پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,156 |
| تعداد مقالات | 9,940 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,531,778 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,854,321 |
مطالعه تطبیقی مکان گزینی دو پایتخت شیعی در قرن چهارم هجری قمری: شیراز بویهی و حلب حمدانی | ||
| پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
| مقاله 12، دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95، شهریور 1395، صفحه 135-149 اصل مقاله (504.89 K) | ||
| نوع مقاله: pajoheshi | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه جان احمدی* 1؛ رضا شعبانی2؛ آرمین دخت امین3 | ||
| 1دانشیار دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2استاد دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 3دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی | ||
| چکیده | ||
| جهان اسلام در قرن چهارم هجری با تعدد پایتخت‌هایی مواجه است که هریک از آنها در عرصه سیاسی و فرهنگی به جد نقش‌آفرین هستند. جغرافیای وسیع، لزوم بقای دولت‌های مستقل و نیمه‌مستقل اسلامی و بالاگرفتن رقابت‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی و حتی مذهبی موجب شد تا برخی از شهرهای سیاسی به پایتختی مطرح در جهان اسلام تبدیل شوند. در میان پایتخت‌های هم‌طراز دو پایتخت شیعی جهان اسلام، شیراز به عنوان پایتخت بویهیان و حلب به عنوان پایتخت حمدانیان، به دلیل شباهت‌ها و تفاوت‌های درخور توجه، در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته‌اند. تقارن زمانی، تقارن دیدگاه‌های مذهبی، فعالیت‌های مشابه فرهنگی و نام و آوازه بلند عضدالدوله بویهی و سیف‌الدوله حمدانی، امرای حاکم بر این دو پایتخت، در میان سایر حکومت‌های متقارن قرن چهارم هجری قمری از شباهت‌های مشترک آنها به شمار می‌رود. یکی دیگر از وجوه مهم شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو پایتخت به عوامل مؤثر در مکان‌گزینی آنها و نقش و اهمیت این پایتخت‌ها در تمدن اسلامی قرن چهارم هجری بازمی‌گردد. از همین رو در مقاله پیش رو برآنیم که با روش توصیفی- تحلیلی ایتدا عوامل مؤثر بر مکان‌گزینی پایتخت عضدالدوله دیلمی در شیراز را به تفصیل مورد بررسی قرار داده و آنگاه به صورت تطبیقی عوامل مؤثر بر مکان‌گزینی پایتخت سیف‌الدوله حمدانی در حلب را با این عوامل مقایسه کنیم. این پژوهش به بررسی وجوه تشابه و تفاوت عوامل مؤثر بر انتخاب شیراز و حلب، به عنوان پایتخت عضدالدوله دیلمی و سیف‌الدوله حمدانی، می‌پردازد. مقاله به این نتیجه منجر گردیده است که اگرچه دلایل انتخاب این دو پایتخت در بسیاری از موارد به هم شباهت داشته، اما نقش و اهمیت هریک از این پایتخت‌ها در قرن چهارم هجری، با دیگری متفاوت بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بویهیان؛ پایتخت؛ پایتخت‌گزینی؛ شیراز؛ حلب؛ حمدانیان شام؛ قرن چهارم هجری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Comparative Study on Locating Two Shiite Capitals in the Fourth Century AH: Shiraz-e Buyehi and Halab-e Hamdani | ||
| نویسندگان [English] | ||
| . .1؛ . .2؛ . .3 | ||
| چکیده [English] | ||
| In the fourth century AD, the Islamic world is faced with a multiplicity of capitals that each of them plays an important role in political and cultural areas. The vast geography, the need for survival of independent and semi-independent Islamic governments and increased political, economic, military and even religious competition resulted in being changed some different cities into particular capitals in the Islamic world. Among the capitals of the same levels, two Shiite capitals of the Islamic world, Shiraz as the capital of Buyehian and Halab as the capital of the Hamdanids were examined in this study due to their considerable similarities and differences. The temporal coincidence, and the coincidence ofthe religious views, similar cultural activities, and great fame of Azad od-Dowleh-ye Buyehi and Seyf od-Dowleh-ye Hamdani, as rulers of these capitals, are considered as their common similarities among other concurrent governments of the fourth century. Another important aspect of similarities and differences between these two capitals is factors affecting their locating and the important roles of these capitals in the Islamic civilization of the fourth century. Therefore, in this study, the author aims to investigate the factors affecting the locating of capital of Azad od-Dowleh-ye Deylami in Shiraz in detail using descriptive method. Then, through using comparative method, we compare the factors affecting the locating of capital of Seyf od-dowleh-ye Hamdani in the city of Halab with these factors. This article investigates the similarities and differences of Shiraz and Halab as the capitals of Azad od-Dowleh-ye Deylami and Seyf od-dowleh-ye Hamdani. This article concluded that although the reasons for the selection of these two capitals are similar in many of the cases, role and importance of each of the capitals were different in the fourth century. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Buyehian, capital, the selection of the capital, Shiraz, Hamdani’s Sham, the fourth century | ||
| مراجع | ||
|
ابن اثیر، عزالدین علی (1371). الکامل (کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران). ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی. تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی. ابن العدیم، عمر بن احمد (بی‌تا). بغیه‌الطلب فی تاریخ حلب. محقق/مصحح: سهیل زکار. چاپ اول. بیروت: دارالفکر. ابن بطوطه (1361). سفرنامه. ترجمه محمدعلی موحد. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی. ابن بلخی (1374). فارسنامه. براساس متن مصحح لسترنج و نیکلسون. توضیح و تحشیه از منصور رستگار فسایی. شیراز: بنیاد فارس‌شناسی. ابن حوقل، محمد (1938م). صورةالارض. چاپ دوم. بیروت: دار صادر. ابن خرداذبه (1889م). المسالک والممالک، ترجمه سعید خاکرند. بیروت: دار صادر. ابن رسته، احمد بن عمر (1892م). الاعلاق النفیسه. چاپ اول. بیروت: دار صادر. ابن مسکویه رازی، ابوعلی (1376). تجارب الامم. به کوشش علی‌نقی منزوی. تهران: توس. ابن‌الفقیه، احمد بن محمد (1416ق). البلدان. محقق/مصحح: یوسف الهادی. بیروت: عالم الکتب. ابن‌حجر العسقلانی، احمدبن علی (1995/1415). الاصابه فی تمییز الصحابه. تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض. ط الاولی. بیروت: دارالکتب العلمیه. احمدی‌پور، زهرا. قلی‌زاده، علی‌ولی (1386). «تبیین عوامل مؤثر در مکان‌گزینی پایتخت‌ها در ایران». فصلنامه ژئوپلیتیک. سال سوم. شماره سوم. احمدی‌پور، زهرا، قلی‌زاده، علی‌ولی (1390). مبانی جغرافیایی ـ سیاسی مکان‌گزینی پایتخت‌ها در ایران، مشهد: پاپلی. ادریسی، محمد بن ادریس (1409ق). نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق. چاپ اول. بیروت: عالم الکتب. اصطخری، ابراهیم بن محمد (1927م). مسالک الممالک. محقق/ مصحح: ابوزید احمد بن سهل. بیروت: دارصادر. البکری، عبدالله‌بن عبدالعزیز (1992م). المسالک و الممالک. مصحح: آدریان فان لیوفن و آندری فیری. بیروت: دارالغرب الاسلامی. بلعمی، ابوعلی محمد (1341). تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار. به کوشش محمد پروین گنابادی. تهران: اداره کل نگارش وزارت فرهنگ. چلونگر، محمدعلی (1390). تاریخ فاطمیان و حمدانیان. تهران: سمت. حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله (1375): جغرافیای حافظ ابرو. تصحیح صادق سجادی. تهران: میراث مکتوب. حافظ‌‌‌‌‌‌نیا، محمدرضا (1393). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. چاپ چهارم. مشهد: پاپلی. حدودالعالم من المشرق الی المغرب (مؤلف ناشناخته) (1423ق). تصحیح: یوسف الهادی. قاهره: دارالثقافیه للنشر. خسرو بیگی، هوشنگ. جلیلیان، قهرمان (1392). «نقش آل بویه در تعمیق فرهنگ شیعی (مطالعه موردی: آداب و رسوم مذهبی). پژوهشنامه تاریخ. سال هشتم. شماره سی. خسروبیگی، هوشنگ. ساجدی، عبدالله (1394). «بنیان‌های مشروعیت حکومت صفاریان سیستان». پژوهشنامه تاریخ‌های محلی ایران. سال سوم. شماره دوم. رامهرمزی، بزرگ بن شهریار (1348). عجایب هند. ترجمه محمد ملک‌زاده. چاپ اول. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. زرکوب شیرازی، احمد بن ابی‌الخیر (1389). شیرازنامه. به کوشش محمدجواد جدی و احسان الله شکراللهی. تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن». زرین‌کوب، عبدالحسین و دیگران (1381). تاریخ ایران از فروپاشی دولت ساسانیان تا آمدن سلجوقیان. پژوهش دانشگاه کمبریج. گردآورنده: ر. ن. فرای. ترجمه حسن انوشه. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر. شیروانی، زین‌العابدین بن اسکندر (بی‌تا). بستان السیاحه. چاپ اول. تهران: سنایی. طباخ، محمدراغب (1408ق). اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء. چاپ دوم. حلب: دارالقلم العربی. طبری، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبری. ترجمه ابوالقاسم پاینده. چاپ پنجم. تهران: اساطیر. قدامة بن جعفر (1370). الخراج. ترجمه حسین قره‌چانلو. چاپ اول. تهران: البرز. قزوینی، زکریا بن محمد (1373). آثارالبلاد و اخبار العباد. ترجمه میرزا جهانگیر قاجار. چاپ اول. تهران: امیرکبیر. کردعلی، محمد (1403ق). خطط الشام. چاپ سوم. بیروت: مکتبه النوری. الماوردی، ابی الحسن علی بن محمد (1406ق). الاحکام السلطانیه. الطبعه الثانیه. قاهره ( افست قم): مکتب الاعلام الاسلامی. معزی، مریم (1390). پیشگامان حکومت‌های شیعی تاریخ حمدانیان و فاطمیان. چاپ اول. تهران: سمت. مقدسی، محمدبن احمد (1361). احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم. ترجمه علی‌نقی منزوی. چاپ اول. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان. مؤسسه دایرة‌المعارف الفقه‌الاسلامی. دانشنامه جهان اسلام. ج 1. ناصرخسرو قبادیانی مروزی (1389). سفرنامه. تصحیح محمد دبیرسیاقی. چاپ دهم. تهران: زوار. یاقوت حموی (1380). معجم البلدان. ترجمه علی‌نقی منزوی. چاپ اول. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. یعقوبی، احمد بن اسحاق (1356). البلدان. ترجمه محمدابراهیم آیتی. چاپ اول. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,958 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,558 |
||