پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,170 |
| تعداد مقالات | 10,084 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,907,112 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,119,324 |
تحلیل اجتماعی - اقتصادی طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 30، شهریور 1402، صفحه 17-32 اصل مقاله (1.59 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2023.66555.2644 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی کلاهی* 1؛ حمید عمرانیان خراسانی2؛ زینب شریفی3 | ||
| 1دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 3گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران | ||
| چکیده | ||
| طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع)، با هدف تعدیل فشار و کنترل تراکم فزاینده صورت گرفته است. این طرح، با اقدام در جهت تحول کیفی و نیز بهینه نمودن اصول معماری معاصر، درصدد دستیابی به تعادلی پایدار و کاهش فشارهای گوناگون برآمده از مرکز شهر است. تغییرات اعمال شده، موجب تحولات فراوان اجتماعی-اقتصادی در منطقه ثامن شده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل اجتماعی - اقتصادی این طرح، از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و در دو مرحله، داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی با ابزار مصاحبه و پرسشنامه جمع‌آوری شد. در مرحله اول، جامعه آماری پژوهش را ساکنان منطقه ثامن شهر مشهد تشکیل دادند. نمونه‌گیری با استفاده از روش تصادفی، تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در مرحله دوم، بر اساس عوامل شناسایی شده، پرسشنامه‌ای، تدوین شد و کارشناسان شهرداری منطقه ثامن، بر اساس میزان اهمیت، آن عوامل را وزن‌دهی کردند. در ادامه، برای تجزیه و تحلیل یافته‌ها و ارائه راهبردها، از روش SWOT استفاده شد که از طریق تشکیل ماتریس‌های ارزیابی و با استفاده از تحلیل عوامل داخلی و خارجی، ضمن شناسایی مزایا و معایب طرح، به ارزیابی موانع و محدودیت‌های محتمل در راه توسعه کالبدی منطقه پرداخته و راهکارهایی برای انجام طرح با کمترین مشکلات ارائه می‌دهد. از جمله نتایج بهدست آمده، کاهش واحدهای مسکونی، افزایش واحدهای اجاره‌ای و افزایش نارضایتی ساکنان و مالکان از تغییر مکان زندگی و شرایط محیط‌زیستی منطقه بوده است. همچنین طبق امتیازهای نهایی عوامل داخلی و خارجی، راهبرد تهاجمی برجسته شد. در نهایت، پیشنهاداتی به‌منظور کاهش اثرات منفی طرح نوسازی و بهسازی بافت ارائه شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ماتریس ارزیابی سریع؛ طرح نوسازی؛ منطقه ثامن؛ حرم مطهر رضوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Socio-Economic Analysis of the Renovation and Improvement Plan of Urban Texture Surrounding Razavi Holy Shrine | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Kolahi1؛ Hamid Omranian Khorasani2؛ Zeinab Sharifi3 | ||
| 1Faculty of Natural Resources and Environment, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 2Department of Engineering and Water Management, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran | ||
| 3Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The renovation and improvement plan for the urban texture surrounding the Holy Shrine of Imam Reza was initiated to reduce increasing density and urban pressures. This plan aims to achieve a stable balance and alleviate various pressures associated with the city center by pursuing qualitative transformation and optimizing contemporary architectural principles. The implementation of this plan has led to significant socio-economic changes in the Samen region, Mashhad, Iran. This descriptive-analytical research focuses on the socio-economic analysis of the aforementioned plan. Data and information were collected in two stages through library research, field studies, interviews, and questionnaires. In the first stage, the residents of Samen district constituted the statistical population. Sampling was conducted using a random method until theoretical saturation was reached. In the second stage, a questionnaire was developed based on identified factors, and experts from the municipality of Samen region assigned weights to these factors based on their importance. The SWOT Method was employed to analyze the findings, to identify advantages and disadvantages, and to evaluate potential obstacles and limitations hindering urban development. The method provides insights and proposes solutions to execute the plan with minimal complications. The results indicate a decrease in residential units, an increase in rental units, and growing dissatisfaction among residents and property owners due to the changes in living conditions and the relocation process. Based on the final scores of internal and external factors, an offensive strategy is recommended. Finally, suggestions are presented to mitigate the negative effects of the renovation plan and enhance the urban fabric. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Quick Assessment Matrix, Renovation Plan, Samen District, Razavi Holy Shrine | ||
| مراجع | ||
|
اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1389). تحلیل اعتماد در کنش جمعی اقتصادی: بررسی موردی اعتماد در میان کنشگران برنامه نوسازی بافتهای فرسوده اطراف حرم مطهر در شهر مشهد، رساله دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، گروه علوم اجتماعی - جامعه شناسی اقتصادی و توسعه.
اصغرپورماسوله، احمدرضا، بهروان، حسین، نوغانی، محسن و یوسفی، علی (1388). تحلیل کنش های جمعی و تطبیق آن با مورد بافت فرسوده منطقه ثامن در مشهد. علوم اجتماعی (دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد)، 6(2)، 151-180.
اوهانی زنوز، نبی، موحد، علی و شماعی، علی (1397). تحلیل آثار طرحهای بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری در محلهگرایی (مورد مطالعه: منطقه 10تهران). فصلنامه جغرافیا، 16(59)، 138-122.
آقاصفری، عارف، حاتمی‌نژاد، سیدحسین، پوراحمد، احمد، رهنمایی، محمدتقی، منصوری، سیدامیر و کلانتری خلیل‌آباد، حسین (1389). بررسی نوسازی و بهسازی بافت فرسوده محله شهید خوب بخت (تهران). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1(1)، 72-59.
پاک‌سرشت، سلیمان و رضایی، رایحه (1392). ارزیابی پیامدهای اجتماعی نوسازی بافت فرسوده در محله ی اتابک (خوب بخت). نشریه پژوهشهای جامعه شناسی معاصر، 2(3)، 141-107.
پورموسوی، سیدموسی، سالاری‌سردری، فرضعلی، علیزاده، سیددانا، بیرانوندزاده، مریم و شاهینی‌فر، مصطفی. (1394). بررسی تاثیر ساختار فیزیکی- کالبدی فضاهای شهری بر امنیت محیطی (مطالعه موردی: منطقه ثامن شهر مشهد). پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، 47(3)، 463-476.
جندقی میبدی، فرشته، جعفرزاده نجار، مرتضی و کوثری، عباسعلی (1399). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مالکان و ساکنان به‌منظور تأمین مالی کاربری‌های مسکونی طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع). اقتصاد شهری، 5(1)، 112-99.
حیدری، تقی، شماعی، علی، ساسان‌پور، فرزانه، سلیمانی، محمد و احمدنژاد روشتی، محسن (1396). تحلیل زیستپذیری فرسوده شهری مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر زنجان. پژوهشهای جغرافیای انسانی. 48(4)، 799- 783.
خدامی، افشین و دریاباری، سیدجمالالدین (1396). بررسی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده منطقه 14 شهر کلان شهر تهران. فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 7(2)، 267-275.
خیرالدین، رضا و گلریز، کیوان (1393). ارزیابی روند تخریب و نوسازی بافتهای شهری. مجله منظر، 6(27)، 39-43.
رحیمی، حسین، خلیلی، غزاله، و موسی خانی، کامران (1393). بررسی آلودگی بصری سیما و منظر شهری در جذب زایر و گردشگر (نمونه موردی: منطقه ثامن مشهد مقدس). همایش بین المللی علمی راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران چالش ها و چشم اندازها. SID. https://sid.ir/paper//fa852635
رسول‌زاده، مریم و براتی، جواد (1397). رتبه بندی پروژههای سرمایه گذاری ساخت وساز شهر مشهد و بررسی مشکلات آنان به ویژه بافت فرسوده اطراف حرم مطهر (به کمک روش خاکستری). فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 7(26)، 29-50.
رضایی‌گرگانی، امیررضا، و امیرفخریان، مصطفی (1400). تحلیل رضایت از محیط مسکونی و تاثیر آن بر پژمردگی شهری نمونه موردی: منطقه ثامن شهر مشهد مقدس. پژوهش و برنامه ریزی شهری، 12(47 )، 131-148.
رومینا، ابراهیم و ممیزان، علی (1394). انواع ریسک در پروژههای نوسازی و بازسازی بافتهای فرسوده شهری مطالعه موردی: طرح مجد مشهد. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 12(47)، 92-81.
سجادی، ژیلا و محمدی، کاوه (1390). تحلیل اجتماعی- فضایی در بافتهای فرسوده شهری، مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر سردشت. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 2(6)، 70-55.
سلیمانی‌مقدم، پرویز، قندهاری، محمد و پیری، فاطمه (1397). تحلیل زیستپذیری و سرزندگی بافتهای فرسوده: مطالعه موردی محله عامری اهواز. فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 5(17)، 114-93.
شبیری، محمد، شمسی پاپکیاده، زهرا و قربانی، ناهید (1391). ارزیابی میزان آگاهی کارشناسان نوسازی بافت فرسوده از مسائل محیط‌زیستی. فصلنامه آمایش محیط، 24، 40-27.
شفیعی‌دستجردی، مسعود (1392). نوسازی بافت فرسوده و ضرورت تغییر نگرش در تهیه و اجرای طرحهای جامع و تفصیلی. نشریه باغ نظر، 10(24)، 104- 91.
محمدصالحی، زینب، شیخی، حجت و رحیمیون، علی‌اصغر (1392). بهسازی کالبدی- محیطی بافت مرکزی شهر با رویکرد توسعه شهری پایدار: مطالعه موردی بافت مرکزی شهر خرم آباد. فصلنامه مطالعات شهری، 7(2)، 87-72.
طالشی انبوهی، مرضیه، آقائی‌زاده، اسماعیل و جعفری مهرآبادی، مریم (1398). ارزیابی زیستپذیری رد بافتهای فرسوده شهری مطالعه موردی: منطقه یک شهر قزوین. فصلنامه شهر پایدار، 2(3)، 78- 59.
عالمی‌نیسی، مسعود (1393). نقدی بر شیوه بهره‌گیری از ماتریس SWOT در تحقیقات راهبردی توسعه در ایران. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 3(1)، 52-39.
عندلیب، علیرضا (1396). اصول نوسازی متوازن بافتهای فرسوده شهری. باغ نظر، 14(48)، 16-5.
فرجی، امین، میره‌ای، محمد و شارقی، کاترین (1396). بررسی سیاستهای نوسازی بافت فرسودۀ شهری (مورد مطالعه: شهر کرج). پژوهشهای جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 5(1)، 70-53.
مختاری‌ملک‌آبادی، رضا، ابراهیمی، مهدی و کرمی، آمنه (1394). تدوین استراتژی‌های راهبردی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر جهرم با استفاده از مدل SWOT. فصلنامه آمایش محیط، 8(29)، 200-177.
مروتی، نادر و لطیفی، غلامرضا (1391). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر تمایل ساکنان بافتهای فرسوده به نوسازی (مطالعه موردی: محله امام زاده عبدالله تهران). برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 4(10)، 226-187.
نظری، احد، ستوده‌صادق، الهام و محبی‌فر، امیرحسین (1392). بررسی تحلیلی ریسک در پروژههای نوسازی بافتهای فرسوده شهری؛ مطالعه موردی: شهر تهران. نشریه مدیریت شهری، 12(33)، 126-111.
یوسفی، فاطمه، سقط فروش، احسان و مرادپور، عذرا (1395). ارزیابی بافتهای فرسوده شهری در راستای بهینه سازی ناهنجاریها و توسعه پایدار: مطالعه موردی بافت شهری منطقه 8 تهران. کنفرانس ملی پدافند غیر عامل و توسعه پایدار. وزارت کشور. 12 و 13 مهر ماه 1395. Rosemary, M (2005). Measuring sustainablt development. Ecological Economics, 64, 470-474. Ruth, M & Franklin, R (2014).livability for all? Conceptual limits and practical implications, Applied Geography, 49, 18-23. Sutton, S. A (2008). Urban revitalization in the United States: Policies and practices. United States Urban Revitalization Research Project (USURRP). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 210 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 201 |
||