
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,143 |
تعداد مقالات | 9,814 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,054,385 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,622,361 |
تحلیل دسترسی فضایی به خدمات بهداشتی درمانی در شهر مشهد | ||
برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
مقاله 5، دوره 1، شماره 3، شهریور 1392، صفحه 61-74 اصل مقاله (940.85 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمدرحیم رهنما1؛ مصطفی امیرفخریان* 2 | ||
1عضو علمی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2عضو علمی جهاد دانشگاهی /دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
برنامهریزی دسترسی، بهعنوان شیوهای از برنامهریزی یکپارچه کاربریها و شبکة حملونقل دارای دو بعد فضایی و غیرفضایی است. موجود بودن و در دسترس بودن خدمات، از ابعاد دسترسی فضایی محسوب میشود، که این مطالعه به بررسی خدمات درمانی در شهر مشهد میپردازد. روش مطالعه از نوع توصیفی ـ تحلیلی، است که براساس آن، پس از تشکیل بانک اطلاعات مکانی از فضاهای درمانی در نرمافزار ARC-GIS (شامل 6 کاربری عمده با 4528 مورد فراوانی) و بهرهگیری از مدلهای دسترسی «دومرحلهای حوضه شناور»، وضعیت شاخص دسترسی حوزههای شهر مشهد به هر یک از فضاهای درمانی تعیین شد. مزایای بهرهگیری از این روش، در مقایسه با سایر روشها، استفادة همزمان از شاخصهایی نظیر فاصله، شعاع عملکردی و تعداد تسهیلات است. نتیجة این تحلیل بیانگر عدم انطباق بین توزیع فضایی جمعیت و پراکنش خدمات درمانی است. بهعبارتی، نواحی مرکزی شهر بهترین دسترسی و نواحی پیرامونی دارای ضعیفترین دسترسی به خدمات درمانی را دارند. در ادامه، ضمن استفاده از نرمافزارspss و بهرهگیری از مدل «تحلیل خوشهای دومرحلهای»، 1266حوزة جمعیتی شهر مشهد از نظر شاخص دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی طبقهبندی شد. در این بخش، نتایج یافتهها نشان داد که شهر مشهد قابل طبقهبندی به دو خوشه است، شامل خوشة اول با میانگین شاخص دسترسی 3.24 شامل 2.3 درصد حوزههای شهری (حوزههای دارای شرایط بسیار عالی دسترسی) و خوشة دوم با میانگین شاخص دسترسی 0.061 شامل 97.7 درصد حوزهها که در مقایسه با خوشة اول وضعیت مناسبی را نشان نمیدهد. نمودارهای تهیه شده از ارزیابی این مدل نشان داد که مهمترین شاخص درخصوص تفاوت خوشة اول با خوشة دوم، شاخص دسترسی به داروخانههاست. از سوی دیگر، شاخص دسترسی به پایگاههای اورژانس کمترین نقش را در این طبقهبندی نشان میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
دسترسی فضایی؛ خدمات بهداشتی درمانی؛ تحلیلخوشهایدومرحلهای؛ مشهد | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Analysis of spatial access to healthcare services in Mashhad city | ||
نویسندگان [English] | ||
Mohamad rahim Rahnama1؛ Mostafa Amirfakhriyan2 | ||
چکیده [English] | ||
Objective: The main objective of this study is the analysis of urban areas access to health facilities. Its basis is to identify areas with poor access. And position of any area to access health care services should be identified. In this study in the first stage the spatial database of the health services in software ARC-GIS (including 6 major with about 4528 lots) was formed. Then use the models to “two-step floating catchment area”, status in-dicators to each of the spaces of the city of Mashhad access areas were determined. Then using the software «spss» and the “two-step cluster analysis” method, areas of the city of Mashhad was classified according to the index access. The results of this analysis indicate a lack of conformity between the spatial distribution of population and distribution of health services. Central city has the best access to health services and the surrounding ar-eas have to be weakest. Also Mashhad city be classified into two clusters. The first cluster is with an average index access of 3.24 and includes to 2.3% in urban areas (areas have access to excellent condition).The second cluster included 97.7% city areas with a mean index of 0.061 to compared to the first cluster does not show the proper position. Graphs produced by the evaluation of model showed that the most important indicator of the first cluster to second cluster is the index access to pharmacy. Emergency access has the least role in this classification. In Mashhad city Health Services is a single center. So create a new core functionality in various sectors of health care is essential. For this purpose min-imum of two core functions of health care is essential in Mashhad city | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Spatial access, Health care services, Two-step cluster analysis, Mashhad city | ||
مراجع | ||
احمدیان، محمد علی. (1385). ویژگیهای جغرافیایی کشورهای اسلامی. انتشارات سخن گستر. مشهد. بارلینگ، مایکل. (1385). توسعة پایدار در سایه روشنهای شهر. ترجمة م. دهقان منشادی. یزد: انتشارات مفاخر. پاپلی یزدی، محمد حسین. (1382). نظریههای شهر و پیرامون. تهران: انتشارات سمت. پاگ، سدریک. (1383). شهرهای پایدار در کشورهای درحال توسعه. ترجمة ن. محرم نژاد. تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری. پرتال دانشگاه علوم پزشکی مشهد، (1390). Retrieved from www.mums.ac.ir پیراسته، اشرف. علیرضا حیدرنیا (1387). “تحلیل عاملی اکتشافی پرسشنامههای عوامل روانی اجتماعی اثرگذار بر فعالیت جسمانی در بین دختران نوجوان ایرانی. مجلة علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران”، دورة 26 ، شماره 4، 474-485. جاریانی، ابوالفضل. (22خرداد ، 1385). «عدالت و برابری در نظام سلامت». Retrieved from: http://www.aftab.ir/articles/view/health_therapy/other/c13c1150101661_health_p3.php/ حبیب پور، کاظم. (1388). راهنمای جامع کاربردspss در تحقیقات پیمایشی. تهران: نشر لویه. رضویان، محمد تقی. (1381). برنامهریزی کاربری اراضی. تهران: انتشارات منشی. رهنـمـا، محمدرحیم. (1386). ارزیابی نحوة مکان گزینی کاربریهای عمده طرح تفصیلی شهر مشهد. مشهد: جهاددانشگاهی مشهد، گروه برنامهریزی شهری، سازمان مسکن و شهرسازی استان خراسان رضوی. (1375) .بافت قدیم و توسعة شهری، نمونه بافتهای مسکونی مرکز شهر مشهد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس، رساله دکتری. (1370). بررسی علل رشد و توسعة شهر مشهد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس. (1376) .حسینیهها در بافت تاریخی مشهد، مجلة مشکات، شمارة 56 و57 . (1388). تحلیل توزیع فضایی کتابخانههای عمومی در شهر مشهد. فصلنامة کتابداری و اطلاع رسانی، شمارة 46 . (1388). سازمان میراث فرهنگی. شاهنوشی، ناصر. (1385). “تعیین سطح توسعهیافتگی نواحی شهر مشهد”، مشهد مقدس. کنفرانس برنامهریزی و مدیریت شهری. مشهد: شهرداری مشهد. شکویی، حسین. (1372). جغرافیای اجتماعی شهرها. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی. (1346). طرح جامع شهر مشهد عامریون، احمد. (1389). میزان نابرابری در دسترسی به خدمات پیوند کلیه در ایران. مجلة پرستاری مراقبت ویژه، دورة 3، شمارة3 , 129-132. علیمحمدی، عباس. (1381). کاربرد سامانههای اطلاعات جغرافیایی برای تجزیه و تحلیل شبکه، توزیع فضایی و مکانیابی داروخانهها (مطالعه موردی منطقه 6 تهران). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شمارة 67 , 50-62. غمامی، محمد. (1372). طرح جامع مشهد، فصلنامه آبادی، سال سوم شمارة 9 . (1372). طرح جامع مشهد. فصلنامة آبادی، سال سوم، شمارة 9 . کلانتری، خلیل. (1382). پردازش و تحلیل دادهها در تحقیقات اجتماعی اقتصادی. تهران: انتشارات شریف. مجتهدزاده، غلامعلی. (1379). برنامهریزی شهری در ایران. تهران: انتشارات پیام نور. مرکز آمار ایران (1385). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. مهرابیان، ف. (1388). ” زمان رسیدن به محل حادثه توسط اورژانس 115 استان گیلان در سال 1385. “ ماهنامة نظام سلامت، سال اول، شمارة دوم ، 13-22. مهرازان، مهندسین. مشاور. (1370). طرح جامع ثانویه. مشهد: وزارت مسکن وشهرسازی. مهندسان مشاور پارس و یستا (1380). تدوین سرانه کاربریهای خدمات شهری، جلد اول: مطالعات نظری و تجارب جهانی. تهران: انتشارات سازمان شهرداریهای کشور. نظریان، علی اصغر. (1381). جغرافیای شهری ایران. تهران: انتشارات پیام نور. واعظ مهدوی، محمد. (8خرداد 1385). «عدالت در سلامت و موانع دسترسی به آن».Retrieved from: http://www.aftab.ir/articles/view/health_therapy/medical_science
Ajala, O. L. (2005). Accessibility to Health Care Facilities: A Panacea for Sustainable Rural Development in Osun State Southwestern, Nigeria . J. Hum. Ecol., 18(2) , 121-128. Andy, M. (2005). The ESRI Guide to GIS Analysis، Volume 2. ESRI Press. Baptiste, J. (2009). Equity of Accessibility to Dialysis Facilities. the xxll international conferance of the European Federation for Medical Informatic, 30 august . Campaigns, P. C. (2004). Accessibility and Sustainability Local Urban Communities. Communications Manager Department for Transport guidance on accessibility planning Newington ; Sydney. Connolly, P. (2004). Campaigns & Communications Manager. Department for Transport guidance on accessibility planning Newington; Sydney Accessibility and Sustainability Local Urban Communities. Department of Health. (2004). Accessibility Planning: An Introduction for the NHS. UK Health Inequalities Unit. Ebener, S. (2005). Physical Accessibility to health care: From Isotropy to Anisotropy. World Health Organization. http://www.gisdevelopment. net/magazine/years/2005/jun/care2.htm. Fahui Wang, W. L. (2005). Assessing spatial and nonspatial factors for healthcare access: towards an integrated approach to defining health professional shortage areas. Health & Place 11 (2005) , 131–146. Halden, D. ,. (2005). Accessibility Analysis Literature Review,. Transport Studies Group – University of Westminster . Holt, G. L. (2005). Measuring spatial accessibility to primary health care. Presented at SIRC 2005 – The 17th Annual Colloquium of the Spatial Information Research Centre University of Otago, Dunedin, New Zealand November 24th-25t. Karst T, G. a. (2004). , Accessibility Evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions,. Journal of Transport Geography 12 (2004) , 127–140. Makri, M. B. (2006). Accessibility Indices. A Tool for Comprehensive Land-Use Planning Division of Traffic Planning. Department of Technology and Society, Lund University, Sweden,. Timothy S. Hare, H. R. (2007). Geographical accessibility and Kentucky’s heart-related hospital services. Applied Geography 27, 181–205. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,176 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 6,299 |