامی. علی بن الحسین (ع) ، (۱۹۹۷). صحیفه سجادیه، قم، دار الهادی للنشر. عیاشی، محمد بن مسعود، (۱۹٦۰). تفسیر عیاشی، طهران، مطبعة علمیه. فراهیدی، خلیل بن احمد، (۱۹۸۸). کتاب العین، قم، هجرت للنشر. فیض کاشانی، محمد محسن، (۱۹۹٤). تفسیر الصافی، طهران، مکتبه الصدر. فیومی، احمد بن محمد، (۱۹۹۹). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، دارالهجره. قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا، (۱۹۹۷). کنزالدقایق و بحرالغرایب، طهران، وزارة ارشاد. قطب راوندی، سعیدبن هبه الله، (۱۹۸۷).منهاج البراعه فی شرح نهجالبلاغه، قم مکتبه آیه الله مرعشی نجفی کلینی، محمد بن یعقوب، (۲۰۰۸). الکافی، (الطبعة الاولی)، قم، دارالحدیث. مجلسی، محمدباقر، (۱۹۸۳). بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی. مجلسی، محمدتقی، (۱۹۸۷). روضه المتقین، قم، موسسة کوشانپور. مصطفوی، حسن، (۱۹۹۷). التحقیق فی کلمات القرآن، طهران، وزارة ارشاد. موسوی، سیدعباس، (۱۹۹۷). شرح نهجالبلاغه، بیروت، دارالرسول الاکرم. هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، (۱۹۸۰). منهاج البراعه فی شرح نهجالبلاغه، طهران، مکتبه الاسلامیه. ایزوتسو، توشیهیکو، (۱۹۸۲). الله والإنسان فی القرآن، ترجمة أحمد عرام، طهران، دار بهمن للطباع.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 461 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 359 |