
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,143 |
تعداد مقالات | 9,829 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,071,266 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,635,551 |
نمودهای سیاسی مریوان در دورهی اردلانها | ||
پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
دوره 11، شماره اول- پیاپی 21- پاییز و زمستان 1401، مهر 1401، صفحه 91-102 اصل مقاله (730.15 K) | ||
نوع مقاله: pajoheshi | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/lhst.2023.63413.2736 | ||
نویسندگان | ||
سید برهان تفسیری* 1؛ سید محمد شیخ احمدی2 | ||
1دکتری تاریخ ایران اسلامی و پژوهشگر پژوهشکده کردستانشناسی دانشگاه کردستان، کردستان، ایران. | ||
2استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی سنندج، کردستان، ایران. | ||
چکیده | ||
در پژوهش حاضر نگاهی به تاریخ سیاسی شهر مریوان از زمان پیدایی این واژه در منابع تاریخی انداخته شده است. در اینجا، معیار و مبدأ پردازش اطلاعات پیدایی واژۀ مریوان با عناوین مختلف در متون تاریخی است. مسالمسئلۀ اساسی پژوهش حاضر این است که چه عواملی محل یا شهر امروزی مریوان را در بستر اعتباریابی سیاسی قرار داد. منابع و گزارشهای موجود حکایت از آن دارد که نمود سیاسی شهر مریوان، با این عنوان، در منابع تاریخی همزاد با قدرتگیری و رویدادنگاری خاندان اردلان در سدۀ هفتم هجری قمری است. از آن به بعد است که میتوان ردی از مریوان در روند تحولات مرزی میان دو امپراتوری ایران و عثمانی و همچنین در رقابت میان خاندانهای حکومتگر کُرد اردلان (در پیرامون مریوان و بعدا در سنندج) و بابان (در سلیمانیه) به دستبهدست داد. به این ترتیب، در پژوهش حاضر به ذکر سرنوشت سیاسی شهر مریوان از دورۀ مغول تا دورۀ پهلوی بر اساس منابع تاریخی و به روش کتابخانهای پرداخته شده است. عوامل اثرگذار بر اعتباریابی سیاسی مریوان عبارتاند از: حضور خاندان حکومتگر اردلان در مریوان در مقطعی از حیات سیاسی خود، پیدایی دو دولت قدرتمند صفویه و عثمانی در پیرامون آن و فعل و انفعالات سیاسی دو دولت در این منطقهی ۀ مرزی در مقاطع زمانی مختلف. | ||
کلیدواژهها | ||
مریوان؛ تاریخ؛ کردستان؛ اردلان | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Political manifestations of Marivan in the Ardalan period | ||
نویسندگان [English] | ||
seyyed borhan tafsiri1؛ SEYED Mohammad Sheikhahmadi2 | ||
1Researcher of kurdish studies Institute in kurdistan university | ||
2Assistant Professor Islamic Azad University, Sanandaj Branch, kurdistan, Iran. | ||
چکیده [English] | ||
In the present study, the history of Marivan City from the time of the emergence of this word in historical sources has been studied. Understanding the fate of the city of Marivan from ancient times to the origin of the word Marivan and what historical stages it has gone through requires a lot of research. Here, the criterion and source of information processing is the origin of the word Marivan with different titles in historical texts. Accordingly, the beginning of the chronicle of the city of Marivan in this study dates back to the Mongol era and continues almost until the beginning of the Pahlavi period. Existing sources and reports indicate that the political appearance of the city of Marivan, with this title, in historical sources is synonymous with the rise to power and chronology of the Ardalan family in the seventh century AH. Since then, one can trace Mariwan in the process of border developments between the two empires of Iran and the Ottoman Empire, as well as in the rivalry between the Kurdish ruling families of Ardalan (around Mariwan and later in Sanandaj) and Baban (in Sulaimaniyah). Thus, in the present study, the political destiny of the city of Marivan from the Mongol period to the Pahlavi period has been mentioned based on historical sources and library methods.. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Marivan, History, Kurdistan, Ardalan | ||
مراجع | ||
منابع
ادموندز، سیسیل جی (1367). کردها، ترکها، عربها. ترجمه ابراهیم یونسی. تهران: روزبهان و دره.
اردلان، مستوره (2005). تاریخ الاکراد. با موخره میرزا علیاکبر وقایعنگار. ویرایش جمال احمدی آیین. اربیل: آراس.
استرآبادی، میرزا مهدی (1341). جهانگشای نادری. به تصحیح عبدالله انوار. تهران: انجمن آثار ملی.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن بن علی (1363). تاریخ منتظم ناصری. به تصحیح محمداسماعیل رضوانی. تهران: دنیای کتاب.
بابانی، عبدالقادر بن رستم (1377). سیرالاکراد. به کوشش محمد رئوف توکلی. بی جا: توکلی، چاپخانهی گلبانگ.
بدلیسی، شرف خانبن شمسالدین (1377). شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان. بهاهتمام ولادیمیر ولیامینوف زرنوف. جلد 1. تهران: اساطیر.
بیات، عزیزالله (1381). تاریخ تطبیقى ایران با کشورهاى جهان. تهران: امیرکبیر.
بیهقی، محمد بن حسین (1371). تاریخ بیهقی. به تصحیح علیاکبر فیاض. تهران: دنیای کتاب.
پیرنیا، حسن؛ آشتیانی، عباس اقبال (1392). تاریخ کامل ایران. تهران: نگاه.
حسینی، سید اسماعیل (1393). کنکاشی در مورد واژۀ مریوان. فصلنامه فرهنگی هایا. شماره 9 و 10. ص 1-9.
حسینی فسایی، میرزا حسن (1367). فارسنامه ناصری. به تصحیح منصور رستگارفسائی. تهران: امیرکبیر.
حسینی قمی، احمد بن شرفالدین (1383). خلاصهالتواریخ. به تصحیح احسان اشراقی. تهران: دانشگاه تهران.
حموى، یاقوتبن عبدالله (1380). معجمالبلدان. ترجمه علینقی منزوی. 2جلد. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
خاوری (شیرازی)، میرزا فضلالله (1380). تاریخ ذوالقرنین، تصحیح و تحقیق ناصر افشارفر. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
درّه، محمود (1996). القضیه الکردیه. بیروت: بینا.
دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه. به تصحیح محمد معین. تهران: دانشگاه تهران.
دیوانبیگی، میرزا حسین (بیتا). خاطرات دیوانبیگی. به تصحیح محمدرسول دریاگشت. بیجا: بینا.
راوندی، مرتضی (1357). تاریخ اجتماعی ایران. تهران: امیرکبیر.
رربورن، کلاوس میشائیل (1358). نظام ایالات در دوره صفویه، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
رضایی، ایرج؛ زاهدی، محمدصدیق (1400). چند پیشنهاد تازه برای وجه تسمیۀ مریوان. مجموعه مقالات نخستین کنفرانس ملی مریوانشناسی. 35-42.
روملو، حسن بیک (1389). احسنالتواریخ. تهران: اساطیر.
زرگرینژاد، غلامحسین (1386). روزشمار تحولات ایران در عصر قاجاریه. ج 1. تهران: مطالعات معاصر.
زرینکوب، عبدالحسین (1382). تاریخ مردم ایران. تهران: امیرکبیر.
زکیبیگ، محمدامین (1381). زبده تاریخ کرد و کردستان. ترجمه یدالله روشن اردلان. ج 2. تهران: توس.
زمانی، مرتضی؛ محمدی قصریان، سیروان (1397). «بررسی محوطههای هزارهی چهارم قبل از میلاد در دشت مریوان». مجله مطالعات باستانشناسی پارسه. دوره 2. شماره 6. ص 23-39.
ژوبر، پیر آمده امیلین پروب (1347). مسافرت در ارمنستان و ایران. ترجمه علیقلی اعتمادمقدم. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
سالور، قهرمان میرزا (1380). روزنامهی خاطرات عینالسلطنه (روزگار پادشاهی پهلوی). تهران: اساطیر.
سنندجی، میرزا شکرالله (1375). تحفهی ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان. به تصحیح حشمتالله طبیبی، تهران: امیرکبیر.
شمیم، علیاصغر (1379). ایران در دوره سلطنت قاجار: قرن سیزدهم و نیمه اول قرن چهاردهم. تهران: زریاب.
عزاوى، عباس (1425ه.ق). موسوعة تاریخ العراق بین احتلالین. 8 جلد. بیروت: الدار العربیة للموسوعات.
غفاری قزوینی، قاضی احمد (1347). تاریخ جهان آرا. به کوشش مجتبی مینوی. تهران: کتابفروشی حافظ.
قاضی، محمدشریف بن مصطفی (1379). زبدهالتواریخ سنندجی. تهران: توکلی.
کارری، جووانی فرانچسکو (1348). سفرنامهی کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، بیجا: اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجانشرقی: مؤسسه انتشارات فرانکلین.
گلستانه، ابوالحسن بن محمدامین (1394). مجملالتواریخ: افشاریه و زندیه. به اهتمام مدرس رضوی. تهران: دانشگاه تهران.
لاکهارت، لارنس (1380). انقراض سلسلهی صفویه. ترجمه اسماعیل دولتشاهی. تهران: علمی و فرهنگی.
لسانالملک سپهر، محمدتقیخان (1377). ناسخ التواریخ: تاریخ قاجاریه. به اهتمام جمشید کیانفر. 3 جلد. تهران: اساطیر.
مردوخ کردستانی، محمد (بیتا). تاریخ مردوخ. ج 2. بیجا: ارتش.
معتمدالدوله، فرهاد میرزا (1366). سفرنامه فرهادمیرزا معتمدالدوله. به اهتمام اسماعیل نواب صفا. تهران: زوار.
منشی، اسکندربیگ (1350). تاریخ عالمآرای عباسی. تهران: طلوع و سیروس.
مهرنوس، دانا (1390). کردها و اسلام: ستیز یا سازش. کردستان: آراس.
مینورسکی، ولادیمیر و دیگران (1383). ایران در زمان نادرشاه. ترجمه رشید یاسمی. ویرایش علیاصغر عبداللهی. تهران: دنیای کتاب.
نصیری، محمدابراهیمبن زینالعابدین (1373). دستور شهریاران (سالهای ۱۱۰۵ تا ۱۱۱۰ه.ق: پادشاهی شاه سلطانحسین صفوی). به کوشش محمدنادر نصیری مقدم. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
نوایی، عبدالحسین (1363). اسناد و مکاتبات سیاسى ایران: از سال 1038 تا 1135ه.ق. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
نیکیتین، واسیلی (1366). کرد و کردستان. ترجمه محمد قاضی. تهران: نیلوفر.
واله اصفهانی، محمدیوسف (1380). ایران در زمان شاه صفی و عباس دوم (خلد برین). محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
وحید قزوینی، میرزا محمدطاهر (1383). تاریخ جهانآرای عباسی، تصحیح و مقدمه سعید میرمحمدصادق. زیرنظر احسان اشراقی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
وقایعنگار کردستانی، علیاکبر (1381). حدیقهی ناصریه و مرآتالظفر. به کوشش محمد رئوف توکلی. تهران: توکلی.
هدایت، رضاقلیخان (1377). فهرسالتواریخ، به تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یاسمی، رشید (1363). کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او. تهران: امیرکبیر.
یزدی، شرفالدین علی (1387). ظفرنامه. تصحیح و تحقیق سعید میرمحمدصادق و عبدالحسین نوایی. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 202 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 149 |