پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,150 |
| تعداد مقالات | 9,913 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,449,858 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,829,819 |
بررسی کارنامه و عملکرد انجمن ولایتی زنجان(1324-1327ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
| دوره 11، شماره اول- پیاپی 21- پاییز و زمستان 1401، مهر 1401، صفحه 53-68 اصل مقاله (1.39 M) | ||
| نوع مقاله: pajoheshi | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/lhst.2023.61642.2683 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن رستمی1؛ عباس قدیمی قیداری* 2 | ||
| 1دکتری رشته تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| 2استاد گروه تاریخ، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مشروطیتِ ایران موجد نهادهای مدنی و مردمی گشت که در تاریخ ایران پیشینه و سابقه‌ای نداشت. انجمنهای ایالتی و ولایتی یکی از اصیل‌ترین نهادهای برخاسته از جریان مشروطه‌خواهی و از خواسنه-های بنیادین مشروطه‌خواهان بود که در اولین دورۀ مجلس شورای ملی به تصویب رسید و حلقۀ ارتباط مردم با دولت و مجلس گردید. شهر زنجان از جمله نقاطی بود که در آن انجمن ولایتی دایر شد، اما به موازات ابهام در حوادث مشروطۀ این شهر، کارنامۀ انجمن ولایتی زنجان نیز در سایه قرار گرفت. مسئله اصلی این پژوهش عملکرد انجمن ولایتی زنجان و نسبت آن با جریان مشروطه‌خواهی در ایرانِ عصر مشروطه است. این مقاله با گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای، اسنادی و استفاده از منابع اصیلی چون روزنامه‌های عصر مشروطه و تجزیه و تحلیل این داده‌ها به روش توصیفی-تبیینی این موضوع را مورد بررسی قرار داده است. براساس یافته‌های پژوهش عملکرد انجمن ولایتی زنجان در جهت نیل به اهداف مشروطه با فراز و فرودهایی همراه بوده است که وابستگی اعضای انجمن به طبقات فرادست، روابط خویشاوندی با گروه‌های مخالف، ضعف مشروطه-طلبان، رقابت‌های علما، الویت بخشی به منافع شخصی و حوادث جاری مشروطه در تهران و تبریز به عنوان پایگاه‌های اصلی مشروطیت، بر فعالیت‌هایشان تأثیر گذاشت. با توجه به این عوامل کارنامۀ انجمن ولایتی زنجان در عصر مشروطه با ناکامی در تحقق خواسته‌ها و اهداف جریان مشروطه-خواهی همراه گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انجمن ولایتی زنجان؛ انجمن اسلام؛ میرزاابوالمکارم موسوی؛ ملاقربانعلی؛ جهانشاه خان امیرافشار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A study of the Record and Performance of Zanjan Provincial Association (1327-1324 AH) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hasan rostami1؛ abbas ghadimi gheydari2 | ||
| 1PhD in Iranian History after Islam, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran. | ||
| 2Professor of History, Faculty of Law and Social Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Iranian constitutionalism created civil and popular institutions that had no background in the history of Iran. State and provincial associations were one of the most noble institutions arising from the process of constitutionalism and one of the fundamental demands of the constitutionalists, which was approved in the first term of the National Assembly and became the link between the people and the government and parliament.The city of Zanjan was one of the places where the Provincial Association was established, but along with the ambiguity in the constitutional events of this city, the record of the Zanjan Provincial Association was also overshadowed. The main issue of this study is the performance of Zanjan Provincial Association and its relationship with the current of constitutionalism in Iran during the constitutional era. article has examined this issue by collecting data from libraries, documents and using original sources such as newspapers of the constitutional era and analyzing data in a descriptive-explanatory manner. According to the findings of the study, the performance of Zanjan Provincial Association in achieving constitutional goals has been accompanied by ups and downs that the association members depend on the upper classes, kinship with opposition groups, the weakness of constitutionalists, ulema competitions, prioritization of personal interests and events. The current constitution in Tehran and Tabriz, as the main bases of constitutionalism, affected their activities. Due to these factors, the record of Zanjan Provincial Association in the constitutional era was accompanied by failure to fulfill the demands and goals of the constitutional process. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Zanjan Provincial Association, Islam Association, Mirza Abolmakarem Mousavi, Mullah ghorbanali, Jahanshahkhan Amirafshar | ||
| مراجع | ||
|
اسناد
اسناد انجمن تاریخ و فرهنگ زنجان (1327ق). جوابیۀ سپهدار اعظم وزیر جنگ به میرزا ابوالمکارم پیرامون اغتشاشات زنجان. 10 رجب.
اسناد خاندان امام جمعۀ زنجان (1399). زنجان: دفتر آیت‌‌‌‌‌‌‌الله حسینیِ زنجانی.
اسناد نامه‌‌‌‌‌‌‌های علما (1399). مشهد: آرشیو حسین موسویِ زنجانی.
سازمان اسناد ملی ایران (1307 ق). همکاری جهانشاه و سعدالسلطنه جهت دستگیری اشرار منجیل. شمارۀ سند 6133/295.
ـــــــــــ (1315-1325 ق). اختلاف بر سر قراء اطراف خمسه. شمارۀ سند 002153/298.
ـــــــــــ (1329ق). توصیۀ تبعید نایب‌‌‌‌‌‌‌الصدر، مظفرالدوله، نظام‌‌‌‌‌‌‌العلما و امام‌‌‌‌‌‌‌جمعه. شمارۀ سند 2638/290. شناسۀ بازیابی 2638/1/12.
ـــــــــ (1329-1332 ق). توقیف حقوق میرزا ابوالفضایل امام جمعۀ زنجان. شمارۀ سند 14680/240. شناسۀ بازیابی 14540/1/13.
ــــــــ (1330-1339ق). اسناد موقوفات مسجد جامع دارا. شمارۀ سند 016787/250.
مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (1322). شکایت مالکین روستای خوئین از ذوالفقاری‌‌‌‌‌‌‌ها. شمارۀ سند 00015/17910/02.
روزنامه‌‌‌‌‌‌‌ها
روزنامه انجمن تبریز (1374). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با همکاری استانداری آذربایجان شرقی. جلد 1. سال اول. شمارۀ 1-149.
ـــــــــ (1374). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. جلد 2. سال سوم. شمارۀ 1-46.
روزنامۀ ایران (1327ق). سال شصتم. شمارۀ 11. 17 شعبان.
روزنامه ایران‌‌‌‌‌‌‌نو (1385). تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. تنظیم: عنایت‌‌‌‌‌‌‌الله رحمانی. جلد 1. شمارۀ 1-150.
روزنامه حبل‌‌‌‌‌‌‌المتین تهران«یومیه حبل المتین» (1383). تهران: دانشگاه تهران. جلد 1. سال اول. شمارۀ 1-157 و جلد 2. سال اول. شمارۀ 158-274.
روزنامه حکمت (1384). تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران. تنظیم: عنایت‌‌‌‌‌‌‌الله رحمانی. جلد 4. سال شانزدهم تا نوزدهم. چاپ اول.
روزنامۀ شرق (1327ق). شمارۀ 6. یکشنبه 24 رمضان.
روزنامه شمس (1327ق). سال دوم. شماره 17. 17 ذی‌‌‌‌‌‌‌الحجه.
روزنامه صبح صادق (1384). تهران: دانشگاه تهران. سال اول. شمارۀ 1-151. چاپ اول.
ــــــــــ (1326ق). سال دوم، شمارۀ 6، یکشنبه 3 محرم.
روزنامه مجلس (1375). تهران: کتابخانۀ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌‌‌‌‌‌‌ها. جلد 1. شمارۀ 1-222.
ـــــــــ (1376). تهران: کتابخانۀ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. جلد 2. شمارۀ 1-154 و جلد 3. شمارۀ 1-146.
کتب
آبراهامیان، یرواند (1397). مقالاتی در جامعهشناسی سیاسی ایران. مترجم سهیلا ترابی. تهران: شیرازه. چاپ دوم.
آجودانی، ماشالله (1387). مشروطه ایرانی. تهران: اختران. چاپ نهم.
اتحادیه، منصوره (1361). پیدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت دوره اول و دوم مجلس شورای ملی. تهران: گستره.
احتشام‌‌‌‌‌‌‌السلطنه (۱۳۶۷). خاطرات احتشام‌‌‌‌‌‌‌السلطنه. به کوشش و تحشیه محمد‌‌‌‌‌‌‌مهدی موسوی. چاپ دوم. تهران: نشر زوار.
تنکابنی، محمد بن سلیمان (1386). قصص العلما. تهران: علمی و فرهنگی.
جهانشاهلو، قاسم (1399). تاریخ افشاریه، طوایف، خوانین و محال ایل افشار خمسه. به‌‌‌‌‌‌‌کوشش محسن میرزایی. تهران: نشر شیرازه.
حاجی‌‌‌‌‌‌‌وزیر زنجانی (1389). دفتر تاریخ؛ خاطرات و خاندان. به کوشش ایرج افشار. تهران: بنیاد موقوفات افشار. جلد چهارم.
دولت‌‌‌‌‌‌‌آبادی، یحیی (1371). حیات یحیی. تهران: عطارد. جلد 2. چاپ پنجم.
رضایی، امید (1398). فهرست مجموعۀ قباله‌‌‌‌‌‌‌های اسنادی محاکم شرع فارس و زنجان در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس.
روحانی، محمدرضا (1347). فرهنگنامه زنجان. زنجان: پرچم.
زنجانی، ابراهیم (1393). خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی. به اهتمام غلامحسین میرزاصالح. تهران: کویر.
زنجانی، احمد (1396). الکلام یجر الکلام. قم: حق‌‌‌‌‌‌‌بین. جلد 1 و 2.
سالور، قهرمان میرزا (1374). روزنامه خاطرات عین‌‌‌‌‌‌‌السلطنه. به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار. تهران: اساطیر. جلدهای5 تا 2.
سپهر، عبدالحسین (1386). مرآت‌‌‌‌‌‌‌الوقایع مظفری، به‌‌‌‌‌‌‌کوشش عبدالحسین نوایی. تهران: میراث مکتوب. دورۀ دو جلدی.
شبیری‌‌‌‌‌‌‌زنجانی، احمد (1397). جنگل مولا. به کوشش جواد شبیری‌‌‌‌‌‌‌زنجانی. قم: کتابخانۀ مرعشیِ‌‌‌‌‌‌‌نجفی.
شجیعی، زهرا (1344). نمایندگان مجلس شورای ملی در بیست‌ویک دورۀ قانونگذاری. تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
صفری، بابا (1353). اردبیل در گذرگاه تاریخ. تهران: امید. جلدهای 1 و 3.
فخرایی، ابراهیم (1353). گیلان در جنبش مشروطیت. تهران: شرکت سهامی کتاب‌‌‌‌‌‌‌های جیبی.
ظهیرالدوله، علی‌‌‌‌‌‌‌خان (1367). خاطرات و اسناد. به کوشش ایرج افشار. تهران: زرین. جلد 1.
کتابِ آبی؛ گزارش‌‌‌‌‌‌‌های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس دربارۀ انقلاب مشروطۀ ایران. (1363). به کوشش احمد بشیری. تهران: نو. جلدهای 1 تا 3. چاپ دوم.
کرمانی، ناظم‌‌‌‌‌‌‌الاسلام (1392). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: پیکان. جلد 1 و 2.
کسروی، احمد (1383). تاریخ مشروطه ایران. تهران: امیرکبیر. چاپ بیست‌ویکم.
ــــــــ (1384). تاریخ هیجده ساله آذربایجان. تهران: امیرکبیر. چاپ سیزدهم.
گرانتوسکی، ادوین آریدویچ و همکاران (1386). تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز. ترجمۀ کیخسرو کشاورزی. تهران: مروارید.
محمدحسن بن ملاقنبر (1308). شرح علمای زنجان در عصر قاجار«نسخه خطی». زنجان: دفتر آیت‌‌‌‌‌‌‌الله حسینی‌‌‌‌‌‌‌زنجانی.
مستوفی، عبدالله (1348). شرح زندگانی من؛ تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه. تهران: زوار. دورۀ سه جلدی.
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی. (1393). مذاکرات دورۀ اول تا بیست‌وچهارم. تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ملک‌‌‌‌‌‌‌آرا، عباس میرزا (1361). شرح حال عباس میرزا ملک‌‌‌‌‌‌‌آرا. به کوشش عبدالحسین نوایی. تهران: نشر بابک.
موسوی، ابراهیم (1352). تاریخ علما و دانشمندانِ زنجان. تهران: مصطفوی.
مصاحبه
مصاحبه با محسن میرزایی. انجمن تاریخ و فرهنگ زنجان، 2/11/1398.
مقالات
تقی‌‌‌‌‌‌‌زاده، سیدحسن (1350) «از یادداشت‌‌‌‌‌‌‌های تقی‌‌‌‌‌‌‌زاده؛ اشخاصی که در مشروطیت سهمی داشتند»، یغما. سال 24، شماره مسلسل 272، شماره دوم، ص 65-70.
خارابی، فاروق (1379) «نقش انجمن‌‌‌‌‌‌‌ها در انقلاب مشروطیت»، نامۀ علوم اجتماعی. شمارۀ 16، ص63-90.
«زنجان عصر قاجار، پژوهشی در اسناد میرزا ابوالمکارم موسوی زنجانی» (1389)، به کوشش محمدرضا بهزادی تاریخ معاصر ایران. شماره 53و54، ص 277-365.
رنجبر، محمدعلی و نورالله عبداللهی (1396) «انجمن ملی اصفهان و فداییان مجلس در مشروطۀ اول»، پژوهش‌‌‌‌‌‌‌های تاریخی. سال نهم، شمارۀ 2، ص 189-205.
قدیمی‌‌‌‌‌‌‌قیداری، عباس (1399) «نظام‌‌‌‌‌‌‌نامه انتخابات و انتخابات نخستین دورۀ مجلس شورای ملی در آذربایجان»، جامعهشناسی تاریخی. دورۀ 12، شماره 1، ص 181-204.
قدیمی‌‌‌‌‌‌‌قیداری، عباس و مرتضی شهسواری (1397) «انجمن ایالتی تبریز؛ تغییر الگوی مدیریت شهری»، تاریخ اسلام و ایران. سال 28، شماره 37، ص 125-147.
مترجم‌‌‌‌‌‌‌همایون، علی‌‌‌‌‌‌‌محمد (1346) «فتوای ملاقربانعلی دربارۀ نخستین گرامافون و مدرسۀ جدید»، مجله خواندنی‌‌‌‌‌‌‌ها. سال 28، شماره 36، صص 21-22.
محسن‌‌‌‌‌‌‌اردبیلی، یوسف (1379) «خاندان میرزایی»، فرهنگ زنجان. سال اول، شماره دوم، ص 9-48.
ـــــــــ (1382) «نامه‌‌‌‌‌‌‌های وارده: نقدی بر مقاله شیخ ابراهیم زنجانی»، تاریخ معاصر ایران. شماره 28، ص311-321.
مطلب‌‌‌‌‌‌‌زنجانی (1350) «انقلاب زنجان»، خاطرات وحید. سال نهم، شماره 1، ص 37-40.
موسوی‌‌‌‌‌‌‌میرزایی، کاظم (1326) «مرحوم میرزا ابوطالب موسوی و برادر ایشان»، یادگار. سال سوم، شمارۀ ششم و هفتم، ص131-134.
ناطق، هما (1362) «انجمنهای شورایی در انقلاب مشروطیت»، الفبا. شمارۀ 4، ص 1-40. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 168 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 240 |
||