تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,121 |
تعداد مقالات | 9,577 |
تعداد مشاهده مقاله | 17,381,569 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,128,275 |
پژوهش ردهشناسانۀ مقولۀ حالت در چهار گونۀ زبان ترکی (آذری، خلجی، آناتولیایی و ازبکی) | ||
فصلنامه علمی - پژوهشی زبانشناسی اجتماعی | ||
مقاله 3، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 17، اسفند 1400، صفحه 45-56 اصل مقاله (999.25 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/il.2022.60170.1472 | ||
نویسندگان | ||
تارا مختاری1؛ مهدی سمایی* 2؛ بهرام مدرسی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران جنوب، تهران، ایران | ||
2دانشیار زبانشناسی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران | ||
3استادیار زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
این مقاله مختص ردهشناسی مقولۀ حالت در چهار گونه از زبان ترکی، یعنی ترکی آذری، خلجی، ترکی آناتولیایی (استانبولی) و ازبکی است. حالتنمایی یکی از روشهای کاربردی برای نشاندادن ارتباط نحوی میان عناصر جمله است. به طوری که رابطۀ نحوی میان گروه اسمی و فعل را نشان میدهد . رویکرد نظری اصلی این تحقیق نظام حالتنمایی براساس رویکرد کامری (1989) است که پنج ردۀ زبانی را از لحاظحالتنمایی معرفی کردهاست . دادههای منتخب این پژوهش از متون ادبی و داستانی است و جملات گردآوریشده از این متون استخراج شدهاند. بر اساس دادهها در زبان ترکی و گونههای آن شش حالت وجود دارد که حالتهای فاعلی، مفعولی مستقیم، مفعولی غیر مستقیم، اضافی، ازی و دری هستند. تظاهر حالت با استفاده از تکواژهای وابستۀ حالتنما بهصورت پسوند است. در این مقاله همچنین به مبحث گذرایی در حالتنمایی پرداخته شدهاست . از آنجا که این چهار گونه از چند شاخۀ زبان ترکی هستند، شباهتها و تفاوتهایی دارند که بررسی ردهشناسانۀ آن در این مقاله انجام شدهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
تصریف؛ پسوند؛ حالت؛ مطابقه؛ گونه؛ زبان ترکی؛ زبانشناسی اجتماعی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
A Typological Study of Case in Four Varieties of Turkish Language (Azeri, Khalaji, Anatolian and Uzbek) | ||
نویسندگان [English] | ||
Tara Mokhtari1؛ Seyed Mehdi Samaei2؛ Bahram Modarresi3 | ||
1بلوار مرز داران، خیابان سپهر، کوچه سپهر سوم، پلاک 19، واحد 8 | ||
2Associate professor of information science and Technology of Iran (IranDoc) | ||
3Assistant Professor of Linguistics, Islamic Azad University | ||
چکیده [English] | ||
This essay discusses the typology of case system in four varieties of Turkish language: Azeri, Khalaji, Anatolian and Uzbek Turkish. Case-marking is one of the applied methods to show the grammatical connection between elements of the sentence. It also indicates the grammatical connections between the noun and verb clauses. Theoretical approach of this study is based on Comrie's approach (1989),which has introduced the five types of languages. The data of the study are gathered from the literality texts and fictions in varieties of each language . According to these data, there are six types of case-marking in Turkish language and its dialect's that There are nominative, accusative, dative, genitive, locative and ablative. The case-marking bound morphemes are presented through suffixes. Transitivity topic is also examined in this research. Since the selected dialects belong to different branches of Turkish language, there are some similarities and differences between them which have been studied typologically. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Inflection, Suffix, Case, Agreement, Variety, Turkish Language, Sociolinguistics | ||
مراجع | ||
احمدی گیوی، حسن (۱۳۸۳). دستور تطبیقی زبان ترکی و فارسی. تهران: قطره.
آرلاتو، آنتونی (۱۳۷۳). درآمدی بر زبانشناسی تاریخی. ترجمة یحیی مدرسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
آکینر، شیرین (۱۳۶۶). اقوام مسلمان اتحاد شوروی. ترجمۀ علی خزائیفر. مشهد: آستان قدس رضوی.
امیرحسینی، خسرو و امیرحسینی، محمد (۱۳۹۴). تاریخ ایل خلج. تهران: راز نهان.
تفرجی یگانه، مریم و احمدی، فاطمه (۱۳۹۳). حالتنماهای زبان ترکی. دومین کنفرانس ملی تحقیقات کاربردی در مطالعات زبان انگلیسی. تهران: دانشگاه جامع علمی و کاربردی. ۱-۶.
ثمره، یدالله (۱۳۸۱). تحلیلی بر ردهشناسی زبان: ویژگیهای ردهشناسی زبان فارسی. زبانشناسی، ۷ (۱)، ۶۱- ۸۰.
جمراسی، علیاصغر (۱۳۹۳). خلج و خلجپژوهی در ترکیه و ایران. وارلیق، (۱۷۲)، ۱۶-۳۰.
جمراسی، علیاصغر (گردآورنده) (۱۳۹۴الف). گل صنوبر داستانی. تهران: تکدرخت.
جمراسی، علی اصغر (۱۳۹۴ب). خداحافظ خلجی: خلجی دانیشاق و یازاق. تهران: تکدرخت.
حقپرست قراملکی، حسین (۱۳۸۵). تحلیل زبان ترکی به طریق ریاضی. تهران: اندیشة آریا.
دایرةالمعارف بزرگ اسلامی (۱۳۸۷). ج ۱۵. ترکی، زبانها، تهران: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
دبیرمقدم، محمد (۱۳۹۲). ردهشناسی زبانهای ایرانی (۱). تهران: سمت.
راسخمهند، محمد، با همکاری مژگان معین و مسعود محمودیراد (۱۳۹۳). فرهنگ توصیفی نحو. تهران: نشر علمی.
ساهر، حبیب (۱۳۹۲). تالانچیلار: حکایهلر و یادداشتلار. به کوشش م. جعفرزاده. تهران: نخبگان.
فرزانه، محمدعلی (۱۳۷۷). مبانی دستور زبان آذربایجان (۲). تهران: نشر فرهنگ.
فرزانه، محمدعلی (بیتا). دستور زبان آذربایجان(۱). تهران: نشر فرهنگ.
فرهمند اقدم، درنا (۱۳۹۱). «ساختار موضوعی و نحوۀ واگذاری حالت در جملههای خبری ترکی»، پایاننامة کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی. دانشگاه بیرجند.
کاشغری، محمود (۱۳۷۵). دیوان لغات ترک. به کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گلفام، ارسلان (۱۳۷۹). شباهتها و تفاوتهای زبانی: جهانیها و ردهشناسی. مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران (۱۵۵): ۱۷۱-۱۹۰.
محمدپناه، بهنام (۱۳۸۷). ترکان در گذر تاریخ. تهران: سبزان.
ملاولی، مرتضی، کریمیدوستان، غلامحسین و دیگران (۱۴۰۰) همسانی ساختاری بند و گروه حرف تعریف: حالت و مطابقه در ترکی آذری. زبانپژوهی (۴۱): ۳۰۱-۳۲۴.
نجیبزاده، نغمه (۱۳۹۰). «بررسی حالت در زبان ترکی تبریز»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی. تهران: دانشگاه تهران.
نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۸۹). چگونگی شناسایی موارد دستوریشدگی. پژوهشهای زبانی و ادبیات تطبیقی (۲): ۱۴۹-۱۶۵.
هیئت، جواد (۱۳۸۰). سیری در زبان و لهجههای ترکی. تهران: پیکان.
Blake, J. B. (2004). Case. Cambridge University Press. Booij, G. (2005) .The grammar of words. Oxford: Oxford university press. Comrie, B(1989). Language universal and linguistic typology. Oxford: Blackwell. Comrie, B. (1992). Turkic languages. In W. Bright (ed.) Internal Encyclopedia of Lingaistics volume IV, 187–188. New York: Oxford University Press. Crystal, D. (1992). Dictionary of linguistic and phonetics. Oxford: Blackwell. Doerfer, G. (1992). Centeral Asia: Turkish –Iranian language contacts. Encyclopedia Iranica (V 15). California: Mazda Publishers. Ergin, M. (2004). Türk dil bilgisi, Istanbul: Fatih. Göksel, A., & Kerslake, C. (2005). Turkish. Routledge. Hengirmen, M. (1998).Türk temel dil bilgisi. Ankara: Kizilay. Haspelmath, M., & Sims, A. D. (2010). (2nd Ed). Understanding morphology. London: Hodder education, an Hachette uk company. Johanson, L. (1998). The history of turkic. In L. Johanson & É. Á. Csató (Eds). The Turkic languages. London, New York: Routledge. Katamba, F., & Stonham, J. (2006). Morphology. London: Palgrave Macmillan. Kornfilt, J. (1997). Turkish. Londen and New York. Liber, R. (2009). Introducting morphology. Cambridge press. Menges, K. (1968). Turkik language and people. Germany: Wisbanden. Oybek (2004). Navoiy. Toškent: Nashriot Matbaa. Pammuk, O. (1998). Benin Adim kirmizi. İstanbul: Letişim. Song, J. J., & Siewierska, A. (1998). Case typology and grammar (festschrist of Barry Blake). Amesterdam:Benjamins. Song, J. J. (2001). Linguistic typology: Morphology and syntax. Longman: University of Cambridge. Shopen, T. (2007). Language typology and syntatic-description. Cambridge University Press. Sjoberg, A. F. (1963). Uzbek structural grammar, Uralic and Altaic series. (vol The Hague: Netherlands. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 282 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 379 |