پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,129 |
| تعداد مقالات | 9,650 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,543,701 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,251,696 |
نقش قومس در دولت اسماعیلیة نزاری ایران | ||
| پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران | ||
| مقاله 11، دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97، فروردین 1397، صفحه 173-188 اصل مقاله (825.26 K) | ||
| نوع مقاله: pajoheshi | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمد سید یزدی* 1؛ سید رسول موسوی حاجی2؛ جواد نیستانی3؛ سید مهدی موسوی کوهپر3؛ فاطمه جان احمدی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دوران اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2استاد گروه باستان‌شناسی، دانشگاه مازندران | ||
| 3دانشیار گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 4دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| ایالت قومس، پس از رودبار الموت و قهستان، سومین ناحیهای بود که پایگاه‌های نزاریان به صورت گسترده در آن ایجاد شد. استراتژی اسماعیلیان برای تسلط بر یک ناحیه، تصرف قلعههای آن ناحیه و پایگاه قرار دادن آن قلعه‌ها برای تصرف کل ناحیه بود. در راستای این استراتژی، نزاریان، به رهبری حسن صباح، در 489ق با بهره‌گیری از اختلافات داخلی میان سلجوقیان، توانستند دژ گردکوه و چندین قلعة دیگر را در ایالت قومس به دست آورند و به‌تدریج قومس را به قلمرو خود منضم کنند. این پژوهش با گردآوری اطلاعات از منابع تاریخی، با روش تحلیلی استنتاجی و نیز تکیه بر نتایج بررسی میدانی باستانشناختی قلعههای اسماعیلیة قومس، به‌دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش است: دلایل اهمیت قومس برای اسماعیلیان و نقش آن در اقتداربخشی به دولت اسماعیلیة نزاری ایران چه بوده است؟ حاصل پژوهش نشان داد که این ایالت از دو جنبه برای نزاریان مهم بوده است: نخست، قرار گرفتن آن در میان دو مرکز استراتژیک آنها یعنی رودبار الموت و قهستان و عملکرد آن به عنوان پل ارتباطی میان این دو ناحیه؛ دو دیگر، گذر شاهراه تجاری و مواصلاتی خراسان از این ناحیه. این ویژگیها از طرفی سبب یکپارچگی قلمرو اسماعیلیان شد و از طرف دیگر تسلط بر قلعههای این ناحیه، به‌ویژه گردکوه، تسلط بر شاهراهِ خراسان و شاخه‌های آن را به دنبال داشت و مجموع این موقعیتها به‌وضوح بر قدرت سیاسی و اقتصادی نزاریان افزود | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسماعیلیه؛ قومس؛ گردکوه؛ رودبار الموت؛ قهستان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Role of Qumes in the Nazari Ismaili State of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Mohammad Seyyed Yazdi1؛ Seyyed Rasoul Mousavi Haji2؛ Javad Neyestani3؛ Seyyed Mehdi Mousavi Kouhpar3؛ Fatemeh John Ahmadi4 | ||
| 1Ph.D. student of Archeology of Islamic era, Tarbiat Modarres University | ||
| 2Ph.D, professor of archeology, Mazandaran University | ||
| 3Associate Professor, Department of Archeology, Tarbiat Modarres University | ||
| 4Associate Professor, Department of History, Tarbiat Modarres University | ||
| چکیده [English] | ||
| After the time of Rudbar-e Alamut and Quhestan, the state of Qumes was the third district in which Nazari bases were extensively built. The Ismailis’ strategy in dominating a region was to capture the castles of that area and use those castles as a base to occupy the entire area. In line with this strategy, Nazaris led by Hasan-e Sabbah in 489 AH through the internal disputes between the Seljuqs, were able to win the castle of Gerdkouh and several other castles in the province of Qumes; they then gradually annexed the Qumes to their territory. Through collection of data from historical sources, utilization of an inferential analytical method, and reliance on the results of archaeological explorations of Ismaili’s castles of Qumes, this article presents the search for answers to the following questions: what are the reasons for the importance of Qumes to the Ismailis, and what is the role of Qumes in legitimizing the Nazari Ismailis’ presence in Iran? The results of this study indicated that Qumes was important for the Nazaris in two key ways: first, its location between the two strategic centers, Rudbar-e Alamut and Quhestan; and its functioning as a bridge between the two regions; secondly, the location of the Khorasan commercial highway leading out from this region. On one hand, these features were responsible for greater integration of the Ismailis’ realm, and on the other hand, the domination of the castles of this area, especially Gerdkouh, led to dominance of the Khorasan highway and its branches. All of these factors clearly contributed to the Nazaris’ political and economic power. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ismaili, Qumes, GerdKouh, Rudbar-e Alamut, Quhestan | ||
| مراجع | ||
|
ابن اثیر جزری (1371). تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران. ترجمة عباس خلیلی و ابوالقاسم حالت. تهران: علمی. ابن اسفندیار، محمد بن حسن (1366). تاریخ طبرستان. تصحیح عباس اقبال آشتیانی. چاپ دوم. تهران: پدیده خاور. اشرفی، الهه (1395). بررسی تحولات اسماعیلیان در منطقة قومس. پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود. باسورث، کلیفورد ادموند (1370). تاریخ سیستان، از آمدن تازیان تا برآمدن دولت صفاریان، ترجمة حسن انوشه. تهران: سپهر. بیهقى، على بن زید (1361). تاریخ بیهق. تصحیح احمد بهمنیار. تهران: کتابفروشی فروغی. جوزجانى، منهاجالدین سراج، 1363، طبقات ناصرى، تصحیح و تحشیه عبدالحى حبیبى، چاپ اول، تهران، دنیاى کتاب. جوینى، عطا ملک (1385). تاریخ جهانگشاى جوینى. تصحیح محمد قزوینى. چاپ چهارم. تهران: دنیای کتاب. حمدالله مستوفى قزوینی (1364). تاریخ گزیده، تصحیح عبدالحسین نوایى. چاپ سوم. تهران: امیرکبیر. حمزئیان، حمید (1379). «اسماعیلیه در قومس»، فصلنامة فرهنگ قومس. شماره شانزدهم. ص 75-91. دفتری، فرهاد (1375). تاریخ و عقاید اسماعیلیه. ترجمة فریدون بدرهای. تهران: فرزان روز. دفتری، فرهاد (1393). تاریخ و سنتهای اسماعیلیه. ترجمة فریدون بدرهای. تهران: فرزان روز. دفتری، فرهاد (1390). تاریخ و اندیشه‌های اسماعیلی در سده‌های میانه. ترجمة فریدون بدرهای. چاپ دوم. تهران: فرزان روز. رشیدالدین فضل‌الله همدانى (1387). جامع التواریخ اسماعیلیان. تصحیح محمد روشن. تهران: میراث مکتوب. رشیدالدین فضل‌الله همدانى (1393). جامع التواریخ: قسمت اسماعیلیان و فاطمیان و نزاریان و داعیان و رفیقان. به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه و محمد مدرسی زنجانی. چاپ پنجم. تهران: علمی و فرهنگی. ستوده، منوچهر (1345). قلعههای اسماعیلیه در رشته کوه‌های البرز. تهران: دانشگاه تهران. شادپور، حسن (1385). «قومس و اسماعیلیان». فصلنامه تاریخ اسلام. دورة 7. شمارة 4. ص 119-138. شبانکارهاى، محمد بن على بن محمد (1381). مجمع الانساب. تصحیح میرهاشم محدث. تهران: امیرکبیر. طبری، محمدبن جریر (1375). تاریخ طبری. ترجمة ابوالقاسم پاینده. چاپ پنجم. تهران: اساطیر. فرقانی، محمدفاروق (1381). تاریخ اسماعیلیان قهستان. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. فرنود، رضا (1390). اطلس تاریخی ایران از ظهور اسلام تا دوران سلجوقیان. چاپ دوم. تهران: نشر نی. قاضی نعمان، افتتاح‌الدعوه (1986م). تحقیق فرحات الشراوی. تونس: الشرکه التونسیه التوزیع. لمتون، آن (1396). تداوم و تحول در تاریخ میانة ایران. ترجمة یعقوب آژند. چاپ پنجم. تهران: نشر نی. لویس، برنارد (1371). فدائیان اسماعیلی. ترجمة فریدون بدرهای. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه). محمد بن ابراهیم خبیص (1343). سلجوقیان و غز در ایران. تصحیح و مقدمة محمدابراهیم باستانیپاریزی. تهران: نشر علم. مرادان، علیاکبر (1388). گزارش گمانهزنی و نجات‌بخشی محوطه مهرنگار دامغان. گزارش منتشر نشده. مرکز اسناد میراث فرهنگی سمنان. منشی کرمانی، ناصرالدین (1362). سمط العلی للحضره العلیا. تصحیح عباس اقبال. تهران: اساطیر. نسوی، شهاب الدین محمد (1324). سیرة جلال‌الدین یا تاریخ جلالی. تصحیح محمد ناصح. تهران: انجمن ادبی ایران. ویلی، پیتر (1386). آشیانه عقاب: قلعههای اسماعیلی در ایران و سوریه. ترجمة فریدون بدرهای. تهران: فرزان روز. هاجسن، مارشال، (1393). فرقة اسماعیلیه. ترجمة فریدون بدرهای. چاپ هفتم (پنجم از ویراستة دوم). تهران: علمی و فرهنگی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 745 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 859 |
||