پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,112 |
| تعداد مقالات | 9,521 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,163,509 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,018,665 |
نگاه اجتماعی - شناختی به مقولۀ مرگ در زبان عامیانۀ فارسی | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی زبانشناسی اجتماعی | ||
| مقاله 6، دوره 4، شماره 3 - شماره پیاپی 15، تیر 1400، صفحه 79-90 اصل مقاله (791.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/il.2021.54410.1393 | ||
| نویسندگان | ||
| آزاده شریفی مقدم* 1؛ فاطمه طهماسبی2 | ||
| 1دانشیار زبانشناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران | ||
| 2دانشآموختۀ کارشناسیارشد زبانشناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران | ||
| چکیده | ||
| زبانشناسی اجتماعی - شناختی شاخهای میانرشتهای است که با تلفیق آموزههای دو حوزۀ تشکیلدهندۀ آن سعی در توصیف شناختی تنوعات زبان در جامعه دارد. هدف از مطالعۀ حاضر بررسی و توصیف شناختی استعارههای مفهومی حوزۀ معنایی مرگ در بافت اجتماعی و کلام عامیانه است. دادهها مجموعهای است شامل ۳۳۲ نمونۀ زبانی (واژه، عبارت و جمله) که از میان ضربالمثلها، رقعههای ترحیم و سنگقبرنوشتههای حاوی استعارۀ مفهومی حوزۀ معنایی مرگ انتخاب شده و سپس بهلحاظ شیوۀ مفهومسازی و نیز حوزههای مبدأ بهکاررفته مورد بررسی قرار گرفته است. دادهها نشان میدهند که مفهومسازی مرگ عمدتاً با مفاهیم جان‌بخشی، جهت، فاصله، هستی، تخریب و اسارت صورت میگیرد. در میان حوزههای مفهومی یادشده، مفاهیم جان‌بخشی و تخریب نگاهی واحد و بدبینانه به مرگ را نشان میدهند، درحالی‌که در سایر حوزههای مبدأ هر دو طیف معنایی (مثبت و منفی) به کار میرود، که بیانگر ماهیت دوگانۀ مرگ در اذهان عامۀ مردم است. در استعارههای جان‌بخشی هر دو عامل کنشگر و کنشپذیر از مفهوم اولیۀ خود دور شده، با حوزههای مبدأ مختلف مفهومسازی می‌شوند. به علاوه، رقعههای ترحیم در مقایسه با سنگقبرنوشتهها نگاهی خوشبینانهتر و عرفانیتر به مقولۀ مرگ دارند. یافتههای این پژوهش دوگانگی‌ها و ابعاد مثبت و منفی نگرش حاکم بر مقولۀ مرگ را در بین عامۀ مردم نشان می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استعارۀ مفهومی؛ فرهنگ شفاهی عامیانه؛ زبانشناسی اجتماعی - شناختی؛ حوزۀ معنایی مرگ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Conceptualization of Death in Persian Folk Language from Cognitive Sociolinguistic Perspective | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Azadeh Sharifi moghadam1؛ Fatemeh Tahmasbi2 | ||
| 1Associate Profesor of Linguistics, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran | ||
| 2M.A. in Linguistics, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Cognitive Sociolinguistics is an interdisciplinary subfield of linguistics that tries to cognitively describe language varieties in society by means of teachings of its two constituent disciplines. The purpose of this article is to describe the conceptual metaphors of death in folk language within social context. The data were collected from a set of proverbs, funeral and tombstone inscriptions which were then analyzed in terms of conceptualizing death as well as the source domains used for conceptualization. The most frequent types of source domains were personification, direction, distance, existence, destruction and captivity. Among the conceptual domains mentioned, personification and destruction show a unified pessimistic view towards death, while in other source domains both positive and negative meanings were used. It shows the dual nature of death in the mind of Iranians. In personification, both the agent and the patient depart from their basic meaning and are conceptualized by different concepts. Moreover, funeral inscriptions show more optimistic and mystical views than tombstone inscriptions. The findings of this study show the dichotomies as well as the positive and negative attitudes towards death among the language users. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Conceptual metaphors, Folklore, Cognitive sociolinguistics, Semantic domain of death | ||
| مراجع | ||
|
حسنزاده، علیرضا، ژیلا مشیری و خدیجه امامی (۱۳۹۴). همایش ملّی مردمشناسی مرگ و زندگی. تهران: پژوهشکدۀ مردمشناسی.
دبیرمقدم، محمد، فاطمه یوسفیراد، ویدا شقاقی و سید محمود متشرعی (۱۳۹۷). زبانشناسی شناختیاجتماعی: رویکردی نوین به معنا و تنوعات زبانی. زبانشناسی اجتماعی. دورۀ ۲، شمارۀ ۲، ۲۰-۲۹.
ذوالفقاری، حسن (۱۳۸۹). فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی. جلد اول. چاپ دوم. تهران: معین.
رضاپور، ابراهیم (۱۳۹۶). نقش ایدئولوژی در ساخت و گزینش استعارۀ مفهومی مرگ در اشعار احمد شاملو و فریدون تولّلی از منظر نظریّۀ گفتمانی استعاره. مجلّۀ زبانشناسی و گویشهای خراسان. سال نهم. شمارۀ ۲. پیاپی ۱۷، ۸۱-۱۲۰.
زندی، بهمن و بهزاد احمدی (۱۳۹۵). نامشناسی اجتماعی - شناختی؛ حوزۀ نوین مطالعات میانرشتهای. فصلنامة مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی. دورۀ نهم، شمارۀ ۱، ۹۹-۱۲۷.
شریفیمقدم، آزاده (۱۳۹۸). توجیه تقابلهای استعاریِ حوزۀ مفهومی مرگ در قالب نظریۀ تصویرگونگی. مجلۀ زبانشناسی و گویشهای خراسان. سال یازدهم، شمارۀ ۱، ۲۸۷-۳۱۱.
صادقیتحصیلی، طاهره و داوود رضا کاظمی (۱۳۹۷). بررسی استعارۀ مفهومی مرگ در آثار مجید زمانیاصل. پنجمین همایش متنپژوهی ادبی نگاهی تازه به سبکشناسی، بلاغت، نقد ادبی. تهران: هستۀ مطالعات ادبی و کتابخانۀ ملّی جمهوری اسلامی ایران. ۱۷ اردیبهشت، ۲۲۰-۲۳۸.
صفوی، کورش (۱۳۷۹). درآمدی بر معنیشناسی. چاپ اوّل. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزۀ هنری.
عبّاسی، زهرا و امین خسروی (۱۳۹۶). بررسی مفهوم تکاملی مرگ در اشعار مولانا براساس نظریّۀ استعارۀ شناختی مدل فرهنگی استعارۀ زنجیرۀ بزرگ. دوفصلنامۀ علمی - پژوهشی ادبیّات عرفانی دانشگاه الزّهرا (س). سال نهم. شمارۀ ۱۷، ۷- ۲۹.
عبّاسی، مریم، پرویز فیضی و علیرضا حسنزاده (۱۳۹۵). انسانشناسی مرگ: همایش ملی مردمشناسی مرگ و زندگی. تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
فرخزاد، فروغ (۱۳۸۳). مجموعۀ اشعار. تهران: شادان.
مدرسی، یحیی و شراره مظفری (۱۳۹۷). تأثیر نگارش گویشوران بر کاربرد تنوعات گونهای زبان فارسی در استان فارس: پژوهشی اجتماعی - شناختی. فصلنامة زبانشناسی اجتماعی. دورۀ ۲، شمارۀ ۱، ۲۲-۵۰.
مقیاسی، حسن و مهدی مقدّسینیا (۱۳۹۰). مقایسهای میان مکانیزمهای استعاری زبان عربی در تبیین مفهوم مرگ و شهادت. همایش ملّی فرهنگ ایثار و شهادت (صص ۱-۱۴). قم: دانشکدۀ اصول دین.
مولانا جلالالدین محمد رومی بلخی (۱۳۸۶). کلیّات شمس تبریزی. تصحیح بدیعالزّمان فروزانفر، جلد اوّل، تهران: طلایه.
نوروزی، علی و یسرا رابحی (۱۳۹۱). بررسی تطبیقی تصویر مرگ در شعر فروغ فرّخزاد و نازکالملائکه. هفتمین همایش بینالمللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی. گردآورنده: ایران نعمتزاده. تهران: دانشگاه علّامه طباطبایی. ۱۵-۱۷ شهریور. ص ۷۵۴.
Agha Golzadeh, F. & Pourebrahim, Sh. (2013). Death metaphor in religious texts: A cognitive semantic approach. International Journal of Humanities. 20(4), 61-78.
Bybee, J. (2007). Frequency of use and the organization of language. Oxford: Oxford University Press.
Deignan, A. (2005). Metaphor and corpus linguistics: converging evidence in language and communication research. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamin Publication Company.
Grady, C. (2007). Metaphor. In D. Geerartes and H. Cuykens (Eds.) The Oxford handbook of cognitive linguistics. (pp: 188-215). Oxford: Oxford University Press.
Kristiansen, G. & R. Dirven (Eds.) (2008). Cognitive sociolinguistics: Language variation, cultural models and social systems. Berlin, New York: Mouton de Gruyter.
Kövecses, Z. (2005). Metaphor in culture: universality and variation. Oxford: Oxford University Press.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: The University of Chicago Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 530 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 305 |
||