پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,112 |
| تعداد مقالات | 9,512 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,148,985 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,012,280 |
تبیین الگوی تابآوری سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه: شهرستان ایذه(بخش دهدز) | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| مقاله 8، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 17، خرداد 1399، صفحه 131-145 اصل مقاله (683.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2020.6803 | ||
| نویسندگان | ||
| حجت اله خسروی مال امیری1؛ حسین سلیمانی* 2؛ سید رامین غفاری3؛ احمد خادم الحسینی4 | ||
| 1Ph.D. Student in Geography and Rural Planning, Najafabad Branch, Islamic Azad University | ||
| 2استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد | ||
| 3دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور | ||
| 4دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد | ||
| چکیده | ||
| ارزیابی و سنجش میزان تابآوری جوامع روستایی، یکی از مهمترین ابزارها در تشخیص پایداری سکونتگاههای روستایی، هنگام بروز مخاطرات محیطی است. بر این اساس در بخش دهدز، سکونتگاههای روستایی متعدد و بعضی مناطق عشایرنشین نیز وجود داشته و خطرات محیطی بسیاری در طول سال در این بخش رخ میدهد و روستاها و ساکنین آن در زمنیه برخی از ابعاد تابآوری شرایط مناسب را ندارند. هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی تابآوری سکونتگاههای روستایی در بخش دهدز از توابع شهرستان ایذه است. چارچوب نظری بر اساس نظریه ها و رویکردهای متصور تبیین و سپس مدل مفهومی آن ارائه شده است. روش مطالعه این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری مورد پژوهش شامل کلیة سرپرستان خانوار نقاط روستایی بالای 20 خانوار به تعداد3003 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 341 نفر انتخاب شده که بر اساس جمعیت هر روستا و در سطوح ارتفاعی مختلف جایگذاری شده و ابزار پژوهش شامل پرسشنامه با 60 سوال است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار spss و AMOS و آزمون کولموگروف-اسمیرنف، تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که هر یک از ضرایب تأثیر شاخصهای محیطی- طبیعی، اجتماعی- اقتصادی، نهادی- مدیریتی وکالبدی- فضایی بر تابآوری سکونتگاههای روستایی مستقر در قلمرو تحقیق به ترتیب برابر با 73/0، 40/0، 19/0 و 25/0 است. الگوی تابآوری سکونتگاههای روستایی بخش دهدز شهرستان ایذه در وضعیت متناسبی قرار دارد. در این الگو شاخص طبیعی نسبت به انسانی وزن بالاتری داشته و شاخص نهادی- مدیریتی که مستلزم اقدامات و کارایی سازمانی، نهادی و انسانی بوده، وزن کمتری دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الگو؛ تاب آوری؛ سکونتگاه های روستا؛ بخش دهدز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explanation of resilience pattern of rural settlements in Izeh county (Dehdez district) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hojatollah Khosravi Mal Amiri1؛ Hossein Soleimani2؛ Sayed Ramin Ghaffari3؛ Ahmad Khadem al-Hosseini4 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد | ||
| 2Assistant Professor, Department of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University | ||
| 3Assistant Professor, Department of Geography, Payame Noor University | ||
| 4Associate Professor, Department of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University | ||
| چکیده [English] | ||
| Assessing and measuring the resilience of rural communities is one of the most important tools in determining the sustainability of rural settlements when environmental hazards occur. In the Dehdez section, there are numerous rural and nomadic settlements and are prone to many environmental hazards throughout the year. Rural settlements and their inhabitants do not have adequate resilience in various dimensions in the face of environmental hazards. The purpose of this study is to explain the resilience pattern of rural settlements in Dehdez section of Izeh county. In the theoretical foundations section, various methods are explained based on previous research and theories, and then the conceptual model is presented. The study method is descriptive-analytical. The statistical population under study includes all heads of households in rural areas above 20 households with 3003 people. The sample size was 341 according to Cochran's formula. The research tool includes a questionnaire with 60 questions. The data were analyzed using SPSS 22 and AMOS software and the Kolmogorov-Smirnov test, confirmatory factor analysis, and structural equations. The results indicate that each of the coefficients of impact of environmental-natural, social and economic indicators, institutional-managerial and physical-spatial on the resilience of rural settlements located in the research area are 0.73, 0.40, 0.19, and 0.25 respectively. In the resulting resilience pattern of the present study, the rural settlements of Dehdez district are generally in good condition in terms of resilience. This pattern places more weight on the natural index than on the human. As a result, in terms of natural-environmental index and adaptation to environmental conditions, villages have the highest resilience and in the institutional-management index, which requires organizational, institutional and human actions and efficiency, have the lowest resilience. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Pattern, resilience, rural settlements, Dehdez | ||
| مراجع | ||
|
اصلی‌آزاد، مسلم، رجایی، رامتین، فرهادی، طاهره، آقاسی، آذر و شهیدی، لاله‌فر (1394). رابطه بین سخترویی و تابآوری با ابعاد فرسودگی شغلی مراقبین معلولین جسمی، ذهنی و چندگانه سازمان بهزیستی شهر اصفهان. نشریه سلامت جامعه،10(2)، 32-24. افتخاری، عبدالرضا، موسوی، سیدمحمد، پورطاهری، مهدی و فرج‌زاده‌اصل، منوچهر ( 1393). تحلیل نقش تنوع معیشتی در تابآوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی (مطالعۀ موردی: مناطق در معرض خشکسالی استان اصفهان). فصلنامه پژوهشهای روستایی، 5(3)، 662-639. تقی‌لو، علی‌اکبر و رحمانی، فرشاد ( ۱۳۹۷). ارزیابی تابآوری اقتصاد روستایی مطالعه موردی: دهستان چشمه سرا (شهرستان شوط). دومین کنفرانس ملی پژوهشهای نوین در مهندسی کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداریها. حسینی، گلبرگ و اسمعیل‌پور، نجما (۱۳۹۶). تبیین مفهوم تابآوری و شاخصهای سنجش آن در سوانح طبیعی. دومین کنفرانس بینالمللی عمران، معماری و طراحی شهری، بانکوک، دبیرخانه دایمی کنفرانس، دانشگاه. رضایی، محمدرضا( 1392). ارزیابی تابآوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی. دو فصلنامه مدیریت بحران، 2(3)، 39-25. رمضان‌زاده لسبویی، مهدی، بدری، سیدعلی، علی‌عسگری، سلمانی، محمد و قدیری‌معصوم، مجتبی(1391). تابآوری روستاهای مناطق نمونه گردشگری در حوضههای سیلخیز بر اساس روش تصمیمگیری چند شاخصه مطالعه موردی: روستاهای چشمه کیله تنکابن و سردآبرود کلاردشت. برنامه ریزی و توسعه گردشگری، 3(1)، 97-78. زارعی، بتول و لاجوردی، حسن(۱۳۹۶).بررسی رابطه بین سطح تابآوری اقتصاد ایران با توزیع درآمد. دهمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت، رشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت. سلمانی، محمد، بدری، علی، مطوف، شریف و کاظمی‌ثانی، نسرین( 1394 ). ارزیابی رویکرد تابآوری جامعه در برابر مخاطرات طبیعی مورد مطالعه: شهرستان دماوند. دانش مخاطرات، 2(4)، 409-393. سواری، مسلم و خسروی پور، بهمن(1397). تحلیل آثار تابآوری بر سر زندگی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی در شهرستان دیواندره. برنامهریزی فضایی، 8(3)، 19-40. شیخالاسلامی، علیرضا و بیات، طاهره ( ۱۳۹۵). بررسی تابآوری محلههای شهر در مقابل مخاطرات محیطی و زلزله مطالعة موردی: محله 2 ناحیه 1 شهر ازنا. دومین کنگره بین المللی زمین، فضا و انرژیهای پاک با محوریت مدیریت منابع طبیعی، کشاورزی و توسعه پایدار، تهران، شرکت کیان طرح دانش. صالحی، اسماعیل، آقابابایی، محمدتقی و سرمدی، هاجر (1390). بررسی میزان تابآوری محیطی با استفاده از مدل شبکه علیت. مجله محیط شناسی، 59(37)، 99-75. طالشی، مصطفی، جعفری، مصطفی و سیداخلاقی، سیدجعفر (۱۳۹۶). تدوین و بومیسازی شاخصهای تاب آوری روستایی در برابر ریزگرد (مطالعه موردی: کانون ریزگرد جنوب شرقی اهواز). چهارمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان های گردوغبار، یزد، انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران - پژوهشکده مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد. عظیمی‌آملی، جلال، مشکین‌فر، آدینه، شادمهر، نازنین و ثابتی کهنمویی، شهناز (۱۳۹۶). سنجش میزان تابآوری اجتماعی- اقتصادی (مطالعه موردی: منطقه یک قزوین). کنگره ملی مدیریت و برنامهریزی شهری نوین، تهران، دبیرخانه دایمی کنفرانس. عنابستانی، علی‌اکبر، جوانشیری، مهدی، محمودی، حمیده و دربان‌آستانه، محمدرضا (1396). تحلیل فضایی سطح تابآوری سکونتگاههای روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان فاروج). نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 4(4)، 38-17. عوضپور، لیلا، قربانی، مهدی و عرفانزاده، رضا (۱۳۹۵). سنجش ضریب تأثیر ابعاد و شاخصهای تابآوری بهرهبرداران در مواجه با تخریب مرتع منطقه مورد مطالعه: روستای نردین، شهرستان میامی، استان سمنان. اولین کنفرانس بینالمللی مخاطرات طبیعی و بحرانهای زیست محیطی ایران، راهکارها و چالشها، اردبیل، شرکت کیان طرح دانش، مرکز تحقیقات منابع آب دانشگاه شهرکرد. محمدی، سعدی و منوچهری، سوران( ۱۳۹۶). تبیین مفهوم تابآوری با تاکید بر نواحی روستایی. اولین همایش اندیشهها و فناوریهای نوین در علوم جغرافیایی، زنجان، گروه جغرافیای دانشگاه زنجان. مدرومی، امیر، مبارکی، امید و اسمعیل‌پور، مرضیه( ۱۳۹۶). ارزیابی و تحلیل مولفههای تابآوری اجتماعی و اقتصادی در شهر ارومیه. کنگره ملی مدیریت و برنامهریزی شهری نوین، تهران، دبیرخانه دایمی کنفرانس. مهدینیا، محمدهادی، پاکروان، آیلین و اسماعیلی، نیلوفر (۱۳۹۵). کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله) در اجتماعات شهری با استفاده از تبیین تابآوری مطالعه موردی: حوزه جنوب شرق شهر مشهد. همایش ملی معماری شهرسازی و سرزمین پایدار، مشهد، مؤسسه آموزش عالی خاوران. ARUP. (2012). Visions of a Resilient rural. Available at: http://publications. arup.com. [Accessed: June 2015]. Da Silva, J.; Kernaghan, S. and Luque, A. (2012). A systems approach tomeeting the challenges of rural.climate change. International Journal of Urban Sustainable Development. iFirst. 1–21.
Dunford, M. and L. Li. (2011). Earthquake reconstruction in Wenchuan: assessing the state overall plan and addressing the ‘forgotten phase’. Applied Geography, 31(3), 998-1009.
Marom, W. A. (2014). Mapping and Measuring Social Vulnerabilities of Coastal areas of Bangkok and Periphery. Proceedings of the Resilient rural.2014 congress. Bonn. Germany. 29-31. http:// resilient-cities.iclei.org/.
May, A. (2016). Information Technology in Urban Planning. Routledge, London.
Suarez, M.; Baggethun, E. G.; Benayas, J.; Tilbury, U. (2016). Towards an rural.Resilience Index: A Case Study in 50 Spanish Cities. Sustainability, 8,85-97. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 699 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 513 |
||