پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,150 |
| تعداد مقالات | 9,913 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,450,216 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,830,026 |
النوستالجيا و علاقته بالاغترابات السياسي والاجتماعي والديني في نهج البلاغة | ||
| دراسات حدیثة فی نهج البلاغة | ||
| مقاله 12، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، خرداد 2022، صفحه 159-170 اصل مقاله (993.15 K) | ||
| نوع مقاله: المجلة العلمية البحوثية | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/anb.2022.62609.1304 | ||
| نویسندگان | ||
| هدايت‌الله تقی زاده* 1؛ حسين رحماني تيركلايي2 | ||
| 1أستاذ مساعد في اللغة والآداب بجامعة فرهنغيان، طهران، إيران | ||
| 2أستاذ مشارك في الشريعة الإسلامیة بجامعة بيام نور،طهران، إيران | ||
| چکیده | ||
| النوستالجيا هو الشعور بالحزن أو الفرح عند تذكّر الماضي، والذي يرتبط ارتباطًآ وثيقًآ بالاغتراب السياسي والاجتماعي والأخلاقي. يرتبط مفهوم الاغتراب أيضًآ بالفكر والشّعور والسّلوك البشريين، وقد ظهر في العديد من مجالات الفكر والعمل. في نهج‌البلاغة أيضًآ، للإغتراب حضور كبير ولها أبعاد دلالية مختلفة. استعراض لنهجالبلاغة يعكس شعور الإمام (ع) بالتّشرد بسبب أحداث المجتمع من حوله. تحاول الدّراسة الحالية دراسة النوستالجيا في نهج‌البلاغة بطريقة وصفية تحليلية ومن ثمّ علاقتها بالاغتراب والإجابة على السّؤال: ما هي العلاقة بين النوستالجيا وأنواع الاغتراب؟ وكيف تنعكس ظاهرة الاغتراب في نهج‌البلاغة؟ يبدو أن الاغتراب ظاهرة تسبّب النوستالجيا. النوستالجيا هو طلب الاتّصال والاغتراب هو طلب الانفصال، والدّوافع الشّخصية والمواقف السياسية والاجتماعية فعالة في خلق هذا الشّعور. تشير نتائج الدّراسة إلى أن الإحساس بالاغتراب مرتفع في أعمال الإمام (ع) وأنّ الاغتراب الاجتماعي و السياسي والدّيني أكثر من الجوانب الأخرى. الشعور بالوحدة في المجتمع وكراهية الحكام من أهم أسباب هذا الشعور. يعتبر تأثير الإمام (ع) على الظروف البيئية وسمات الشخصية الخاصة في حدوث عناصر النوستالجيا في نهج‌البلاغة من أهمّ النتائج الّتي تمّ الحصول عليها من هذه الدراسة. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الإمام علی(ع)؛ نهج‌البلاغه؛ النوستالجيا؛ الاغتراب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| نوستالژی و ارتباط آن با اغتراب سیاسی، اجتماعی و دینی در نهج‌البلاغه | ||
| نویسندگان [English] | ||
| هدايت‌الله تقی زاده1؛ حسين رحماني تيركلايي2 | ||
| 1استاديار زبان و ادبيات، دانشگاه فرهنگيان تهران، ایران | ||
| 2دانشیار حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده [English] | ||
| نوستالژی، احساس غم یا شادی هنگام يادآوری گذشته است که این احساس، ارتباطي نزديک با اغتراب سیاسی، اجتماعي و اخلاقی دارد. مفهوم اغتراب نیز با اندیشه، احساس و رفتار آدمی درآمیخته و در بسیاری از حوزه‌های فکری و آثار بروز یافته است. در نهج‌البلاغه نیز اغتراب، حضوری قابل اعتنا دارد و دارای ابعاد معنایی گوناگون است. مروری بر نهج‌البلاغه، بيانگر انعكاس حس غربت امام (ع) به خاطر رخدادهای جامعۀ پيرامـونش است. پژوهش حاضر سعی دارد تا به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نوستالژی در نهج‌البلاغه و سپس به ارتباط آن با اغتراب، بپردازد و به اين سؤال پاسخ دهد كه رابطۀ نوستالژی با انواع اغتراب چیست؟ و پدیدۀ اغتراب در نهج‌البلاغه چگونه منعكس شده است؟ به نظر میرسد که اغتراب پديدهای است كه باعث نوستالژی مي‌شود. نوستالژی تقاضای اتصال و اغتراب تقاضای انفصال است و انگيزشهای فردی، اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی در ایجاد این حس مؤثر است. يافتههای پژوهش بيانگر آن است که حس اغتراب در آثار امام نمود بالایی دارد و غربت اجتماعی، غربت سیاسی، و دینی بيشتر از ساير جنبهها است. احساس تنهایی در جامعه، و نفرت از حاکمان از مهمترین عوامل بروز این احساس به شمار میرود. تأثیرپذیری امام (ع) از شرایط محیطی و ویژگیهای خاص شخصیتی در بروز عناصر نوستالژیک در نهج‌البلاغه، از مهمترین نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر به شمار میرود. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| امام علي(ع), نهج البلاغه, نوستالژی, اغتراب | ||
| مراجع | ||
|
القرآن الكریم.
ابن أبي الحديد، عبدالحميد (۱٤۰٤ق). شرح نهج‌البلاغة لابن أبي الحديد. قم: مكتبة آيةالله المرعشي النجفي.
ابن اثير جزري، مبارك بن محمد (۱۳٦۷). النهاية في غريب الحديث والأثر. قم: موسسه مطبوعاتي اسماعيليان.
ابن حماد، محمّد بن احمد (۱٤۰۷ق). الذریة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
ابن سعد، محمّد (د. تأ). الطبقات الكبری. بیروت: دارصادر.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على (۱۳٦۳). تحف العقول عن آل‌الرسول. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن منظور، محمدبن مكرم (۱٤۱٤ق). لسان العرب. بيروت: دار صادر.
ابن ميثم بحرانی، علی (۱۳٦٦). اختيار مصباح السالكين. تحقیق محمد هادى امينى. مشهد: بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
__________ (۱۳٦۲). شرح نهج‌البلاغه. بی‌جا: دفتر نشر الكتاب.
احمدی، محمدرضا (۱۳۸٤). «تفاوت زن و مرد از منظر روانشناسي و متون ديني». مجلة المعرفة. سنة ۱٤. العدد ۹۷. صص ٦٦ - ۷٦.
احمدى ميانجى، على (۱٤۲٦ق). مكاتيب الأئمة عليهم السلام. قم: دارالحدیث.
اسكویی، نسرین و زهرا انصاری (۱۳۸۰). هویت. تهران: ایتا.
انصاریان، حسین (۱۳۷۹). ترجمه نهج‌البلاغه. تهران: انتشاراتپيامآزادى.
بستان، حسین (۱۳۸۲). نابرابری و ستم جنسی. قم: پژوهشكده حوزه و دانشگاه.
تميمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (۱۳٦٦). تصنیف غرر الحكم و درر الكلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
جمالی، نصرت الله (۱۳۸۱). زن در نهج‌البلاغه. قم: نشر مهدیه.
جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۱). زن در آئینه جلال و جمال. تهران: مركز نشر فرهنگی رجاء.
حائری روحانی، علی (۱۳۷٦). فیزیولوژی اعصاب و غدد. تهران: سمت.
حر‌عاملى، محمدبن حسن (۱٤۰۹ق). تفصیل وسائل الشيعة الی تحصیل مسائل‌الشرعیه. قم: موسسه آل البیت علیهم‌السلام.
________________ (۱٤۱٤ق). هداية الأمة إلى أحكام الأئمة عليهم السلام. مشهد: بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
حسينى شيرازى، سيدمحمد (د. تأ). توضيح نهج‌البلاغة. تهران: دار تراث الشيعة.
حسيني زبيدي، محمدمرتضى (۱٤۱٤ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بيروت: دارالفكر.
حق‌گو، حجت‌الله (۱۳۹۰). «تفاوت‌های ساختارهای مغزی زن و مرد و تأثیرهای شناختی آن‌ها». مجموعه مقالات همایش جنسیت از منظر دین و روانشناسی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
خداپناهی، محمدكریم (۱۳۸۰). روانشناسی فیزیولوژیك. تهران: سمت.
خدارحيمي، سيامك (۱۳۷۷). روان شناسي زن. اهواز: انتشارات مردمک.
ديلمى، حسن بن محمد (۱٤۱۲ق). إرشاد القلوب إلى الصواب. قم: الشریف‌الرضی.
راغب اصفهانى، حسين بن محمد (۱٤۱۲ق). مفردات ألفاظ القرآن. بيروت: دارالقلم.
رودغر، نرجس (۱۳۸۸). فمینیسم؛ تاریخچه. نظریات. گرایش‌ها و نقد فمینیسم. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
ريك، ويلفورد (۱۳۷۸). فمينيسم مقدمه‌اي بر ايدئولوژي‌هاي سياسي. ترجمه م. قائد. بی‌جا: انتشارات بین المللی الهدی.
سجادی، مهدی (۱۳۸۳). «بررسی تطبیقی زن از منظر مدرنیسم و پست مدرنیسم و دلالتهای تربیتی آن». مجلة دانشور. سنة ۱۱. العدد ٦. صص ٤۳-٥٤.
السیدرضی، محمدبن‌حسن (۱٤۱٤ق). نهج‌البلاغه. قم: هجرت.
سیف، سوسن؛ كدیور، پروین و رضا كرمی نوری (۱۳۷۷). روانشناسی رشد(۱). تهران: سمت.
شوشترى، محمدتقى (۱۳۷٦). بهج الصباغة في شرح نهج‌البلاغة. تهران: موسسه انتشارات اميركبير.
صاحب بن عباد، إسماعيل بن عباد (۱٤۱٤ق). المحيط في اللغة. بيروت: عالم الكتاب.
صدوق، محمدبن على (۱۳۷٦). الأمالي. تهران: كتابچی.
_____________ (۱۳۷۸). عيون أخبار الرضا عليه السلام. تهران: نشر جهان.
_____________ (۱٤۱۳ق). من لا يحضره الفقيه. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
_____________ (۱۳٦۲). الخصال. تحقیق علی‌اكبر غفاری. قم: جامعه مدرسین.
الطباطبایی، محمد‌حسین (۱۳۸٤). زن در قرآن. تحقیق محمد مرادی. قم: دفتر تنظیم و نشر آثار علامه‌طباطبایی.
طبرسى، حسن بن فضل (۱۳۷۰). مكارم الأخلاق. قم: الشریف‌الرضی.
طريحي، فخرالدين (۱۳۷٥). مجمع البحرين. تهران: مرتضوی.
طیبی، ناهید (۱۳۸۸). «آسیب‌شناسی روانی زنان از دیدگاه امیرمومنان علیه السلام». نامه جامعه. سنة ۷. العدد ٦۰. صص ۱۰۰-۱۰٦.
علاسوند، فریبا (۱۳۹۰). زن در اسلام. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
علایی رحمانی، فاطمه (۱۳٦۹). زن از دیدگاه نهج‌البلاغه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
غروی، محمد (۱۳٦٥). الأمثال و الحكم المستخرجة من نهج‌البلاغة. قم: دفترانتشاراتاسلامی.
فراهيدى، خليل بن أحمد (۱٤۰۹ق). كتاب العين. قم: نشر هجرت.
فروغي، محمدعلي (۱۳۸۳). سير حكمت در اروپا. تهران: هرمس.
فروید، زیگموند (۱۳٤۲ش). پبدایش روانكاوی؛ مجموعه سخنرانی‌ها. ترجمه هاشم رضی. تهران: مطبوعاتی فراهانی.
فقیهی، علی نقی (۱۳۹۱). تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث؛ مبانی اصول و روش ها. قم: دارالحدیث.
الكلينى، محمدبن يعقوب (۱٤۰۷ق). الكافي. تهران: دارالكتب الاسلامیه.
لطف آبادی، حسین (۱۳۸۱). روان شناسی رشد(۲). تهران: سمت.
ليثى واسطى، على بن محمد (۱۳۷٦). عيون الحكم و المواعظ. قم: دارالحدیث.
مان، نورمن‌لسلي (۱۳۹۲). اصول روانشناسی. ترجمه محمد ساعتچی. تهران: امیركبیر.
المجلسی، محمد‌باقر (۱٤۰٤ق). بحارالأنوار. بیروت: موسسه الوفاء.
المحمدی، مسلم (۱۳۹۲). «تحلیل تفاوت‌های جنسیتی زن و مرد در علوم تجربی و آموزه‌های دینی». انسان‌پژوهی دینی. سنة ۱۰. العدد ۲۹. صص۷۱-۸۲.
المطهری، مرتضی (۱۳۷۱). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
المغنية، محمدجواد (۱۳٥۸ق). في ظلال نهج‌البلاغة. بيروت: دارالعلم للملايين.
مكارم شيرازى، ناصر (۱۳۸٦). پيام امام اميرالمؤمنين عليهالسلام. تهران: دارالكتب الاسلاميه.
موسوی، سید عباس (۱۳۷٦). شرح نهج‌البلاغه. بیروت: دار الرسول الأكرم.
الموسوی خمینی، روح الله (۱۳٦۲). صحیفه امام خمینی؛ پیام به ملت ایران به مناسبت روز زن (جایگاه زن در فرهنگ اسلامی). محل سخنرانی: جماران. زمان سخنرانی: ۲٥/۱/۱۳٦۱. به آدرس:
https://emam.com
مهریزی، مهدی (۱۳۸٦). زن در اندیشه اسلامی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
نورى، حسين بن محمدتقى (۱٤۰۸ق). مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسه آل‌البیت(ع).
نیشابوری، ابی عبداللّه حاكم (۱٤۰٦ق). المستدرك علی الصحیحین. بیروت: دارالمعرفة.
ویلفورد، ریك (۱۳۷۸). «فمینیسم». گزیده مقالات و متون درباره فمینیسم. تهران: انتشارات بینالمللی الهدی.
هاشمی خویی، حبیب الله (۱٤۰۰ق). منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة. تهران: مكتبة الإسلامیه.
هام، مغی (۱۳۸۲). فرهنگ نظریه های فمینیستی. ترجمه فیروزه مهاجر. تهران: نشر توسعه.
هاید، ژانت (۱۳۷۷). روانشناسی زنان. ترجمه بهزاد رحمتی. تهران: لادن.
هنری ماسن، پاول (۱۳٦۸). رشد و شخصصیت كودك. ترجمه مهشید ماسایی. تهران: نشر مركز.
جام نیوز؛ اخبار رسانه‌های برون‌مرزی. «نه فرق اساسي بین مغز زنان و مردان». ۱۳/٦/۱۳۹۲. بازیابی شده در تاریخ: ۲۰/٤/۱۳۹۸. به آدرس:
مركز تحقیقات كامپیوتری علوم اسلامی. «یک تفاوت جنسیّتی؛ عملكرد مغز در زنان و مردان». بیتا. بازیابی شده در تاریخ: ۲۰/٤/۱۳۹۸. به آدرس:
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3881/3941/2180 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 301 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 275 |
||