
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,155 |
تعداد مقالات | 9,933 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,528,275 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,851,559 |
فرآیندهای مکانی- فضایی در گونهشناسی مسکن روستایی مورد مطالعه: (استان چهارمحال و بختیاری؛ دهستان کیار غربی) | ||
برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
مقاله 7، دوره 4، شماره 3 - شماره پیاپی 7، آذر 1396، صفحه 117-128 اصل مقاله (770.75 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سید رامین غفاری* 1؛ آسیه میری2 | ||
1دانشیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی- دانشگاه پیام نور | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
سکونتگاههای روستایی همچون دیگر نظامهای زیستی با توجه به موقعیت فضایی و نحوه و محل استقرار خود، به صور مختلف در معرض پویایی و دگرگونی مداوم قرار دارند و متأثر از موقعیت و جایگاه مکانی- فضایی خود در گذر زمان همواره دستخوش تحولات شدهاند، اما پرسش اینجاست که آیا این دگرگونی متناسب با مقتضیات جامعه روستایی بوده است؟ در این پژوهش تنها تغییر الگو و تحول عملکردی خانههای روستایی مورد بررسی قرار نمیگیرد، بلکه هدف، تحلیل نقش عوامل مکانی- فضایی بر گونهشناسی مسکن روستایی و نیز چگونگی و دامنة این تغییر و تحولات ساختاری در همسویی با مناسبات امروز است به گونهای که نقش و اهمیت آن در روند زندگی و فعالیت روستایی دچار خدشه نشود. از آنجا که این تحقیق با رویکرد به آینده، به منظور پیدایش اندیشهای تازه انجام میشود، در زمره تحقیقات توسعه محور و کاربردی قرار میگیرد. در این پژوهش با استفاده از روشهای کتابخانهای و میدانی، دادههای آماری و اطلاعات لازم جمعآوری شده است. در روش میدانی نیز 10 روستای دهستان کیار غربی از توابع استان چهارمحال و بختیاری مورد مطالعه قرار گرفته است. پس از تکمیل پرسشنامه اطلاعات به دستآمده با استفاده از نرمافزارspss، دادهپردازی شدهاند. یافتهها نیز حاکی از آن است که از میان پارامترهای مکانی- فضایی، مؤلفههای اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی بیش از مؤلفههای طبیعی- اکولوژیکی بر گونه مسکن روستایی در منطقه مورد مطالعه تأثیر داشتهاند. همچنین، تغییر تأثیرگذاری فرآیندهای فضایی بر موقعیتهای مکانی متفاوت مورد تأیید است. نتایج حاصل نشان میدهد با توجه به تحولات کارکردی عمیق در خانههای روستایی منطقه مورد مطالعه، انطباق با محیط طبیعی از بین رفته و مساکنی با طرح و نقشههای شهری بروز یافته است. بنابراین، باید با ارائه الگویی مکانی- فضایی که مطابق با محیط و فرهنگ مردم این منطقه است برای مقابله با ناهمگونیها و ناهنجاریهایی که بافت و الگوی روستا را بر هم میزند اقدام کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
فرآیند؛ مکانی – فضایی؛ مسکن روستایی؛ گونه شناسی؛ دهستان کیارغربی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Spatial-Locational Processes in the Typology of Rural Housing Case study: (Chaharmahal va Bakhtiari province, West Kayar rural district) | ||
نویسندگان [English] | ||
Seyed Ramin Ghafari1؛ Asiyeh Miri2 | ||
چکیده [English] | ||
Like other biosystems, rural settlements are subject to varying dynamism and transformations due to their spatial positions and locations. They are affected by their spatial-locational positions and have always undergone changes over time. But the question is whether this transformation has been commensurate with the needs of the rural community? In the present study, not only the changes in the pattern and performance of rural houses are considered, but also it analyzes the role of spatial-locational factors affecting the typology of rural housing. Attention is also paid to the extent and scope of such structural changes in accordance with today's circumstances. Since the current study is based on a futuristic approach, it is considered as a development-oriented research in order to emerge a new thought. Both documentary and field methods were applied to collect required data and information. For the first, relevant books, articles, reports, documents, annual reports and other sources of information were reviewed, and for the second, 10 villages of a rural district namely western Kayar were selected as samples in Chaharmahal-o-Bakhtiari province. After completing the questionnaire, the data were processed using SPSS software. Findings of the present study suggest that: from a spatial-locational viwpoint, socio-cultural and economic components have more influence on the type of rural housing than the natural-ecological components. It also was confirmed that spatial processes have different effects on different places. The results show that, due to the profound functional transformations in rural houses in the study area, the adaptation to the natural environment has largely been replaced by adaptaion to urban plans. Therefore, There is a need to introduce a proper spatial-locational pattern to be in accordance with environmental characteristics and cultural features of the region. Such a pattern can deal with the heterogeneities and abnormalities that overwhelm the texture and pattern of the villages. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Process, spatial-locational, rural housing, Typology, Kayar-e-Gharbi rural district | ||
مراجع | ||
اکرمی، غلامرضا (1389). «رازهای معماری روستایی». فصلنامه علمی- تخصصی مسکن و محیط روستا. شماره 131. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. امینیان، سعید؛ جانیپور، بهروز؛ سهرابی، ثریا (1390). گونهشناسی مسکن روستایی استان هرمزگان. چاپ اول. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (1390). مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی سکونتگاههای روستایی: مسکن و بافت (ابعاد فضایی- مکانی سکونتگاههای روستایی). چاپ اول. پورجعفر، محمدرضا (بهار 1387). «بعد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد پنهان در برنامهریزی، طراحی و اجرای طرحهای ساماندهی و احیای بافتهای فرسوده». فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت شهری. شماره 19. پور دیهیمی، شهرام؛ مشایخ فریدنی، سعید؛ نورتقانی، عبدالمجید (بهار 1392). «هویت و مسکن، بررسی سازوکار تعامل هویت ساکنین و محیط مسکونی». فصلنامه تخصصی مسکن و محیط روستا (علمی- پژوهشی) بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. سال 32. شماره 141. توکلی مرتضی و دیگران (1388). «بررسی تحول معماری مسکن روستایی: مطالعه موردی شهرستان آق قلا». فصلنامه علمی- تخصصی مسکن و محیط روستا. شماره 127. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. جهانیثانی، محمدمهدی؛ نوعی، فاطمه (1389). نقش جاذبههای طبیعی در تحول مساکن روستایی. مجموعه مقـالات اولین کنفرانس بینالمللی سکونتگاههای روستایی. چاپ اول. انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. حاجی ابراهیم زرگر، اکبر (1390). درآمدی بر شناخت معماری روستایی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. چاپ ششم. حناچی، پیروز؛ کوششگران، علیاکبر (1390). حفاظت و توسعه در بافتهای با ارزش روستایی. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. دلالپور محمدی، محمدرضا (1379). برنامهریزی مسکن. تهران: انتشارات سمت. زندیه، مهدی؛ حصاری، پدرام (1390). «داوم معماری مسکن روستایی با انگیزه توسعه پایدار روستایی». فصنامه علمی-پژوهشی مسکن و محیط روستا، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. شماره 138. سرتیپیپور، محسن (1390). «پدیدارشناسی مسکن روستایی». فصلنامه علمی- تخصصی مسکن و محیط روستا. شماره 133. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. سعیدی، عباس (1381). مبانی جغرافیای روستایی. تهران: انتشارات سمت. ــــــــــ (1389). «فضا و انواع آن، دانشنامه مدیریت شهری روستایی تهران». فصلنامه علمی- تخصصی مسکن و محیط روستا. شماره 130. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. ــــــــــ (1392). «مفاهیم بنیادین در برنامهریزی کالبـدی- فضـایی». فصلنامـه بـرنامهریزی کالبدی- فضایی. سال اول. شماره سوم. انتشارات دانشگاه پیامنور. ــــــــــ (1391)، مفاهیم بنیادین در برنامه ریزی کالبدی- فضایی، فصلنامه برنامه ریزی کالبدی- فضایی، انتشارات دانشگاه پیام نور، سال اول، شماره اول. سعیدی، عباس؛ حسینی حاصل، صدیقه (1388). شالوده مکان یابی و استقرار روستاهای جدید. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. چاپ دوم. سعیدی، عباس؛ حسینی حاصل، صدیقه (1389). شالوده مکان یابی و استقرار روستاهای جدید. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. چاپ دوم. شکویی، حسین (1389). دیدگاههای نو در جغرافیای شهری. تهران: انتشارات سمت. چاپ سیزدهم. ــــــــــ (1386). فلسفه جغرافیا. تهران: انتشارات یکتاشناسی. شمسالدینی، علی (1387). «جایگاه مسکن روستایی در تأثیر پذیری تغییرات کالبدی-فضایی روستاها از محیط شهری». فصلنامه علمی- تخصصی مسکن و انقلاب. شماره 124. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. طالب، مهدی؛ عنبری، موسی (1384). جامعهشناسی روستایی با ابعاد تغییر و توسعه در جامعه روستایی ایران. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. عزیزپور، فرهاد (1389). تحول روابط شهری- روستایی و بازتاب آن در بافت کالبدی روستاها. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی سکونتگاههای روستایی چاپ اول انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. علیالحسابی، مهران؛ کرانی، نعیمه (بهار 1392). «عوامل تأثیرگذار بر تحول مسکن از گذشته تا آینده». فصلنامه تخصصی مسکن و محیط روستا (علمی- پژوهشی) بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. سال سی و دوم. شماره 141. عمران روستایی(1371)، وزارت جهاد سازندگی، طرح و اجرا ؛ صدیقه فخر. فخر، صدیقه (1371). عمران روستایی. وزارت جهاد سازندگی، طرح و اجرا. غفاری، سیدرامین (1390). طرح بهسازی روستایی. تهران: انتشارات دانشگاه پیامنور. چاپ سوم. ــــــــــ (1388). مقدمهای بر برنامهریزی کالبدی سکونتگاههای روستایی. شهرکرد: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد. چاپ دوم. قنبری، ابوالفضل (1389). «تحلیل بر نابرابریهای مسکن روستایی شهرستانهای استان آذربایجان شرقی». فصلنامه علمی- تخصصی مسکن و محیط روستا. شماره 136. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. ماهان امین؛ نصیری، احمد (1389). تحلیلی بر مسکن جدید و قدیم روستایی. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی سکونتگاههای روستایی. چاپ اول. انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. مطالعات اجمالی بر گونهشناسی مسکن روستایی، طراحی و ارائه الگوی مسکن روستایی (1388). بنیاد مسکن انقلاب اسلامی چهار محال و بختیاری. موحد، خسرو؛ فتاحی، کاوه (بهار 1392). «بررسی نقش اقلیم و محیط در شکلدهی فرم سازه مسکن روستایی استان فارس». فصلنامه تخصصی مسکن و محیط روستا (علمی- پژوهشی). بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. سال 32. شماره 141 میر ریاحی، سعید؛ مجیدی، رومینا (1390). «شناخت فرایند شکلگیری کالبد روستای سنگان شهرستان تهران». فصلنامه علمی پژوهشی مسکن و محیط روستا. تهران. انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. شماره 134. Bański, . Wesolowska, ( 2010 )“Transformations in housing construction in rural areas of Poland’s Lublin region – influence on the spatial settlement structure and landscape aesthetics”, Landscape and Urban Planning, 94, 2, 116-126.
N. Thrift (2009). Space: The fundamental stuff of geography. In: Clifford NJ, Holloway SL, Rice SP, and alentine G (eds) Key Concepts in Geography. second edition. London: SAGE. Pp. 85–96. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,054 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,455 |