
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,143 |
تعداد مقالات | 9,812 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,046,218 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,619,630 |
تحلیل نشانهشناختی گفتمانی سوره الرحمن (مبتنی بر الگوی تنشی) | ||
پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن | ||
مقاله 5، دوره 3، شماره 1، مهر 1393، صفحه 47-72 اصل مقاله (415.18 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
حدیث شریفی* 1؛ فؤاد نجمالدین2 | ||
1کارشناس ارشد ارتباط تصویری موسسه آموزش عالی نبی اکرم تبریز | ||
2مربی گروه پژوهش هنر دانشگاه علم و هنر تهران | ||
چکیده | ||
قرآن کریم کلامی در جهت هدایت انسان است و پژوهشهای فراوانی در جهت یافتن کنه کلام و اعجاز این کلام قدسی از زمان نزول و تدوین تا کنون توسط مفسرین و علما تدوین شده است. اما این کلام تنها کلامی آگاهیبخش نیست بلکه در کنار معرفتبخشی بنای تأثیر و انگیزش و عمل به این آگاهی را نیز دارد. دانش نشانهشناسی گفتمانی، به ما اجازه میدهد این کلام مقدس هدایتگر را در مقام گفتمانی قدسی خطاب به خواننده تعریف کرده و با تحلیل اجزای متنی بر مبنای تنش و آگاهی، روشی برای تبیین تأثیرات ضمنی و غیرمستقیم آن بر روح و جان خواننده و انگیزش خاسته از آن ارائه دهیم. پژوهش حاضر بنا دارد انگیزش و تأثر را در کنار کارکرد معرفت بخشی کلام قدسی در سوره مبارکه الرحمن تبیین کند و برای نیل به این منظور، پس از بررسی اجمالی پژوهشهای صورت گرفته درباره این سوره، با انتخاب روش تحلیل نشانهشناختی گفتمانی، به تحلیل محورهای تنشی و معرفتی متن سوره در دو سطح جزئی آیات و کلی سوره میپردازد و نهایتاً به جمعبندی تأثیر و تأثرات انگیزشی و معرفتی متن بر مخاطب میپردازد. در بررسی الگوی تنشی آیات سوره مشخص میشود که در بعضی آیات خداوند به عنوان صاحب سخن مستقیم وارد فضای گفتهپردازی شده و ایجاد فشاره عاطفی میکند و در بعضی آیات از فضای گفتهپردازی خارج شده و وارد فضای گفتهای میشود و از چشمانداز گسترهای ابژههای منتشر را بر میشمرد، و باعث ایجاد گستره شناختی در گفتمان سوره میشود. همچنین وجود آیه پر تکرار فبا ی آلاء ربکما تکذبان باعث ایجاد ریتم و ضربآهنگ تند در گفتمان سوره میشود که باعث تثبیت موضوع سوره الرحمن(تذکر و یادآوری نعمتها) در ذهن و دل مومنان راستین میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
تحلیل نشانهشناختی گفتمان؛ سوره الرحمن؛ الگوی تنشی؛ فشاره عاطفی؛ انگیزش | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Discourse Semiotics Analysis of Sura al-Rahman (based on Fontanille Tension Model) | ||
نویسندگان [English] | ||
Hadis Sharifi1؛ Foad Najmoddin2 | ||
چکیده [English] | ||
Holy Quran is a massage form god for guiding people. Therefore, exegetists and religious researchers investigate on it to find the depth of its holy words since the revelation of the Quran, also many exact exegesis method have been innovated by them. The word of the Koran is not only verbal knowledge section, but next to the understanding of the meaning it can create impulse and change this knowledge to action. The discourse semiotic allows us to define this Holy word as the Divine discourse addressed to the readers, and with linguistic and textual components operations analysis based on tension and awareness, provide a method for defining indirect influences of the implied reader's soul and the cause of that impulse. This research intended to Explaining the motivation besides the understanding of Holy Word in Surah Al-Rahman And in order to achieve this, after reviewing the research about this Surah With the choice of the discourse semiotic analytic method, it is tried to examine the Linguistic operations in this surah, and then analyzed tensive and knowledge axes of text of Surah in both level; in each Ayah and in the whole Surah. Finally, it’s concluded the tensive and knowledge effect of text on readers. Tensive model shoes that in some verses, God has speaker role and make emotional intensity and in some other causing cognitive rang in surah's discourse. In addition repeating of Aya "فبأی آلاء ربکما تکذبان" creates a rhythm and tune in surah's discourse that passage to stabilize the reminding and remembering the gifts in the mind and heart of the true believers. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Discourse Semiotic Analysis, Al-Rahamn Sura, Tensive Model, emotional intensity, tension | ||
مراجع | ||
حجازی، بهجت السادات (1383). نیم نگاهی به عروس قرآن، موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیهالسلام)، فصلنامه بینات، ش 41. حمدی زقزوق، محمود (1381). انسان مخاطب کلام خدا در قرآن، موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیهالسلام)، مجله بینات، ش 36. خوش منش، ابوالفضل (1387). زبان قرآن کریم و کارکردهای آن، قم: پژوهش و حوزه، ش 3. خوش منش، ابوالفضل (1391). ظرفیتهای زبان قرآن در زمان حاضر، نشریه پژوهشهای قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، سال 45، ش 7. سعیدیروشن، محمد باقر (1377). زبانشناسی قرآن، موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیهالسلام)، مجله بینات، ش 17. سعیدیروشن، محمدباقر (1383). تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن، تهران: اندیشه اسلامی سازمان انتشاراتی موسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان، پژوهشگاه فرهنگ، ص35-36-46-186-216. سعیدیروشن، محمدباقر(1386). شیوهشناسی زبان قرآن، دانشگاه الزهرا، تحقیقات علوم و قرآن و حدیث، سال چهارم، ش 8. سعیدیروشن، محمدباقر (1390). زبان قرآن از منظر کارکردشناسی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، مطالعات تفسیری، ش 5. شعیری، حمید رضا (1384الف). بررسی نقش بنیادی ادراک حسی در تولید معنا، دانشگاه شهید بهشتی، نشریه شناخت، ش 45 و 46. شعیری، حمید رضا (1384ب). مطالعه فرآیند تنشی گفتمان ادبی، پژوهش ادبیات معاصر جهان، دانشگاه تهران: ش 25. شعیری، حمید رضا. (1388). مبانی معناشناسی نوین، تهران: نشر سمت. شعیری، حمید رضا. (1389). تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علومانسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی. چاپ دوم. شعیری، حمیدرضا (1389). نظام تنشی و ارزشی از دیدگاه نشانه–معناشناسی سیال–الگویی جهت تحلیل گفتمان ادبی، عنوان صفحه: انسانشناسی و فرهنگ، عنوان وبسایت: انسانشناسی و فرهنگ، 12/12/92). طالبزاده، سید حمید (1385). ادراک حسی در پدیدار شناسی مرلوپونتی، گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران: نشریه فلسفه، ش 12. طباطبایی، محمد حسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان (محمد باقر موسی)، قم: ناشر دفتر انشارات اسلامی. قرائتی، محسن (1388). تفسیر نور، تهران: ناشر مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، جلد 9. کریم پورقراملکی، علی (1383). جامعیت قرآن ازنظر مفسران، موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیهالسلام)، مجله بینات، ش 43. مرلوپونتی، موریس (1375). اولویت ادارک و پیامدهای فلسفی آن، ترجمه مراد فرهادپور، نشریه فرهنگ، ش 18. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1387). تفسیر نمونه. تفسیر و بررسی تازهای درباره قرآن مجید با در نظر گرفتن نیازها، خواستها، پرسشها ، مکتبها و مسائل روز، تهران: دارالکتب الاسلامیه، جلد 23، چاپ سی و ششم. مکارم شیرازی و همکاران (1388). قرآن حکیم و شرح آیات منتخب، قم: مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران. میر، مستنصر (1386). خاستگاه هنر در دین: ویژگیها و مؤلفههای زبانی قرآن کریم، ترجمه ابوالفضل حری، معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، زیبا شناخت، شماره 16. Fontanille, Jacques (1998). Sémiotique du discourse, Limoges: PULIM, P21-81. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,719 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,870 |