پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شمارهها | 1,138 |
| تعداد مقالات | 9,761 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,883,889 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,497,573 |
نقش فطرت در هدایتپذیری انسانها از دیدگاه ملاصدرا | ||
| دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی | ||
| دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، اسفند 1401، صفحه 179-192 اصل مقاله (738.8 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/pms.2022.52487.1777 | ||
| نویسنده | ||
| سعیده سادات شهیدی* | ||
| استادیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه امام صادق، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| ملاصدرا در باب نقش فطرت در هدایتپذیری انسان، تعابیر گوناگونی دارد. در مواضعی فطرت همه انسانها را قوه و استعداد کسب فضایل و رذایل و در همه انسانها یکسان دانسته که نتیجه این امر یکسانانگاری انسانها در امر هدایتپذیری است. در مواضع دیگری فطرت انسان را عامل هدایت دانسته و ضلالت را اکتسابی میداند و در مواردی نیز از انسانهایی سخن گفته است که فطرتشان بر کفر سرشته شده و امکان معرفت حق و شایستگی هدایت را ندارند. به نظر میرسد فهم اختلاف اقوال در آثار ملاصدرا با توجه به نگاه تشکیکی او و اعتقاد وی به تمایز سرشت و خمیرمایه اولیه انسانها میسر است. از نظر صدرالمتألهین نفوس و ابدان انسانی از بدو آفرینش، در صفا و کدورت، شدت و ضعف و شرافت و خست با یکدیگر تفاوت دارند و همین امر به تمایز آنان در گرایش به خیر و شر انجامیده است. بر این اساس با طیفی از انسانها مواجهیم که در دو سر این طیف، هدایتیافتگان و گمراهان قطعی هستند و در میانه آن، انسانهای متمایل به خیر یا شر و یا در حد وسط آن دو. با وجود تصریح ملاصدرا در بهکارگیری تعابیری چون کفر فطری و گمـراهی سرشتی، از آنجا که وی بر عنصر اختیار در شکلگیری فعل انسان تأکید فراوانی دارد، شارحان چنین تعابیری را به معنای اقتضاء و علیت ناقصه سرشت انسانی در گرایش به کفر دانستهاند، نه حتمیت و ضرورت. | ||
| کلیدواژهها | ||
| واژگان کلیدی: ضلالت؛ فطرت اولی؛ فطرت ثانی؛ کفر؛ هدایت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Influence of Human Nature on His Guidance in Mullasadra Point of View | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Saeedehsadat Shahidi | ||
| Assistant Professor of Islamic Philosophy and Theology, Imam Sadiq University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Mulla Sadra has various statements about the role of nature in guiding people. Sometimes he considered the nature of all human beings as the ability to acquire good things, which is the same in all human beings. The result of this view is to consider all human beings as the same in being guided. Secondly, in other places, he considers human nature to be the cause of guidance and considers misguidance to be obtained from outside. Finally, in some cases, he has spoken about people whose nature is based on disbelief and they are not able to know the truth and be guided. It seems that it is possible to understand the difference in the statements of Mulla Sadra's works by considering his ambiguity view and his belief in the difference in the basic nature of humans. According to Mulla Sadra, the human soul and body are different from the beginning of creation in purity and darkness, strength and weakness, noble and humble, and these differences make people inclined towards goodness or badness. Based on this opinion, we are faced with a spectrum of human beings, which is from definitively guided or misguided, and in the middle of this spectrum are people inclined to good or bad in the middle of this spectrum. Despite Mulla Sadra's statement in using expressions such as natural disbelief and natural error, because he emphasizes the element of choice in the form of action, his commentators have considered such expressions to mean the necessity of human nature in the tendency to disbelief, not necessity and obligation. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Keywords: Misguidence, First Nature of Human, Second Nature of Human, Disbelief, Guidence | ||
| مراجع | ||
|
حکمت، نصرالله؛ صلواتی، عبدالله (1388). «کثرت نوعی انسان از منظر ملاصدرا». خردنامه صدرا، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 57، صص63-53.
سبزواری، ملاهادی (1981). التعلیق علی الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
شمسالدین، محمدجعفر (1419). التعلیق علی تفسیر القرآن الکریم. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1389). اسرار الآیات و انوار البیّنات. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــــــــــ (1340). رساله سه اصل. تهران: نشر دانشگاه علوم معقول و منقول.
ـــــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم. قم: نشر بیدار.
ـــــــــــــ (1981). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طباطبایی، محمد حسین (1362). المیزان فی تفسیر القرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
غفاری، حسین؛ مقدم، غلامعلی (1389). «فطرت و نقش آن در معرفتشناسی». آموزههای فلسفه اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 9، صص 120-97.
کلینی، محمد بن یعقوب (1429 ق). الکافی. قم: دار الحدیث.
مجلسی، محمدباقر (بیتا). بحار الانوار. تهران: نشر اسلامیه.
محمدینیا، عیسی (1394). «بازخوانی نظریه ملاصدرا در باب انسان از منظر تفکر نقدی». بلاغ مبین، دانشگاه امام صادق، 42 و 43، صص 7-30.
مطهری، مرتضی (1384). فطرت. تهران: انتشارات صدرا.
موحدی، نرگس (1394). «کثرت نوعی انسان از منظر صدرالمتألهین». مجله نقد و نظر، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، (2) 20، صص 33-54.
نقیزاده، حسن (1385). «اخبار طینت». مطالعات اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، ش72، صص 212-183.
Ghaffari, H & Moghaddam, GH. (1389). "Constitution and it’s role in epistemology". Doctrine of Islamic philosophy, 9, pp. 97-120. Hekmat, N & Salavati, A. (1388) "Man’s specific plurality in Mulla Sadra". Kheradnameh sadra, 57, pp. 53-63. Koleini, M. (1429) Al kafi. Qom, Daar al hadith press. (in persian) Majlesi, M. Behar al anvar. Tehran, Eslamieh press. (in persian) Mohammadi nia, E. (1394) "Readout Mulla sadra theory of human in sight of critical thinking". Balaq mobin, 42 &43, pp. 7-30. Motahhari, M.(1384) Constitution. Tehran, Sadra press. (in persian) Movahhedi, N. (1394) "Man’s specific plurality according to Mulla sadra’s views". Naqd va nazar, 20 (2), pp. 33-54. Mulla sadra, M. (1340). Resaleh se asl. Tehran, University of ma’qool va manqool press. (in persian) Mulla sadra, M. (1366). Tafsir al Qoran al karim. Qom, Bidar press. (in persian) Mulla sadra, M. (1389). Asrar al ayat va anvar al bayyenat. Tehran, Sadra Islamic philosophy research institute. (in persian) Mulla sadra, M. (1981). Al hekmat al mota’aliah fi al asfar al aqliah al arba’a. Beirut, Daar ehyae al torath al arabi press. (in persian) Naghizadeh, H. (1385) "Traditions concerning human nature". Islamic studies, 72, pp.183-212. Sabzevari, M. (1981). Al ta’liq ala al hekmate al mota’aliah fi al asfar al aqliah al arba’a. Beirut, Daar ehyae altorath alarabi press. (in persian) Shams aldin, M. (1419). Al ta’liq ala tafsir al Qoran al karim. Beirut, Daar al ta’arof press. (in persian) Tabatabaii, M. (1362) Al mizan fi tafsir al Qoran. Tehran, Daar al kotob al eslamiah press. (in persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 438 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 318 |
||