پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شمارهها | 1,138 |
| تعداد مقالات | 9,761 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,886,669 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,499,442 |
تبیین عوامل مؤثر بنیادی بر تحولات کاربری اراضی با رویکرد بومشناسی سیاسی (مطالعه موردی: شهرستان همدان) | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| مقاله 7، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 14، شهریور 1398، صفحه 95-110 اصل مقاله (737.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2019.6070 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی طالشی1؛ شاه بختی رستمی* 1؛ اسماعیل علی اکبری2؛ حمیدرضا وجدانی3 | ||
| 1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور | ||
| 2استاد گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور | ||
| 3دانشجوی دکتری جغرافیا، دانشگاه پیام نور | ||
| چکیده | ||
| بروز تغییر و تحول پوشش و کاربری اراضی بویژه در فضای سرزمینی و منطقه ای درپی بهره برداری بی رویه و دخالت افسارگسیخته فعالیت های انساتی است .چگونگی نوع و میزان مداخلات انسانی از طریق تحلیل رویکردهای نظری متفاوت موثر بر نظام های بهره برداری همچون رویکرد اکولوژی سیاسی قابل ردیابی است .در دو دهه اخیر روند تحول نظام کاربری اراضی در نواحی روستایی کشور و ناحیه پژوهش همدان از آهنگ سریعی برخوردار بوده است. یکی از جلوه های بارز این تحول در نظام کاربری اراضی،گسترش ساخت و سازهای کالبدی در اراضی زراعی،باغی و مرتعی پیرامون سکونتگاههای روستایی در عرصه های منابع طبیعی بصورت گونه های همچون ویلا سازی خانه های دوم،گسترش و توسعه خانه های روستایی و دخل و تصرف در اراضی مرتعی است.در این پژوهش، پایش و تحول نظام کاربری اراضی در دو مقطع زمانی 1998 میلادی(1377 خورشیدی) تا2017 میلادی(1396 خورشیدی) در کاربریهای همچون کشاورزی، مرتع، ساخت و سازهای کالبدی،بایرو منابع آبی با بهره گیری از تصاویرماهواره ای لندست در پهنه های روستایی پیرامون شهر همدان انجام شده است.روش شناسی به شیوه توصیفی_ تحلیلی با رویکرد کاربردی و بهره گیری از الگوی تحقیق کمی و کیفی است. در بخش پژوهش کمی با استفاده از الگوهای پایش کاربری اراضی و سایر روشهای تحلیل کمی در سامانه های اطلاعات مکانی و روشA''WOT برای تحلیل محتوی کمی و در بخش کیفی با ارزیابی مشارکتی و تشکیل کارگروه های محلی با مشارکت بهره برداران و کارشناسان محلی عوامل تبینی تحول در نظام کاربری اراضی مورد تحلیل قرار گرفته است. در بازشناسی به نتایج تحقیق، اثر عوامل شیب، بارش، حاصلخیزی خاک و تحولات جمعیت روستایی در تغییرو تحول کاربری اراضی از نفش آفرینی کمتری برخوردار است. در حالیکه نتایج این تحقیق نشان میدهد که برخلاف ادعای معمول، فقرا کمتر از ثروتمندان در تصرف زمین و تغییر کاربری اراضی نقش داشتهاند. میزان فاصله از شهر همدان و بزرگراههای منتهی به آن در تغییرات پوشش اراضی تأثیر داشتهاست؛ همچنین نتایج حاکی از آن است که عوامل انسانی، بهویژه عوامل سیاسی، روابط قدرت و ثروت مهمترین عوامل در بروز تحول و تغییرات کاربری و پوشش اراضی موثربوده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| تغییرات کاربری و پوشش اراضی؛ همدان؛ اکولوژی سیاسی؛ روشهای مشارکتی؛ روشA''WOT | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the Fundamental Eeffective Factors ofL Use Changes: A political Eecology Approach (Case Study: Hamedan County) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Taleshi1؛ Shahbakhti Rostami1؛ Esmail Aliakbari2؛ Hamidreza Vejdani3 | ||
| 1Associate Professor, Department of Geography, Payame Noor University | ||
| 2Professor, Department of Geography, Payame Noor University | ||
| 3PhD Student in Geography, Payame Noor University | ||
| چکیده [English] | ||
| The uncontrolled human activities and overuses of land and resources are the main causes of land use changes in a regional scale. The political ecology as a theoretical approach can be applied to shed a light on the quality and rate of human interventions and their impacts on land use system. The process of land use change in rural areas of Iran as well as Hamedan county has experienced a fast track. A prominent example of such changes is the expansion of construction in agricultural, garden and pasture lands around the rural settlements in forms of villas, second homes and rural houses extensions. The present study tracks the changes of land use in agricultural lands, pastures, constructions, barren lands and water bodies in peripheral villages of Hamedan city using Landsat imagery during 1998-2017. The applied method to the present study is a descriptive-analytical with an applicable approach which uses both quantitative and qualitative patterns of research. GIS was used for quantitative analysis and creating map layers. For qualitative analysis, the emphasis was on participatory approaches. Then, the obtained data and information were combined, categorized, and ranked using A’WOT method. The results of the study showed that some factors such as: slope, rainfall, soil fertility and rural population changes did not have a significant effect on land use change. Also, contrary to claims, it was indicated that poorer groups of the society are less affective actors of land grabbing and land use changes than the rich groups. Distance from Hamedan city and its surrounding highways have had a significant effect on land cover changes. According to the results of the present research, human factors, especially political factors, power and wealth relations were the most important factors of land use and land cover changes in the study area. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Land Cover and Land Use Changes, Hamedan, Political Ecology, Participatory Method, A''WOT Method | ||
| مراجع | ||
|
افراخته، حسن ، حجیپور، محمد. (1394). اقتصادسیاسی فضا و تعادل منطقهای ایران. فصلنامه اقتصادسیاسی فضا و توسعه روستایی، سال چهارم، شماره 4، پیاپی 14.صص110-87 براتی، علیاکبر، اسدی، علی، کلانتری، خلیل، آزادی، حسین و مأموریان، محسن. (1393). تحلیل آثار تغییر کاربری اراضی کشاورزی از دیدگاه کارشناسان سازمان امور اراضی کشاورزی در ایران. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 45 ، شماره 4.صص650-639 شریفینیا، زهرا و مهدویحاجیلویی، مسعود. (1390). نقش فقر اجتماعی و اقتصاد روستایی بر تخریب محیط زیست (در مطالعه موردی زابل)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 76، تابستان 1390.صص84-67 ظاهری،محمد. (1387). عوامل تأثیرگذار بر تغییرات کاربری اراضی با تأکید بر نقش تحولات اقتصادی جمعیت (مطالعه موردی: روستاهای حوزه نفوذ کلانشهر تبریز). نشریه جغرافیا و برنامهریزی(دانشگاه تبریز)، سال 13، شماره 26، صص 140-117. کاویانی راد،مراد(1388) بوم شناسی سیاسی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دوازدهم ، شماره سوم،صص 26-7 گشتاسبمیگونی، حمید. (1394). نابودی ٢میلیون هکتار از جنگلهای کشور در ٤٠سال گذشته، روزنامه شهروند، شماره 542. http://shahrvand-newspaper.ir مهرابی، علیاکبر، محمدی، محمد، محسنیساروی، محسن، جعفری، محمد و قربانی، مهدی. (1392). بررسی نیروهای محرک انسانی مؤثر بر تغییرات کاربری سرزمین)مطالعة موردی: روستاهای سیدمحله و دراسرا- تنکابن(. نشریه مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 66، شماره 2.صص320-317 وجدانی، حمیدرضا، سلگی، موسی، اسدیان، قاسم، نجفی، قاسم، کرمی، عباس، مهدوی، مسعود و دهبانی، محمد. (1385). عوامل تخریب مراتع وسهم هریک ازعوامل دراستان همدان. (گزارش نهایی طرح تحقیقاتی)، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، همدان. Benin, S.; Pender, J.; Ehui, S. (eds.). 2002. Policies for sustainable land management in the East African highlands. IFPRI/EPTD Workshop Summary Paper, no. 13 Conference on Policies for Sustainable Land Management in the East African Highlands, Addis Ababa, Ethiopia. 24-26 April 2002. Washington, D.C. (USA): IFPRI
Benjaminsen, T.A. 2015. Political ecologies of environmental degradation and marginalization. In Perreault, T., Bridge, G., and McCarthy, J. (eds.) The Routledge handbook of political ecology. Abingdon, Oxon: Routledge. Pp. 354-365.
Benjaminsen, T.A. and I. Bryceson. (2012) “Conservation, green/blue grabbing and accumulation by dispossession in Tanzania”. Journal of Peasant Studies 39 (2): 335–355
Blaikie, P. (1985) The Political Economy of Soil Erosion in Developing Countries. New York: Longman.
Braun, B. 2015. From critique to experiment? Rethinking political ecology for the Anthropocene. In Perreault, T., Bridge, G., and McCarthy, J. (eds.) The Routledge handbook of political ecology. Abingdon, Oxon: Routledge. Pp. 102-114.
Deininger, K., Augustinus, C., Enemark, S., & Munro-Faure, P. (Eds.) (2010). Innovations in land rights recognition, administration, and governance. World Bank Publications.
Ellis, E. and Pontius. R. (2007). Landuse and landcover change. In: Encyclopedia of earth. (Eds). Cutler, J. Cleveland. Washington, D.C.: Environmental Information Coalition, National Council for Science and Environment. Available at: http://www.eoearth.org/view/article/154143/.
Enzensberger, H.M. (1974) “A critique of political ecology”. New Left Review 8: 3–32.
Houghton, R. A., House, J. I., Pongratz, J., van der Werf, G. R., DeFries, R. S., Hansen, M. C., Le Quéré, C., and Ramankutty, N. (2012). Carbon emissions from land use and land-cover change, Biogeosciences, 9, 5125-5142. doi:10.5194/bg-9-5125-2012.
Halmy, MWA. , PE Gessler, JA Hicke, BB Salem. (2015). Land use/land cover change detection and prediction in the north-western coastal desert of Egypt using Markov-CA . Applied Geography 63, 101-112.
Jaquet, S., G. Schwilch, et al. (2015). "Does outmigration lead to land degradation? Labour shortage and land management in a western Nepal watershed." Applied Geography 62: 157-170.
Norbu, Y. (2015). Assessment of Participatory Land Use Planning for Watershed Management in a selected Watershed in Bhutan. Master Diploma Thesis - Institut für Wald-, Umwelt- und Ressourcenpolitik, BOKU-Universität für Bodenkultur, pp 89
Li, Xia & Anthony Gar-On Yeh. (2000). Modelling sustainable urban development by the integration of constrained cellular automata and GIS, International Journal of Geographical Information Science, 14:2, 131-152, DOI: 10.1080/136588100240886
Marraccini, E., Debolini, M., Moulery, M., Abrantes, P., Bouchier, A., Chery, J.-P., Sanz Sanz, E., Sabbatini, T., Napoleone, C. (2015). Common features and different trajectories of land cover changes in six Western Mediterranean urban regions. Applied Geography, 62, 347-356. DOI: 10.1016/j.apgeog.2015.05.004
Melendez-Pastor I, Hernández EI, Navarro-Pedreño J, Gómez I (2014) Socioeconomic factors influencing land cover changes in rural areas: The case of the Sierra de Albarracín (Spain) Applied Geography 52:34–45. doi: 10.1016/j.apgeog.2014.04.013
Moore, Marissa Lenée. (2007). An examination of contributing factors to land use/land cover change in southern Belize and the use of satellite image analysis to track changes. Retrospective Theses and Dissertations. Paper 15084.
Robbins, P. 2015. The Trickster science. In Perreault, T., Bridge, G., and McCarthy, J. (eds.) The Routledge handbook of political ecology. Abingdon, Oxon: Routledge. Pp. 89-101.
Scherr, S.J., 2000, A Downward Spiral? Research Evidence on the Relationship between Poverty and Natural Resource Degradation, Food Policy 25, p. 481.
Transparency International. (2009). Global corruption barometer 2009. Berlin: Transparency International. Transparency.org, http://www.transparency.org/whatwedo/publication/global_ corruption_barometer_20091
UNEP (2014) Assessing Global Land Use: Balancing Consumption with Sustainable Supply. A Report of the Working Group on Land and Soils of the International Resource Panel. Bringezu S., Schütz H., Pengue W., O´Brien M., Garcia F., Sims R., Howarth R., Kauppi L., Swilling M., and Herrick J. ISBN: 978-92-807-3330-3
Vásquez-León, M., & Liverman, D. (2004). The political ecology of land-use change: Affluent ranchers and destitute farmers in the Mexican Municipio of Alamos. Human Organization, 63(1), 21-33
Wehrmann, B. (2008). Land conflicts: A practical guide to dealing with land disputes. Eschborn, Germany: Deutsche Gesellschaft für. www.gtz.de/de/dokumente/gtz2008-en-land-conflicts.pdf | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 517 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 983 |
||