پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,183 |
| تعداد مقالات | 10,181 |
| تعداد مشاهده مقاله | 19,137,534 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,256,531 |
بازنمایی مؤلفههای هویت سرزمینی در شاهنامه «مطالعه موردی داستان جمشید و ضحاک» | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی زبانشناسی اجتماعی | ||
| دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 26، شهریور 1403، صفحه 43-55 اصل مقاله (546.81 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/il.2024.67128.1590 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی گرجی1؛ آناهیتا گودرزی* 2؛ بهناز پیامنی3؛ نرگس محمدی بدر4 | ||
| 1استاد ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران. ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار ادبیات فارسی،دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 4دانشیار ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| داستان جمشید و ضحاک سنگ بنای اولیۀ تمایز ایران و هویت ایرانی از سایر هویت‌‌هاست. نخستین بار در این داستان به غیریت سازی اشاره شده و هویت، جغرافیای مستقل ایرانی و همچنین مؤلفه‌‌هایِ منحصر به فردِ ایران و شاهان ایرانی بازنمایی می‌‌شود. فارغ از دوگانه‌‌هایی مانند فرّ کیانی شاهان ایرانی و خوی اهریمنی ضحاک، به‌‌مثابه خط اصلی تمایز و غیریت سازی هویت ایرانی؛ این تمایز به‌‌ویژه در بستر جغرافیا و هویت سرزمینی نیز خود را نشان می‌‌دهد. مانند تمایز ایران از سرزمین‌‌هایی همچون سرزمین تازیان یا هندوستان. نظر به اهمیت داستان در شکل‌‌دهی به رخدادها و روایت‌‌های بعدی شاهنامه، هدف این مقاله تبیین و بازنمایی مؤلفههای هویت سرزمینی ایران در داستان جمشید و ضحاک از رهگذر کاربستِ روش تحلیل گفتمان ون دایک است. از این منظر با کاربست روش یاد شده، ابیات منتخب از داستان با استفاده از راهبردهای گفتمانی تبیین شده‌‌اند. بر این اساس، نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهندۀ آن است که ابیات منتخب از داستان جمشید و ضحاک هویت ایرانی در برابر هویت غیرایرانی را منطبق بر سرزمین و تمایز سرزمینی قرار داده که میتوان آنرا بخشی از فرایند هویت یابی ایرانیان دانست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شاهنامه فردوسی؛ جمشید؛ ضحاک؛ هویت سرزمینی؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ ون دایک؛ زبانشناسی اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Representation of Territorial identity Components in Shahnameh (Case Study: The Story of Jamshid and Zahhak) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Gorji1؛ anahita goodarzi2؛ Behnaz payamani3؛ Narges Mohammadi badr4 | ||
| 1Professor of Persian literature، Payame Noor University ،Tehran، Iran. | ||
| 2Ph.D. Candidate in Persian Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| 3Associate Professor of Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| 4Associate Professor of Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The story of Jamshid and Zahhak is the primary cornerstone of distinguishing Iranian identity from other identities. For the first time in this story, Ferdowsi deals with differentiation and represents the identity and independent geography and also unique components of Iran and Iranian kings. Despite of dualities like Iranian king’s kiani far and Zahhak's demonic temper as the main line of differentiation of Iranian identity, this distinction has shown itself especially in the context of geography and territorial identity. like distinction of Iran from other lands such as Arabia or India. Regarding the importance of this story in shaping the subsequent events and the story line in Iran's national epic, the main purpose in which this article is written on is to explain and represent the components of Iran's territorial identity in the story of Jamshid and Zahak through the use of Van Dijk's discourse analysis method. using the mentioned method, selected verses from the story were analyzed and explained by use of discourse strategies. Based on this, the results of this research show that the selected verses from the story of Jamshid and Zahhak match the Iranian identity against the non-Iranian identity to the land and territorial distinction, which can be considered as a part of the process of identification of Iranians. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ferdowsi's Shahnameh, Jamshid, Zahhak, Territorial Identity, Critical Discourse Analysis, Van Dijk, Sociolinguistics | ||
| مراجع | ||
|
- ابوالحسنی، سید رحیم. (1389). مؤلفههای سنجش تجربی هویت ملی، در حاجیانی، ابراهیم، کنکاشی در هویت ایرانی،تهران: انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
- ازغندی، علیرضا. مستکین، عبدالمهدی. (1392). نقش شاهنامة فردوسی در تکوین هویت و نحوه نگرش بین المللی انسان ایرانی، فصلنامة پژوهشهای راهبردی سیاست. سال دوم، شمارة 7 ( شمارة پیاپی 37)
- ازغندی، علیرضا. مستکین، عبدالمهدی. (1392). نقش شاهنامه فردوسی در تکوین هویت و نحوه نگرش بین‌‌المللی انسان ایرانی، فصلنامة پژوهشهای راهبردی سیاست. سال دوم، شمارة هفتم، 32-9.
- اسمیت، آنتونی. (1383). ناسیونالیسم، نظریه، ایدئولوژی، تاریخ، منصور انصاری. تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
- انوری، حسن. (1384). مرزهای ایران در شاهنامه، در یزدان پرست لاریجانی، محمد حمید، نامة ایران: مجموعه مقاله‌‌ها، سرودها و مطالب ایران‌‌شناسی،. تهران: انتشارات اطلاعات.
- آزاد ارمکی، تقی. وکیلی، عارف. (1392). مطالعة جامعه شناختی تعریف مفهوم هویت ملی میان اندیشمندان ایرانی، فصلنامة مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی. دورة دوم، شمارة اول، 35-9.
- آقاگل زاده ، فردوس. خیرآبادی، رضا. (1393). زبانشناسی خبر: به سوی ارائه الگوی تولید خبر در چارچوب رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: نشر علمی
- بهمنی، شهرزاد، مرادی، ایوب، شهریاری، علی اصغر .(1398). تحلیل زبان شناختی داستان‌‌های اساطیری شاهنامه در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، فصلنامة زبان شناسی اجتماعی. دورة دوم، شمارة 3(سری جدید) پیاپی 7 صفحات 37-55
- بیرمی، حانیه. (1389). جغرافیای شاهنامه از کیومرث تا خسرو. مشهد: شرکت به‌‌نشر آستان قدس رضوی.
- پای، لوسین، بایندر، لئونارد، کلمن، جیمز و واینر، مایرونن. (1380). بحران‌‌ها و توالی‌‌ها در توسعة سیاسی، غلامرضا خواجه سروی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- تهامی، مرتضی. کاویانی راد، مراد. (1394). تبیین قلمرو و فضای برگزیده در اندیشه و اسطوره ایرانیان باستان، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. سال پانزدهم، شمارة 37، صفحات 46-25.
- جنکینز، ریچارد. (1381). هویت اجتماعی، تورج یارمحمدی. تهران: انتشارات شیرازه.
- خسروی نیک، مجید. (1397). گفتمان. هویت و مشروعیت: خود و دیگری در بازنمایی های برنامه هسته ای ایران. نیلوفر آقا ابراهیمی. قم: نشر لوگوس
- خطیبی، ابوالفضل (1385) هویت ایرانی در شاهنامه. نامة فرهنگستان. شمارة 32، 76-69
- دادگی، فرنبغ. (1380). بندهشن . مهرداد بهار. تهران: توس
- دانش پژوهان، منوچهر.(1400). بازکاوی مولفه‌های هویت ملی در شاهنامه فردوسی. تهران: انتشارات اطلاعات
- دیلمقانی، فرشید. قاسمی ترکی، محمدعلی. (1396). جایگاه هویت ملی در ایران: نگاهی به تطور تاریخی الگوها و سیاست‌‌های هویت ملی از زمان باستان تا دورة پهلوی اول، فصلنامة سیاست متعالیه. سال پنجم، شمارة نوزدهم، 176-155.
- رزمگاه، توفیق. (1398). تحلیل گفتمان و کاربرد آن در رسانه. تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیما
- رستمی، محسن و دیگران، (1399)، شاهنامه انسجام بخش ایرانیان در عهد صفویان، دوفصلنامة ادبیات پهلوانی. سال چهارم، شمارة هفتم، 138-127.
- رواسانی، شاپور. (1380). زمینه‌‌های اجتماعی هویت ملی. تهران: انتشارات مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
- روح‌‌الامینی، محمود. (1383). گفتارهایی درباره هویت ملی در ایران. تدوین: داود میرمحمدی. تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
- زندی، بهمن و دیگران (1399). بررسی هویت های چندگانه در نام‌‌گذاری رسمی و غیر رسمی شهر رشت. دو فصلنامة علمی زبان شناخت. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال یازدهم، شمارة اول، صفحات 115-134
- فردوسی، ابوالقاسم (1366)،شاهنامه فردوسی، تصحیح جلال خالقی مطلق، دفتر یکم، نیویورک: Bibliotheca Persica
- شعیری، حمیدرضا. (1388). از نشانهشناسی ساخت گرا تانشانه- معناشناسی گفتمانی، فصلنامة نقد ادبی، سال دوم. شمارة 8. صص 33-51
- صفا، ذبیح‌‌الله. (1387). حماسه‌‌سرایی در ایران. تهران: انتشارات فردوسی.
- عطایی، فرهاد . بهستانی، مجید، (1389). هویت و غیریت در زمان شکل‌‌گیری کشور ایران از منظر شاهنامه: دیدگاه انسان باورانه ایرانی در سیاست خارجی، فصلنامة روابط خارجی، سال دوم، شمارة چهارم، 109-79.
- فرقانی، محمد مهدی (1382). راه دراز گذار (بررسی تحول گفتمان توسعۀ سیاسی در ایران)، تهران: فرهنگ و اندیشه
- فرکلاف، نورمن (1387) تحلیل انتقادی گفتمان. فاطمه شایسته پیران، شعبان علی بهرامپور، رضا ذوقدار مقدم و دیگران. تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چاپ دوم
-کربن، هنری. (1358). ارض ملکوت، کالبد انسان در روز رستاخیز از ایران مزدایی تا ایران شیعی، سید ضیاءالدین دهشیری. تهران: مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها.
- کریمی فیروزجایی، علی. (1396). گفتمان شناسی انتقادی. تهران: روانشناسان و جامعه شناسان. چاپ اول
- گل محمدی، احمد. (1381). جهانی شدن فرهنگ و هویت. تهران: نشر نی.
- لاکلا، ارنستو و دیگران (1395). تحلیل گفتمان سیاسی: امر سیاسی به مثابه یک برساخت گفتمانی، امیر رضائی پناه و سمیه شوکتی مقرب. تهران: نشر تیسا
- مجتهد زاده، پیروز. (1386). دموکراسی و هویت ایرانی: بحثی در ژئوپلتیک و جغرافیای سیاسی ایران و ایران شناسی. تهران: نشر کویر.
-
- مسکوب، شاهرخ. (1373). هویت ایرانی و زبان فارسی. تهران: باغ آینه.
- معینی علمداری، جهانگیر.(1383). هویت: تاریخ و روایت در احمدی، حمید، ایران، هویت، ملیت، قومیت . تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی
- منشادی، مرتضی. (1389). پیوند اسطوره و سیاست در شاهنامه: تلاش برای بازتولید هویت ملی ایرانیان. فصلنامة مطالعات ملی، سال یازدهم، شمارة اول، 56-37.
- مهدی زاده، سید محمد. (1383). بازنمایی ایران در مطبوعات غرب: تحلیل انتقادی گفتمان نیویورک تایمز، لوموند و دیولت. رسالة دکتری علوم ارتباطات اجتماعی. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
- میرحیدر، دره. (1381). مبانی جغرافیای سیاسی. تهران: سمت
- مینوی خرد (1354) احمد تفضلی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران
- مینوی خرد. (1354). تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- ورجاوند، پرویز. (1378). پیشرفت و توسعه بر بنیاد هویت فرهنگی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- ون دایک، تئون. (1387). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی. ایزدی، پیروز، بهرامپور، شعبانعلی، خرمایی، علیرضا، غلامرضا کاشی، محمدجواد، میرفخرایی، تژاد . تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چاپ دوم.
- یورگنسن، ماریان. لوئیز، فیلیپس. (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. هادی جلیلی.تهران: نی
- Convery, Ian, et al, (2012) Making Sense of Place Multidisciplinary Perspectives; Boydell Press, Woodbridge. - Moore, Stewart, (2015), Jewish Ethnic Identity and Relations in Hellenistic Egypt, Leiden-Boston, Brill Publication. - Van Dijk, T.A (1998). Opinions and Ideologies in Press. In A. Bell, and P. Garrett, Approaches to Media Discourse. Oxford: Blackwell. - Van Dijk. T. A (2005). Politics, Ideology and discourse. Elsivier Encyclopedia of language and Liguistics. Volume on Politics and Language (Ruth Wodak, Ed) -Van Dijk. T. A (2003). "Ideology and discourse". Internet course For the Oberta de Catalvyna (VOC), Retrieved April 24. 2013. from http: //www.discourse-in-society.org/tenu.html - Van Dijk. T. A (1995 a) “Discourse analysis as ideology analysis”. In Wenden, A. and Schaffner, C. (eds) Language and Peace (in press).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 314 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 148 |
||