تعداد نشریات | 37 |
تعداد شمارهها | 1,001 |
تعداد مقالات | 8,542 |
تعداد مشاهده مقاله | 15,320,895 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,720,633 |
از طبرستان تا مازندران؛ تأملی بر دگرگونی مفهومی و جغرافیایی طبرستان از آغاز تا قرن هشتم هجری | ||
پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
مقاله 6، دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96، فروردین 1396، صفحه 97-110 اصل مقاله (642.18 K) | ||
نوع مقاله: pajoheshi | ||
نویسندگان | ||
نبی اله باقری زاد گنجی* 1؛ سید ابوالفضل رضوی2 | ||
1دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور قشم | ||
2دانشیار دانشگاه خوارزمی تهران | ||
چکیده | ||
سرزمین طبرستان از جمله مناطقی است که وجه تسمیه و حدود جغرافیایی آن مورد مناقشة بسیاری بوده است. این عنوان به طور رسمی در دوران قبل از اسلام و بخشی از دوران اسلامی (تا پایان سدة هشتم هجری) کاربرد عام داشته است. از این زمان به عللی نه چندان مشخص جای آن را کلمة مازندران گرفت. دگرگونی در نام و نشان این منطقة راهبردی از حیث اهمیت تاریخ و هویت محلی مسئلة مهمی است که هدف نوشتار حاضر قلمداد میشود. این نوشتار با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، ضمن توجه به پیشینة طبرستان و ماهیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن، جایگزینی عنوان مازندران را برای حدود جغرافیایی مورد نظر بررسی میکند. حاصل تحقیقات نشان میدهد که وجة تسمیة طبرستان با ساکنان حاضر در آن و نامگذاری مازندران با ویژگیهای جغرافیایی آن تناسب بیشتری داشته است. گسترة سیاسی این محدودة جغرافیایی به ویژه در دورة اسلامی نیز، بنابر عللی همچون رقابتهای خاندانی، درگیریهای داخلی و توسعهطلبی حکام، در نوسان بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
طبرستان؛ مازندران؛ تپورستان؛ پتشخوارگر؛ تپوریها؛ تاریخ محلی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
From Tabarestan to Mazandaran; A Deliberation on Tabarestan’s Conceptual and Geographical Transformation From theBeginning Up to the 8th Century (1304-1320) | ||
نویسندگان [English] | ||
. .1؛ . .2 | ||
1. | ||
2. | ||
چکیده [English] | ||
The land of Tabarestan is one of the areas that its appellation and geographical bounderies have been the subject of controversy. This title of formaly was used commonly through pre- Islamic period and part of the Islamic era (until the end of 8th century AH). From this time on, it was replaced by the word ‘Mazandaran’, due to unclear reasons. The change in the name and sign of this strategic area is important for the purpose of this paper in terms of the importance of history and local identity. Mazandaran which for long time was used along with Tabarestan took its place instead .Changes for the name of this strategic region in terms of history importance and local identity is an important question that this essay is considered. This article is done by a descriptive – analytical approach, and considering to the history of Tabarestan and its political, cultural, and social nature study the replacement of Mazandaran title for geographical proximity of the case. Research results show that the Tabarestan appellation is more compatible with its current inhabitants than Mazandaran name with its geographical features. The political range of this geographical area, particularly during the Islamic period, has fluctuated, due to the reasons such as family rivalries, internal conflicts, and the expansionism of the rulers. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Tabarestan, Mazandaran, Tapurestan, Padishkhargar, Tapurs, local history | ||
مراجع | ||
آملی، اولیاءالله (1313). تاریخ رویان. تصحیح عباس خلیلی. طهران: کتابخانه اقبال.##ابناسفندیار، محمد بن حسن (1366). تاریخ طبرستان. تصحیح عباس اقبال. تهران: اساطیر.## ابنخردادبه (1371). المسالک والممالک. ترجمه سعید خاکرند. تهران: میراث ملل.## ابنفضلالله العمری، شهابالدین (1423). مسالک الأبصار فی ممالک الأمصار. ابوظبی: المجمع الثقافی.## ابنفقیه، احمد بن محمد (1416). البلدان. تصحیح یوسف الممادی. بیروت: عالم الکتب.## ابوالفداء، عمادالدین اسماعیل (1349). تقویمالبلدان. ترجمة عبدالمحمد آیتی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.## ادریسی، ابوعبدالله محمد بن محمد (1409). نزهة المشتاق فی اختراع الآفاق. بیروت: عالم الکتب.##استرابو (1382). جغرافیای استرابو (سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان). ترجمة همایون صنعتیزاده. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.## اصطخری، ابواسحاق (بیتا). المسالک و الممالک. قاهره: الهیئه العامه لقصور الثقافه.## اعتمادالسلطنه، محمدحسن بنعلی (1373). التدوین فی احوال جبال شروین. تصحیح مصطفی احمدزاده. تهران: فکر روز.## ــــــــ (1363). تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران. تصحیح هاشم محدث. تهران: امیرکبیر.## ــــــــ (1367). مرآةالبلدان. تصحیح عبدالحسین نوایی و هاشم محدث. تهران: دانشگاه تهران.## اعظمیسنگسری، چراغعلی (1357). «فرمانروایان طبرستان»، مجله بررسیهای تاریخی، شماره 79، آذر و دی ماه، 189-226.##بارتولد، واسیلی ولادیمیر (1375). جایگاه مناطق اطراف دریای خزر در تاریخ جهان اسلام. ترجمة لیلا ربنشه. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.## .ـــــــــ ( 1386). تذکره جغرافیایی تاریخی ایران. ترجمة حمزه سر دادور. تهران: توس.## بروسوی، محمد بن علی (1427). أوضع المالک الی معرفة البلدان و الممالک. تصحیح محمد عبدالرواضیه. بیروت: دارالغرب الاسلامی.## بغدادی، صفیالدین عبدالمؤمن بن عبدالحق (1412). مراصد الاطلاع علی الاسماء الامکنه و البقاء. تصحیح علیمحمد بجاوی. بیروت: دارالجبل.##بکران، محمد بننجیب (1342). جهاننامه، به کوشش محمدامین ریاحی. تهران: کتابخانة ابنسینا.##بکری اندلسی، عبدالله بن عبدالعزیز (1403). معجم ما استعجم من الأسماء البلاد و المواضع. بیروت: عالم الکتاب.##بیرونی، ابوریحان (1380). الآثار الباقیه. تهران: مرکز نشر میراث مکتوب.##پرگاری، صالح (1375). نگاهی به جغرافیای تاریخی مازندران در دو قرن اول هجری. تهران: علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش 17 و18، 56-33.## پیرنیا، حسن (1389). تاریخ ایران قبل از اسلام. انتشارات سپهر ادب.## پیروز، غلامرضا (1385). مازندران در دنیای اساطیر. مطالعات ملی. ش28. زمستان 1385. 125-146.## حجازی کناری، سیدحسن (1372). پژوهشی در زمینه نامهای باستانی مازندران. تهران: روشنگران.## حدود العالم من المشرق إلی المغرب (1423). مؤلف ناشناخته. قاهره: الدار الثقافیة للنشر.## حمدالله مستوفی قزوینی (1336). نزهةالقلوب. تصحیح محمد دبیرسیاقی. بینا.##حموی، یاقوت بن عبدالله (1995). معجم البلدان. بیروت: دارصادر.## دیاکونوف، أ.م (1345). تاریخ ماد. ترجمة کریم کشاورز. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##رابینو، هـ .ل (1365). مازندران و استرآباد. ترجمة غلامعلی وحید مازندرانی. تهران: علمی و فرهنگی.## راوندی، علی بن محمد (1385). راحة الصدور و آیه السرور. تصحیح محمد اقبال. تهران: اساطیر.##سایکس، سرپرسی (1380). تاریخ ایران. ترجمۀ سید محمدتقی فخرداعی گیلانی. تهران: افسون.##ستوده، منوچهر (1348). تاریخ رویان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.## ــــــــــــــ (1384). نامنامه ایلات و عشایر و طوایف. تهران: مرکز دائرةالمعارف اسلامی.## شاردن، ژان (1372). سفرنامه. ترجمة اقبال یغمایی. تهران: توس. ## شایان، عباس (1367). مازندران. تهران: علمی و فرهنگی.##شیروانی، زینالعابدین بن اسکندر (بیتا). بستان السیاحه. تهران: سنای.##طاهری، ابوالقاسم (1347). جغرافیای تاریخی گیلان، مازندران، آذربایجان از نظر جهانگردان. تهران: شورای مرکزی جشن شاهنشاهی.##طبری، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبری. ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر.##ظهیرالدین نیشابوری (1332). سلجوقنامه. تهران: خاور.##قزوینی، زکریا ابنمحمد (1373). آثارالبلاد و اخبارالعباد. ترجمة جهانگیر میرزا. تصحیح میرهاشم محدث. تهران: امیرکبیر.##قلیزاده، خسرو (1388). فرهنگ اساطیر ایرانی. پارسه.##کرزن، جرج (1373). ایران و قضیه ایران. ترجمة غلامعلی وحید مازندرانی. تهران: علمی وفرهنگی.##گیلانی، شیخعلی (1352). تاریخ مازندران. تصحیح منوچهر ستوده. چاپ اول. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.##لسترنج، گی (1377). جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی. ترجمة محمود عرفان. تهران: علمی و فرهنگی.##مجملالتواریخ و القصص. تصحیح نجمالدین سیفآبادی. آلمان: دومونده نیکار هوزن##محمودی بختیاری، علیقلی (1348). «مازندران یا یمن». هنر و مردم. دورة 8. ش89. 20-27.##مرعشی، سید ظهیرالدین (1345). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. تصحیح محمدحسین تسبیحی تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی شرق.##مشکور، محمد (1345). مازندران و طبرستان از قدیمترین ایام تا امروز. مقدمۀ تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. میر ظهیرالدین مرعشی. تصحیح محمدحسین تسبیحی. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی شرق.##ملگونف، گئورگی (1363). سفرنامه ایران و روسیه. به تصحیح محمد گلبن و فرامرز طالبی. تهران: دنیای کتاب.##مینورسکی، ولادیمیر (1345). فرمانروایی و قلمرو دیلمیان. ترجمة جهانگیر قائممقامی. بررسیهای تاریخی. س 1. ش 1 و 2. ص 162-139.##نظامی، احمد بن عمر (1327). چهار مقاله. تصحیح محمد قزوینی. به کوشش محمد معین. ارمغان.##نوروززاده چگینی، ناصر (1366). «مازندران در دوره ساسانی» (بخش دوم). مجله باستانشناسی و تاریخ. مرکز نشر دانشگاهی. شماره دوم. سال اول. بهار و تابستان.##نوری، نظامالدین (1386). «وجه تسمیة مازندران و طبرستان». دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش183. ص 193-202.##هدایت، رضاقلیخان (1339). روضةالصفای ناصری. کتابفروشیهای مرکزی، خیام و پیروز.##یارشاطر، احسان (1380). تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان. پژوهش دانشگاه کیمبریج. ترجمة حسن انوشه. تهران. امیرکبیر.##یعقوبی، ابنواضح (1422). تاریخ یعقوبی. بیروت: دارالکتب العلمیه.## | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,168 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,654 |