پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,190 |
| تعداد مقالات | 10,230 |
| تعداد مشاهده مقاله | 19,286,462 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,326,992 |
تحلیل تحولات ساختاری ـ کارکردی روستاهای در حال گذار شهرستان ایوان | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| مقاله 2، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 16، اسفند 1398، صفحه 27-41 اصل مقاله (1.19 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2020.6586 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب کاظمی چمسورک1؛ حمید جلالیان* 2؛ احمد زنگانه3 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی | ||
| 2دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی | ||
| 3استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده | ||
| سکونتگاههای روستایی به عنوان نظامهای مکانی ـ فضایی، همواره تحت تأثیر نیروها و عوامل درونی و بیرونی دچار تحولاتی در ساختارها و کارکردهای خود شدهاند. در این میان روستاهای در حال گذار به دلیل برخورداری از ویژگیهای خود که نه روستا و نه شهر قلمداد میشوند، پویاتر بوده و تحولات بیشتری نسبت به سایر سکونتگاههای روستایی را تجربه میکنند. بنابراین، پژوهش حاضر در پی شناسایی عوامل موثر بر تحولات سکونتگاههای روستایی در حال گذار شهرستان ایوان (در استان ایلام، ایران) صورت گرفته است. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی همچنین جمع‌آوری اطلاعات به دو روش اسنادی و میدانی بوده است. در روش اسنادی، اطلاعات و دادههای آماری سکونتگاههای منطقه مورد مطالعه، پیشینه موضوع و مبانی نظری مرتبط گردآوری و مطالعه شد. در روش میدانی، داده ها و اطلاعات دست اول با بکارگیری پرسشنامههای دهیار، شورا (تعداد 11 پرسشنامه) و ساکنین نقاط روستایی (تعداد 184 پرسشنامه) در حال گذار به دست آمده است. حجم جامعه آماری پژوهش 55 روستای دارای سکنه با مجموع 16281 نفر جمعیت و 3848 خانوار در شهرستان ایوان است. 11 روستای دارای سکنه با استفاده از چهار شاخص جمعیت، مرکزیت، فاصله تا مرکز شهرستان و تعداد نهادهای دولتی و غیردولتی با استفاده از فن‌های AHP (جهت وزن دهی به شاخص‌های مذکور از طریق کارشناسان این حوزه) و TOPSIS (جهت وزن دهی به روستاهای نمونه بر مبنای شاخص‌های فوق‌الذکر) به‌عنوان روستاهای در حال گذار و نمونه انتخاب شده است. تحلیل دادهها با بکارگیری آزمون T تک نمونهای صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مؤلفه کالبدی با میانگین واقعی 99/2 در رتبه نخست، مؤلفه اقتصادی با میانگین واقعی 88/2 در رتبه دوم و مؤلفه فضایی با مقدار میانگین واقعی 74/2 در رتبه سوم قرار گرفته است؛ بدین معنی که به ترتیب ابعاد کالبدی، اقتصادی و فضایی به عنوان عوامل بیرونی و درونی بیشترین تأثیرات را در تحولات روستاهای در حال گذار شهرستان ایوان داشتهاند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحول ساختاری - کارکردی؛ روستاهای در حال گذار؛ روستاشهر؛ شهرستان ایوان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of functional - structural changes in transitional villages of Aivan County | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zeinab Kazemi Chamsourak1؛ Hamid Jalalian2؛ Ahmad Zanganeh3 | ||
| 1PhD Student of Geography & Rural Planning, KHarazmi University | ||
| 2Associate Professor, Department of Geography, KHarazmi University | ||
| 3Assistant Professor, Department of Geography, KHarazmi University | ||
| چکیده [English] | ||
| Rural settlements, as spatial systems, have always been affected by internal and external forces and changes in their structures and functions. Transitional villages are more dynamic and experience more developments than other rural settlements because of their features that are considered neither rural nor urban. The present study seeks to identify the factors affecting the changes occurred in transitional rural settlements of Aivan county (Illam province, Iran). This research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in nature and method. Data collection was done by two methods: documentary and field. In documentary method, statistical information and data of the settlements of the study area, literature, and related theoretical bases were collected and studied. In the field method, first-hand data and information were obtained using the Dehyar, Shura (11 questionnaires) and rural residents in transitional villages (184 questionnaires). The statistical population of the study is 55 inhabited villages with a total population of 16281 and 3848 households in Aivan county. Eleven populated villages were selected as transitional and sample villages using four indices of population, centrality, distance to city center and number of governmental and nongovernmental institutions. AHP and TOPSIS methods were applied to weight the aforementioned indicators by experts and to weight the sample villages, respectively. Data were analyzed using one-sample T-test. Findings of the study show that the physical component with a real average of 2.99 is in the first place, the economic component with a real average of 2.88 and the spatial component with a real average of 2.74 is in the third place. This means that the physical, economic and spatial dimensions as external and internal factors have had the most impact on the transitional villages of Aivan county, respectively. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Structural-Functional Transformation, Transitional Villages, Rurban, Aivan County | ||
| مراجع | ||
|
ضیاء توانا، سیدحسن(1368). نگاهی کوتاه به روستا و مکانیزم تحول آن در ایران. فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، 1 (24)، 11-4. سعیدی، عباس (1377). مبانی جغرافیای روستایی. تهران: انتشارات سمت. سعیدی، عباس(1390). مفاهیم بنیادین در برنامه‌ریزی کالبدی - فضای(بخش نخست). برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی، 1(1)، 26 - 9. سعیدی، عباس (1390). پویش ساختاری- کارکردی رویکردی نظاموار در مطالعات مکانی-فضایی. فصلنامه علمی- پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، 9 (29)، 7-16. سعیدی، عباس (1391). پویش ساختاری - کارکردی: رویکردی بدیل در برنامه‌ریزی فضایی. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 1(1)، 1-18. سعیدی، عباس (1392). مفاهیم بنیادین در برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی (بخش دوم). برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی، 1 (3)، 24-11.
سعیدی، عباس (1393). توسعه پایدار: شالودهها و الزامات.جغرافیا و توسعه، قطب علمی توسعه پایدار دانشگاه شهید بهشتی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 91-61. سعیدی، عباس (1393) .پیوستگی توسعة روستا ـ شهری در قالب منظومههای روستایی در راستای توسعه متوازن و منطقهای،.همایش ملی توسعه پایدار و متوازن منطقهای وزارت کشور، تهران. سعیدی، عباس (1393). جایگاه منظومه های روستایی در برنامه ریزی توسعة پایدار کالبدی ـ فضایی. همایش برنامه ریزی کالبدی فضایی توسعة پایدار روستایی، اردبیل. سعیدی، عباس و حسینی حاصل، صدیقه (1388). شالوده مکانیابی و استقرار روستاهای جدی، انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (معاونت عمران روستایی)، تهران. سعیدی، عباس و دیگران (1387). دانشنامه مدیریت شهری و روستایی. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور. سعیدی، عباس، رحمانی فضلی، عبدالرضا، عزیزپور، فرهاد و محبی، علی اکبر (1392). مسکن و پیوستگی ساختاری ـ کارکردی: بحثی در نظاموارگی فضای روستایی (مورد: روستاهای بخش راز و جرگلان شهرستان بجنورد.فصلنامه انجمن جغرافیایی ایران، 11 (39)، 32 -7. سیف‌الدینی، فرانک (1379). گسترش حومه‌ای شهرها. نشریه پژوهشهای جغرافیایی، 5 (18)، 212-200. شادیطلب، ژاله، ایمانی جاجرمی، حسین و بیات، مجتبی (1390). تحلیل جامعهشناختی از ویژگیهای روستاهای در حال گذار در منطقه کلان‌شهری تهران. مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، 2(5 و 6)، 40 -22. گلی، علی، عسگری، علی و رکنالدین‌افتخاری، عبدالرضا (1383). تبیین الگوی فضایی روستاهای در حال گذار با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی: منطقه شمال غرب ایران. فصلنامه مدرس علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، 8 (4)، 174 -147. گلی، علی و عسگری، علی (1385). کاربرد منطق فازی در تبدیل روستا به شهر، نمونه موردی: استان تهران. فصلنامه مدرس علوم انسانی، 10(2)، 159 -139. مرکز آمار ایران، فرهنگ آبادیهای کشور (1385). شهرستان ایوان، تهران. مرکز آمار ایران، فرهنگ آبادیهای کشور (1390). شهرستان ایوان، تهران. Adell, Germán. 1999. Theories and Models of the Peri-Urban Interface: A Changing Conceptual Landscape. London. Retrieved June 8, 2014
Dickinson, Robert E. 2013. City & Region Ils 169. London: Routledge.
Iaquinta, David L., and Axel W. Drescher. 2000. “Defining the Peri-Urban: Rural-Urban Linkages and -Institutional Connections.” Land Reform, Land Settlement and Cooperatives 2:8–26.
Karimzadeh, Furugh, Samaneh Khosravani, and Peyman Zadehbagheri. 2011. “Pathology of Urban-Rural Interfaces Role in Urban Growth Management.” 6:699–706.
McGregor, Duncan, David Simon, and Donald Thompson, eds. 2005. The
Peri-Urban Interface: Approaches to Sustainable Natural and Human Resource Use. London: Sterling, VA : Earthscan.
Meeus, Steven J., and Hubert Gulinck. 2008. “Semi-Urban Areas in Landscape Research: A Review.” Living Reviews in Landscape Research 2(3):1–45.
Shrestha, Namrata, and Tenley M. Conway. 2011. “Delineating an Exurban Development Footprint Using SPOT Imagery and Ancillary Data.” Applied Geography 31(1):171–80. Retrieved June 7, 2014
Yadav, Chiranji Singh. 1987. Perspectives in Urban Geography: Rural-Urban Fringe (Volume-9). new delhi: Concept Publishing Company.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 527 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 555 |
||