تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,122 |
تعداد مقالات | 9,580 |
تعداد مشاهده مقاله | 17,386,025 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,133,184 |
تحلیل فضایی ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن در مناطق شهر اهواز | ||
برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
مقاله 4، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 14، شهریور 1398، صفحه 51-66 اصل مقاله (1.31 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2019.6067 | ||
نویسندگان | ||
محمدحسن یزدانی* 1؛ سحر حسن پور2؛ رضا هاشمی معصوم آباد2 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
چکیده | ||
در مقولۀ مسکن، تهیۀ طرح و برنامههای توسعه با توجه به ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن میتواند از شکاف و نابرابری در رفاه سکونتی ساکنان و رشد بیبرنامۀ شهر جلوگیری کند. بر این اساس، این پژوهش با هدف تحلیل فضایی ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن، تناسب بین عرضه و تقاضای مسکن و ارتباط کمبود مسکن با گسترش افقی در شهر اهواز انجام شده است. نوع پژوهش «کاربردی- توسعهای» و روش انجام آن «توصیفی- تحلیلی» است. گردآوری دادهها با روش کتابخانهای- اسنادی صورت گرفت. از 20 شاخص اجتماعی و کالبدی برای سطحبندی مناطق شهر اهواز استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای رتبهبندی مافوق و مادون (SIR)، هولدرن، آنتروپی شانون و ضریب همبستگی پیرسون و همچنین نرمافزار Visual PROMETHEE استفاده شده است. نتایج حاصل از یافتهها نشان داد که در شاخصهای اجتماعی و کالبدی، مناطق 2، 3، 4 و 8 در وضعیت مطلوبی قرار دارند. اما مناطق 1، 6 و 7 در شرایط مناسبی از لحاظ شاخصهای اجتماعی و کالبدی نیستند. این امر بیانگر عدم تعادل توزیع مسکن مناسب در شهر اهواز است. ضریب همبستگی پیرسون با میزان sig دو طرفۀ 501/0 نشاندهندۀ عدم تناسب عرضه و تقاضای مسکن در این شهر است. همچنین، حاصل روشهای هولدرن و آنتروپی شانون نمایانگر توسعۀ مساحت مسکونی از سال 1385 تا 1390 است، ولی این توسعه بدون توجه به تقاضای مسکن در مناطقی صورت گرفته است که مسألۀ کمبود مسکن در آنها شدید نبوده است. این امر نشانگر رشد ناپایدار شهر اهواز در بخش مسکن است. | ||
کلیدواژهها | ||
تحلیل فضایی؛ بُعد اجتماعی؛ بُعد کالبدی؛ مسکن؛ شهر اهواز | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Spatial Analysis of Social and Physical Dimensions of Housing in Ahwaz City | ||
نویسندگان [English] | ||
Mohamad Hasan Yazdani1؛ Sahar Hassanpour2؛ Reza Hashemi Masoomabad2 | ||
1Associate Professor, Department of Geography, University of Mohaghegh Ardabili | ||
2PhD student in Geography, University of Mohaghegh Ardabili | ||
چکیده [English] | ||
In housing category, preparation of plans and programs for social and physical dimensions of housing can prevent gaps and inequalities of resident’s well-being and the city’s unplanned growth. Accordingly, the aims of the present study are: the spatial analysis of social and physical dimensions of housing, showing the imbalance proportion of supply and demand for housing, and showing the relationship of housing shortage with horizontal expansion of Ahwaz city. Based on type the present study is an "applied-developmental" and based on method it is a "descriptive-analytical" research. Required data was collected using a library-documentary method. A total number of 20 social and physical indicators were applied for leveling the regions of Ahwaz city. Data analysis was done based on several methods such as; Superiority and Inferiority Ranking (SIR), Holdren, Shannon's Entropy, Pearson Correlation Coefficients, and Visual PROMETHEE software. Findings of the present study indicated that regions 2, 3, 4 and 8 are in a favorable situation in terms of social and physical indicators, whereas, regions 1, 6 and 7 possess a different social and physical situation. It shows an imbalance distribution of affordable housing across the city of Ahwaz. The Pearson correlation coefficient with a sig of two-sided 0.501 confirmed the imbalance supply and demand of housing in Ahwaz. Also, the results of Holdren and Shannon’s entropy methods represented an unplanned expansion of residential areas during 2006 to 2011, but such development was not coincident with housing demand and has taken place in regions where housing shortages have not been severe. This can be considered as an indicator of unsustainable growth of Ahvaz city in the housing sector. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Spatial Analysis, Social Dimension, Physical Dimension, Housing, Ahwaz City | ||
مراجع | ||
آزادخانی، پاکزاد و جهانی، فتاح (1395)، «ارزیابی مکانی مجتمعهای مسکن مهر ایلام و تعیین پهنههای مناسب بهمنظور ارائۀ الگوی مطلوب با رویکرد کالبدی و زیستمحیطی»، مطالعات نواحی شهری، دورۀ سوم، شمارۀ 4، 41-23. بهمنی، افشین و قائدرحمتی،صفر (1395)، «ارزیابی مسکن مهر از نظر شاخصهای کیفی مسکن مناسب (نمونۀ موردی: مسکن مهر 22 بهمن شهر زنجان)»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیهای، دورۀ چهاردهم، شمارۀ 26، 65-47. پوراحمد، احمد؛ زیاری، کرامتالله؛ یوسفی، رشید و مهدی حاجیلو (1395)، «تحلیل شاخصهای کمّی و کیفی و برنامهریزی مسکن شهر زنجان»، فصلنامۀ آمایش محیط، شمارۀ 33، 23-1. حکمتنیا، حسن و موسوی، میر نجف (1392)، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای، چاپ سوم، انتشارات آزاد پیما، تهران. ربیعیفر، ولیالله؛ حقیقت نائینی، غلامرضا و قرایی، فریبا (1392)، «ارزیابی ابعاد کالبدی مسکن با رویکرد توسعۀ پایدار شهری، نمونۀ موردی: منطقۀ 8 شهر کرج»، نشریۀ معماری و شهرسازی آرمانشهر، شمارۀ 11، 321-307. رفیعیان، مجتبی؛ ابراهیمزاده، عیسی و حسینی، سید احمد (1396)، «ارزیابی و تحلیل فضایی وضعیت کالبدی مسکن محلات شهری پیرانشهر»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیهای. دورۀ پانزدهم، شمارۀ 10، 76-51. رهنمایی، محمدتقی و شاهحسینی، پروانه (1391)، فرایند برنامهریزی شهری، چاپ نهم، انتشارات سمت، تهران. زیاری، کرامتالله و قاسموند، عزتالله قاسمی (1395)، «ارزیابی شاخصهای کمّی و کیفی مسکن با رویکرد توسعۀ پایدار (مطالعۀ موردی: شهر سامان)»، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری. دورۀ چهارم، شمارۀ 2، 221-197. زیاری، کرامتالله؛ پرهیز، فریاد؛ مهدنژاد، حافظ و اشتری ، حسن (1389)، «ارزیابی مسکن گروههای درآمدی و ارائۀ برنامۀ تأمین مسکن اقشار کمدرآمد (نمونۀ موردی: استان لرستان)»، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، دورۀ چهل و دوم، شمارۀ 74، 21-1. زیاری، کرامتالله؛ قرخلو، مهدی و بابانژاد طوری، محمدحسین جان (1392)، «مقایسۀ تطبیقی شاخصهای کمّی و کیفی مسکن شهر بابل با نقاط شهری کشور با تأکید بر شهر سالم»، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، دورۀ بیست و پنجم، شمارۀ 97، 116-83. سامی، ابراهیم و کرباسی، پوران (1396)، «تحلیلی بر وضعیت مسکن در محلات شهر مراغه با استفاده از مدلهای چند معیاره»، نشریۀ جغرافیای اجتماعی شهری، دورۀ چهارم، شمارۀ 1، 67-45. سجادی، ژیلا؛ خاوریان گرمسیر، امیررضا؛ کانونی، رضا و فیروزی مجنده ، ابراهیم (1395)، «سنجش توسعه یافتگی شهرستانهای استان اردبیل در برخورداری از شاخصهای کیفیت مسکن»، فصلنامۀ برنامهریزی منطقهای، دورۀ ششم، شمارۀ 23، 44-31. شکرگزار، اصغر و رضاییپور، غنچه (1392)، «تحلیلی بر نقش انبوهسازان در توسعۀ مسکن کلانشهر رشت»، مجلۀ مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، دورۀ هشتم، شمارۀ 22، 47-36. شکویی، حسین (1389)، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، جلد اول، چاپ سیزدهم، انتشارات سمت، تهران. ضرابی، اصغر و محمودزاده، محمود (1394)، «تحلیلی بر وضعیت مسکن استان اصفهان با استفاده از تحلیل عاملی و ویکور»، فصلنامۀ برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، دورۀ پنجم، شمارۀ 1، 62-49. طالعیزاده، عطاالله، فضیلتخواه، محسن و حیدری ،( جعفر 1393)، بهینهسازی فرایندهای چند پاسخی با استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره SMART و SIR. نشریۀ مهندسی و مدیریت کیفیت، دورۀ چهارم، شمارۀ 2، 102-92. عابدینی، اصغر و کریمی ، رضا (1394)، «بررسی و رتبهبندی مناطق چهارگانۀ شهر ارومیه بر اساس شاخصهای کمّی و کیفی مسکن»، فصلنامۀ مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، دورۀ ششم، شمارۀ 24، 64-49. عزیزی، محمدمهدی (1383)، «جایگاه شاخصهای مسکن در فرایند برنامهریزی مسکن»، نشریۀ هنرهای زیبا، دورۀ یازدهم، شمارۀ 17، 42-31. علیاکبری، اسماعیل و اکبری ، مجید (1396)، «پهنهبندی توسعۀ میانافزا؛ کوششی در سناریوی توسعۀ کالبدی کلانشهر تهران»، نشریۀ علمی- پژوهشی برنامهریزی توسعۀ کالبدی، سال دوم، شمارۀ 4، 100-86. فرهودی، رحمتاله و کریمخان، علی (1390)، «تحلیلی بر عرضه و تقاضای مسکن در منطقۀ یک تهران»، چشمانداز جغرافیایی، سال ششم، شمارۀ 17، 74-61. فنی، زهره؛ بیرانوندزاده، مریم؛ سبحانی، نوبخت و سلطانزاده، اکبر (1396)، «تحلیل جایگاه تعاونیهای مسکن در نظام برنامهریزی مسکن در ایران»، پژوهشهای بومشناسی شهری، سال هشتم، شمارۀ 15، 94-77. مختاری ملکآبادی، رضا؛ اجزاء شکوهی، قاسمی، محمد و یاسر (1391)، «تحلیل الگوی گسترش شهر بهشهر بر اساس مدلهای کمّی برنامهریزی منطقهای»، مجلۀ پژوهش و برنامهریزی شهری، دورۀ سوم، شمارۀ 8، 112-93. مرکز آمار ایران (1390)، آمار و اطلاعات موضوعی مسکن شهر اهواز. معاونت برنامهریزی و توسعه شهرداری اهواز (1388 و 1394)، آمارنامۀ شهر اهواز. مهندسان مشاور معماری و شهرسازی عرصه (1388)، طرح راهبردی توسعه و عمران (جامع) شهر اهواز، مطالعات پایه و پیش نیاز. جلد اول (اسناد مصوب شهر اهواز). مهندسان مشاور معماری و شهرسازی عرصه (1389)، طرح راهبردی توسعه و عمران (جامع) شهر اهواز، جلد سوم (مطالعات محیط انسانساخت و کالبدی). مهندسان مشاور معماری و شهرسازی عرصه (1391)، طرح راهبردی توسعه و عمران (جامع) شهر اهواز، خلاصۀ گزارش مرحلۀ اول و دوم (مطالعات پایه، شناخت، الگوی توسعه). هادیزاده زرگر، صادق؛ هاشمی امری، وحید و مسعود، محمد (1392)، «سنجش توسعه یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن»، فصلنامۀ مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، دورۀ پنجم، شمارۀ 17، 100-85. یزدانی، محمدحسن؛ عشقی چهاربرج، علی و احمد آفتاب (1396)، «لزوم برنامهریزی توسعۀ درونی با تأکید بر پایداری شهری (نمونۀ مورد مطالعه: شهر مراغه)»، فصلنامۀ برنامهریزی فضایی، سال هفتم، شمارۀ 2، 116-95. Ahmad Saleh, A; Kien Hwa, T; Majid, R (2016), "Housing Mismatch Model in Suburban Areas", Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 234, pp 442-451.
Habitat for Humanity (2013), "Elevating Housing in the Post-2015 Development Agenda", Input for Consideration by the Open Working Group.
Henilane, I (2016), "Housing Concept and Analysis of Housing Classification", Baltic Journal of Real Estate Economics and Construction Management, No. 4, pp 168-179.
Ihuah, P. W; Kakulu, I. I; Eaton, D (2014), "A review of Critical Project Management Success Factors (CPMSF) for sustainable social housing in Nigeria", International Journal of Sustainable Built Environment, No. 3, pp 62–71.
Jiboye, A (2011), "Achieving Sustainable Housing Development in Nigeria: A Critical Challenge to Governance", Humanities and Social Science, No. 9, pp 121-127.
Kain, J; Quigley, J (1975), Housing Markets and Racial Discrimination: A Microeconomic Analysis, NBER Press.
Mulliner, E; Malys, N; Maliene, V (2015),
Comparative analysis of MCDM methods for the assessment of sustainable housing affordability, Omega Press (The International Journal of Management Science).
Omole, K. F (2010), "An Assessment of Housing Condition and Socio-Economic Life Styles of Slum Dwellers in Akure, Nigeria", Journal of Contemporary Management Research, Vol. 6, No. 4, Pp 273-290.
Owoeye, J.O; Omole, F.K (2012), "Analysis of Housing Condition and Neighbourhood Quality of Residential Core of Akure, Nigeria", Journal of Social Sciences, Vol. 3, No. 3, pp 471-481.
Sliogeris, E. et al (2008), Housing Affordability Literature Review and Affordable Housing Program Audit, Urban Research Centre University of Western Sydney Press.
Un-Habitat (2014), The Right to Adequate Housing, United Nations Press.
www.SpatialAcademy.com.
Xu, X (2001), "The SIR method: A Superiority and Inferiority Ranking Method for Multiple Criteria Decision Making", European Journal of Operational Research, No. 131, pp 587–602. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,078 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,419 |