تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,119 |
تعداد مقالات | 9,559 |
تعداد مشاهده مقاله | 17,335,079 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,103,904 |
سنجش اثرگذاری قلمروهای سهگانه فضای کالبدی بر سرمایه اجتماعی(مطالعه موردی: شهرک اکباتان تهران) | ||
برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 23، آذر 1400، صفحه 91-110 اصل مقاله (1.52 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2021.58141.2451 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه رجبی1؛ لیلا زارع* 2؛ سید باقر حسینی3 | ||
1گروه هنر و معماری دانشگاه پیام نور واحد تهران شرق | ||
2گروه معماری، دانشکده هنر و معماری واحد تهران غرب، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران | ||
3دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
فضاهای کالبدی امروزه محیط مناسبی برای شکلگیری و تقویت روابط اجتماعی متقابل و مشارکت در قالب گروههای اجتماعی نیست، زیرا روابط اجتماعی تحت تأثیر ویژگیهای مختلف ساماندهی محیط مانند همپیوندی، نفوذپذیری، خوانایی و مقیاس بر رفتار و سرمایه اجتماعی بهوجود آمده میان انسانها، بسیار موثر است. در واقع کیفیت حضور و فعالیت اجتماعی انسانها، فارغ از کالبد فضا نبوده و از رابطهای دوسویه برخوردار است. اخیرا تلاشهای متعددی در جهت ارتقای تعاملات اجتماعی صورت گرفته اما سطح سرمایه اجتماعی، تغییر قابلتوجهی نیافتهاست. در این تحقیق با بررسی ادبیات موضوع در حوزه محیط کالبدی، شکاف مطالعاتی را بیتوجهی به قلمروهای فضایی تبیین میکند، لذا هدف این تحقیق به صورت سنجش ارتباط قلمروهای فضایی (خصوصی، نیمهخصوصی و عمومی) با سرمایه اجتماعی در محله تدقیق شده است. این تحقیق به روش مطالعه موردی با تجزیه و تحلیل دادههای نظرسنجی حاصل از پیمایش 382 نفر در شهرک اکباتان تهران انجام شده، انتخاب جامعه آماری براساس نتایج خوشهبندی فرهنگی اجتماعی محلات تهران (1397)، مطالعات علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا و مشاهدات میدانی نگارنده صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحلیلهای آماری پرسشنامههای پالایش شده نشان میدهد که رضایت از قلمروی خصوصی، کیفیت محیطی مناسب در قلمروی عمومی و عزتنفس بهعنوان یکی از ویژگیهای فردی با سرمایه اجتماعی همبستگی دارند. همچنین وجود فعالیتها و رفتار مشترک مهم در فضاهای عمومی خدماتی در ارتقای سرمایه اجتماعی تأثیرگذار است. یافتههای حاصل از این تحقیق نشان میدهد توجه به مسکن ساکنان و بهبود کیفیت کالبدی قلمروهای نیمهخصوصی و عمومی باید در برنامهریزی محلی در اولویت قرارگیرند. | ||
کلیدواژهها | ||
قلمرو؛ فضای کالبدی؛ سرمایه اجتماعی؛ اکباتان؛ تهران | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Measuring the Effect of the Three Realms of Physical Space on Social Capital (Case Study: Ekbatan Town of Tehran) | ||
نویسندگان [English] | ||
Fatemeh Rajabi1؛ leila zare2؛ seid bagher hosseini3 | ||
1Department of art and architecture, payam noor university Tehran, Iran | ||
2Department of architecture, College of architecture and art, West Tehran branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
3Department of architecture, College of architecture and art, Science and Industry University, Tehran, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Today's urban physical spaces are not a suitable environment for the formation and strengthening of mutual social relations and participation in the form of social groups. Social relations are influenced by different characteristics of organizing the environment and its effect on the behavior and formation of human social capital is obvious. These features include cohesiveness, permeability, readability, and scale. In fact, the quality of human presence and social activity is not independent of the space and they have a bilateral relationship with each other. Recently, several efforts have been made to promote social interactions, but the level of social capital has not changed significantly. A review of the research background in the field of physical environment has shown that spatial domains have been neglected. Therefore, the purpose of this study is to assess the relationship between spatial domains (private, semi-private and public) with social capital at the neighborhood level. The present study is a case study that analyzed survey data obtained from a sample of 382 people in Ekbatan, Tehran. The selection of the statistical population is based on the results of socio-cultural clustering of Tehran neighborhoods (2015), social science studies of Al-Zahra University and the author's field observations. The results of statistical analysis of the refined questionnaires showed that satisfaction with the private domain, appropriate environmental qualities in the public domain and self-esteem (as one of the individual characteristics) are correlated with social capital. Also, the existence of important activities and common behavior in public service spaces is effective in promoting social capital. Findings showed that paying attention to residents' housing and improving the physical quality of semi-private and public areas should be a priority in local planning. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Physical Space, Social Capital, Ekbatan, Tehran | ||
مراجع | ||
باستانی، سوسن (1394). زنان و سرمایه اجتماعی، تهران: مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران.
برادران، سیروس (1398، 1 آذر). پلانهای شهرک اکباتان تهران فاز1-2-3، بازیابی شده از:
https://farsicad.com
پورجعفر، محمدرضا و محمودینژاد، هادی (1388). طراحی شهری و سرمایه اجتماعی در فضاهای شهری. تهران: هله.
پیران، پرویز (1392). مبانی مفهومی و نظری سرمایه اجتماعی. تهران: علم.
توسلی، محمود (۱۳۹۵). طراحی دسترسی: اصول و روشهای طراحی شهری و فضا مسکونی در ایران. تهران: دانشگاه تهران.
خوشدل، فاطمه (1396). بررسی تفاوتهای فضایی سرمایه اجتماعی بین شهر قدیم و جدید لار. پایاننامه کارشناسیارشد، جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزه واری.
رفیع پور، فرامرز (۱۳۹۵). آناتومی جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
سلاورزی زاده، محمد، شیخی، حجت و شکاری، زینب (1397). تحلیل و ارزیابی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلهای، مطالعه موردی: شهر ایلام. برنامهریزی توسعه کالبدی، 3 (1)، 136-123.
سلطانزاده، محمد (1396). مفهوم سرمایه اجتماعی در معماری مجتمعهای مسکونی جوامع اسلامی. پایاننامه دکتری، معماری، دانشکده معماری، دانشگاه هنر تبریز.
شکیبایی بیدرونی، فاطمه (1396). ارزیابی اثرات متقابل ساختار کالبدی فرم محلههای شهری برحضورپذیری و تعاملات اجتماعی در فضاهای عمومی، مطالعه موردی: قزوین. آرمانشهر، 23، 306-295.
فدایی تهرانی، افسانه، سلیمی، مهدی، مستحفظیان و عروفزاده، شهرام(1399). الگوی پارادایمی توسعه سرمایه اجتماعی در سازمـانهـای ورزشی بـا رویکـرد کیفی داده بنیاد. مدیریت فرهنگی سازمانی، 18(3)، 611-585.
فرگاس، جوزف پی (1399). روانشناسی تعامل اجتماعی (رفتار میان فردی). ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، تهران: ابجد. قادری، صلاحالدین (1397). ساختار قشربندی اجتماعی و خوشه بندی فرهنگی اجتماعی محلههای شهر تهران. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 7 (4)، 761-731.
قرائی، آزاده، زبردست، اسفندیار، ماجدی، حمید (1397). تبیین ارتباط میان فرم شهر و پایداری اجتماعی، مطالعه موردی: مناطق 22گانه شهر تهران. برنامهریزی توسعه کالبدی، 3 (7)، 93-79.
عبداللهی، مجید، صرافی، مظفر و توکلینیا، جمیله (1389 ). بررسی نظری مفهوم محله و بازتعریف آن با تاکید بر شرایط محلههای شهری ایران. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 42 (72)، 102-83.
کارمونا، تیزدل و متیو، استیو (۱۳۹۴). خوانش مفاهیم طراحی شهری. ترجمه کامران ذکاوت و فرناز فرشاد، تهران: آذرخش.
کریمی، مرضیه، درویشنوری، سیمین و هروی، هلن (1398). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی تعهد سازمانی رفتار فرانقشی در محیطزیست. مدیریت محیطزیست و توسعه پایدار، 16، 6-1.
گل، یان (۱۳۹۶). شهرهایی برای مردم، ترجمه مریم چرخچیان، تهران: گوهر دانش.
گل، سوار و یان، برجیت (1396). چگونه زندگی همگانی را مطالعه کنیم. ترجمه مصطفی بهزادفر و همکاران، تهران: علم فردا.
مظفر، فرهنگ و اسدپور، علی (۱۳۹۱). نقش الگوهای شکلی و اجتماعی در ساماندهی فضاهای باز مجموعههای مسکونی، قیاس تجارب شهرسازی قرن بیستم و نمونههای ایرانی. فصلنامه مطالعات شهری، ۳، ۱۱-۱.
میرزاده، محمدرضا (1392، 10 مرداد). بررسی نرمال بودن و روشهای نرمالسازی دادهها در SPSS بازیابی شده از:
هاشمپور، پریسا و سامی، زیبا (1397). نقش کالبد مجتمعهای مسکونی در حیات پذیری اجتماعی، مطالعه موردی: مجتمع مسکونی امام ره، چمران و آسمان تبریز. برنامهریزی توسعه کالبدی، 3 (7)، 78-68.
Abbott-Chapman, J. and M. Robertson (2009). Adolescents' Favorite Places: Redefining the Boundaries between Private and Public Space. Space and culture, 12 (24), 419-434. Barton, Hugh, Grant, Marcus, Guise, Richard (2003). Shaping Neighborhoods: A Guide for Health, Sustainability and Vitality. Spon Press: Taylor & Francis. Bott, Lisa-Michéle, Ankel, Leda, Braun, Boris (2019). Adaptive neighborhoods: The interrelation of urban form, social capital, and responses to coastal hazards in Jakarta. Geoforum, 106, 202–213. Chen, Long (2018). The Relationship between Urban Form and Urban Sustainability: Empirical Evidence from Florida, PhD Thesis, Department of Urban and Regional Planning, College of Social Sciences & Public Policy. Engbers, Trent A., Thompson, Michael F., Slaper, Timothy F. (2016). Theory and Measurement in Social Capital Research, Springer Science+Business Media Dordrecht. Evans, G. W (2003). The built environment and mental health. Journal of Urban Health, 80 (4), 536–555. Felcio, J. A., Couto, A., Caiado, A. (2014). Human capital, social capital and organizational performance. Management Decision, 52(2), 350-364. Fithria, Irfani, Muzayanah, Ummul, Nazara, Suahasil, Raksaka Mahi, Benedictus, Hartono, Djoni (2020). Is there social capital in cities? The association of urban form and social capital formation in the metropolitan cities of Indonesia. International Journal of Urban Sciences, Taylor &Francis Group, 24 (4), 532-556. Hemani, Shruti, Das, A. K., Chowdhury, Anirban (2017). Influence of urban forms on social sustainability: A case of Guwahati, Assam. Urban Design International , 22, 168–194. Hoogerbrugge, Marloes M., Burger, Martijn J. (2018). Neighborhood Based social capital and life satisfaction: the case of Rotterdam, The Netherlands. Urban Geography, Taylor &Francis Group, 39 (10), 1484–1509. Koohsari, M.J, Karakiewicz, J.A, Kaczynski, A.T, (2012) Public Open Space and Walking: The Role of Proximity, Perceptual Qualities of the Surrounding Built Environment, and Street Configuration. Environment and Behavior, 45 (6) 706–736. Mouratidis, Kostas (2018). Built environment and social well-being: How does urban form affect social life and personal relationships. Cities, 74, 7-20. Poecze, Flora, Straus, Christine (2020). Social Capital on Social Media—Concepts, Measurement Techniques and Trends in Operationalization. Information, 11(11), 515. Ritu, Gulati (2020). Neighborhood spaces in residential environments: Lessons for contemporary Indian context. Frontiers of Architectural Research ,9,20-33. Wood, L.J, (2006) Social Capital, Neighbourhood Environment and Health: development of measurement tools and exploration of links through qualitative and quantitative research, Doctoral dissertation, Australia, University of Western Australia. Wood, L, Shannon, T, Bulsara, M, Pikora, T, McCormack, G, Giles-Corti, B, (2008). The anatomy of the safe and social suburb: An exploratory study of the built environment, social capital Won, Jaewoong, Lee, Jae-Su (2020). Impact of residential environments on social capital and health outcomes among public rental housing residents in Seoul, South Korea. Landscape and Claridge, Tristan (January 17, 2018). What is Relational Social Capital, Retrieved from: https://www.socialcapitalresearch.com/relational-social-capital | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 423 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 350 |