پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,170 |
| تعداد مقالات | 10,078 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,870,186 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,092,940 |
تدوین الگوی بهینه‌ی کاربری اراضی با رویکردِ اکولوژیک در مجموعه شهری مشهد | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| مقاله 5، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 13، خرداد 1398، صفحه 71-82 اصل مقاله (672.3 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2019.5832 | ||
| نویسندگان | ||
| هاشم داداش پور* 1؛ مجتبی رفیعیان2؛ نریمان جهانزاد3 | ||
| 1دانشیار دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| در زمینه کاربری اراضی سه دیدگاه دیدگاه اقتصاد-محور، دیدگاه عدالت-محور و دیدگاه توسعه‌ی پایدار وجود دارد. در چند دهه ی اخیر رویکرد توسعه‌ی پایدار به پارادایمی غالب در اندیشه ی برنامه‌ریزی کاربری اراضی منجر شده است. برنامه‌ریزی کاربری زمین، از این منظر، بهره‌گیری عقلایی از زمین است که بر محور حفاظت از محیط زیست گام بر می‌دارد. در منطقه‌ی کلانشهری مشهد طی سال‌های اخیر، رشد بی رویه ی سکونتگاه‌های شهری منجر به تخریب اراضی کشاورزی و زوال مراتع شده است. بنابراین در این مقاله تلاش شد، ابتدا الگوی بهینه‌ی کاربری اراضی با رویکرد اکولوژیک تعیین و سپس نتایج آن با وضعیت کاربری موجود مقایسه شود. برای این منظور، از روش پیشنهادی مخدوم بهره گرفته شد و داده‌ها با مدل AHP در محیط ArcGis9.3 پردازش شدند. به طوریکه دوازده معیار طبیعی انتخاب شدند و بر اساس جدول نه کمیتی ساعتی، بصورت دو به دو به آنها وزن داده شد. سپس بر اساس این معیارها، دوازده نقشه ی تناسب اراضی تولید شد. در نهایت با استفاده از هم پوشانی ریاضی، لایه ها با یکدیگر تلفیق شده و الگوی بهینه ی نهایی تدوین شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که وضعیتِ کاربری اراضی موجود با الگوی بهینه تطابق ندارد که می‌تواند منجر به پدید آمدن خسارات جبران ناپذیر زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی شود. از اینرو، ضروری است که متولیان برنامه‌ریزی نسبت به کنترل رشد و مدیریت توسعه‌ی شهری در مجموعه‌ی شهری مشهد تمهیداتی بیندیشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کاربری اراضی؛ الگوی بهینه؛ توان اکولوژیک؛ مجموعه شهری مشهد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Formulating an Optimal Ecological Land Use Pattern in Mashhad Metropolitan Area | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hashem Dadashpoor1؛ Mojtaba Refieian2؛ Nariman Jahanzad3 | ||
| 2Associate professor, Department of Urbanization, Tarbiat Modares University | ||
| 3PhD Student of Urbanization, Shahid Beheshti University | ||
| چکیده [English] | ||
| There exist three major approaches to land use: economic-oriented approach, an egalitarian approach, and sustainable development. In recent few decades, sustainable development theory and subsequently the ecological approach has become the dominant paradigm in the land use planning thought. In this approach, land use planning is a reasonable use of land which is based on the maintenance of green lands and environment generally. In Mashhad metropolitan area in recent years, the uncontrolled growth of urban settlements has led to the deterioration of agricultural lands and pastures. So, in this study, it is attempted firstly to determine an optimal ecological land-use pattern on the basis of the ecological approach. Secondly, the pattern was compared to the existing land-use situation. For this purpose, Makhdum’s method was applied and data were processed using the AHP model in ArcGIS 9.3. For this purpose, twelve natural criteria were chosen, and based on Saati’s table we assigned weights to them. Then, based on the mentioned twelve criteria, twelve suitability maps were generated. Finally, using mathematical overlaying, the layers were merged together and the final optimal pattern was introduced. The results of the present study indicated that the existing land-use situation is not in accordance with the optimal land use pattern and this could lead to irreparable environmental, economic and sociological damages. Thus, it is necessary to remind that planning authorities should think about controlling the growth of the city and consider some arrangements for urban development and management of the region. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Land-use, optimal pattern, ecological suitability, Mashhad metropolitan area | ||
| مراجع | ||
|
ایوبی، شمس‌الدین و جلالیان، احمد (1391). ارزیابی اراضی (کاربری کشاورزی و منابع طبیعی). اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان. بهرام سلطانی، کامبیز (1387). محیط زیست در برنامه‌ریزی منطقهای و شهری. تهران: انتشارات شهیدی. بریاسولیس، هلن (1388). الگوهای تحلیلی تغییر کاربری زمین رویکرد نظری و مدلسازی، ترجمه‌ی مجتبی رفیعیان و مهران محمودی. تهران: انتشارات آذرخش. داداش‌پور، هاشم، رفیعیان، مجتبی و زارعی، عبدالله (1392). ارائه الگوی یکپارچه تخصیص کاربری زمین بر مبنای توان اکولوژیکی در شهرستان نوشهر. فصلنامه مطالعات شهری، 3(9)، 31-44. داداش‌پور، هاشم، خیرالدین، رضا و یعقوب‌خانی، مرتضی. (1393). مدلسازی تغییرات کاربری زمین در کلانشهر تهران با استفاده از مدلMOLAND. فصلنامه برنامه‌ریزی منطقهای، 4(16)، 1-24. حاتمی‌نژاد، حسین، رجایی، عباس، سالاروندیان، فاطمه و تیموری، ایرج (1392). ارزیابی تناسب کاربری اراضی از طریق مدل توان اکولوژیک در استان اردبیل با هدف آمایش سرزمین. دو فصلنامه آمایش سرزمین، 5(1)، 5-26. کلانتری، خلیل و عبدالله‌زاده، غلام (1391). برنامه‌ریزی فضایی و آمایش سرزمین. تهران: نشر فرهنگ صبا. مهدی‌زاده، جواد (1379). برنامه‌ریزی کاربری زمین؛ تحول در دیدگاهها و روشها. نشریه مدیریت شهری، 1(4)، 70-79. مخدوم، مجید (1385). شالوده آمایش سرزمین. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. میرکتولی، جعفر و کنعانی، محمدرضا (1390). ارزیابی سطوح توسعه و نابرابری ناحیهای با مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره مطالعه موردی: سکونتگاه‌های روستایی، استان مازندران. مجله آمایش جغرافیایی فضا (مکان)، 1(2) ،36-18. فرجی سبکبار، حسنعلی، وزین، نرگس و قیداری، حمدالله. (1393). تبیین نابرابری فضایی سطح سلامت با استفاده از مدل تصمیم‌گیری الکتره (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان خراسان ر ضوی). جغرافیا و توسعه ناحیهای، 2(22)، 83-103. شمسی‌پور، علی‌اکبر، فیضی، وحید و موچشی، رامین (1392). ارزیابی توان اکولوژیکی محیط جهت تعیین مناطق مناسب کاربریها در حوزه شهری یاسوج با مدل اکولوژیک. فصلنامه مطالعات شهری، 2(5)، 61-72. زبردست، اسفندیار (1380). کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقهای. هنرهای زیبا، 1(10) ، 13-21. زیاری، کرامت‌الله، زنجیرچی، سیدمحمود و سرخ‌کمال، کبری (1389). بررسی و رتبه‌بندی درجه توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان خراسان با استفاده از تکنیک تاپسیس. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 42 (72)، 30-17. Harvey, D. (1985). The Urbanization of Capita. John Hopkins University Press, First Edition, 1985.
Healey, Patsy. (1983). Local Plans in British Land Use Planning. Pergamon Press, Firs edition. Javan, J., & A, Abdollahi. (2008). Spatial Justice in Urban Dual Spaces (Geopolitical Explanation of Patterns of Disequilibrium in Slum Settlements of Mashhad). Journal of Geopolitics, Vol. 2, 131-156 Jozi, S., & Rezaian, A. (2009). Model in order to establish new ecological capability evaluation of land use and urban development services (Case Study: District 22 of Tehran). Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 11, 127-138 Kaiser, E., Godschalk D., & Chapin, S. (1995). Urban land use planning, University of Illinois Press. First Edition Karam., A.N., & Nejadasl, Y. (2013). Application of fuzzy logic in the evaluation of land suitability for urban physical development Case Study Karaj: Metropolis. Journal of Geography, Issue 36: 231-249 Makhdum, M. (1991). Evaluation of Ecological Potential for Urban, Industrial, Rural, and Tourism Uses, A case study of Gilan and Mazandaran Region. Journal of Environmental Studies, Vol. 16, 81-100. Naess, P. (2001). Urban Planning and Sustainable Development. European Planning Studies, 9(4), 503-524. Newman, P. (1993). Sustainable Development and Urban Planning: Principles and Application in an Australian Context. Journal of Sustainable Development, 1 (3), 25-40. Nijkamp, P., & K., Oltmer.(2005). Issues in land use evaluation-an economic perspective on agri-environmental policy. Gestao & Regionalidade magazibe, 18 (2), 64-78. Riddell, R. (2004). Sustainable Urban Planning, tipping the balance. Blackwell Publishing, First Edition. Sisi, X., Xianjin, H., & Buzhuo, P. (2007). Coordinative development between land use change and regional population-resources-environmental-development system: A case study of Jiangsu province. Chinese geographical science, 17(4), 289-296. Taylor, N. (1998). Urban planning Theory Since 1945. Sage. The future of our land (1999). facing the challenge, guidelines for integrated planning for sustainable management of land resources. FAO & UNEP press, Rome. Vink, A.P.A. (1975). Land use in advanced agriculture. Springer-Verlag. Wang, X. (2010). Research Review of the Ecological Carrying Capacity. Journal of Sustainable Development, 3(3), 263-265. Ward, S. (2004). Planning and Urban Change. Sage. Wheeler, S. M. (2004). Planning for Sustainability creating livable. equitable and ecological communities, Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 794 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 901 |
||