پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شمارهها | 1,138 |
| تعداد مقالات | 9,761 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,881,274 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,495,145 |
بررسی دیدگاه جنسیّتگرایی در فیلمهای دو فیلمساز ایرانی تهمینه میلانی و اصغر فرهادی از دیدگاه نشانهشناسی اجتماعی | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی زبانشناسی اجتماعی | ||
| مقاله 3، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 13، دی 1399، صفحه 23-39 اصل مقاله (712.66 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/il.2020.45866.1258 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه جمشیدی* 1؛ زهرا ابوالحسنی چیمه2 | ||
| 1دکتری زبانشناسی، پژوهشگر دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار زبانشناسی، پژوهشکده تحقیق و توسعۀ سمت | ||
| چکیده | ||
| در این پژوهش، با تکیه بر نظریۀ نشانهشناسی اجتماعی ونلیوون، تعدادی از فیلمهای دو فیلمساز ایرانی را بهعنوان بخشی از پیکرۀ زبانی بررسی کردیم. از رهگذر کاوش نشانهشناختی زبان، در صدد پاسخ به این پرسش هستیم که نشانههای مشترک و متفاوت تفکر جنسیّتگرایی در متون سینمایی ایران کدامند و چگونه این نشانهها توانسته است بر محوریّت جنسیّتگرایی و اجتماعی جامعۀ ایران دلالت کند. پژوهش حاضر با روش توصیفی– تحلیلی انجام شده و از نوع پژوهشهای کمّی و کیفی است. نمونهگیری هدفمند بوده و موضوع وجهیّت را در فیلم مورد نظر قرار داده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد از تعداد وجهیّتهای بهکاررفته توسط بازیگران زن و مرد در فیلمهای کارگردان زن ایرانی، عکس نتایج مورد انتظار الگوی ونلیوون حاصل شده است و تفکر غالب، دیدگاه فمینیستی و زنسالارانۀ مدنظر فیلمساز بوده است. تحقیقی مشابه بر فیلمهای کارگردان مرد ایرانی نیز انجام شد و نتایج بهدستآمده نشان داد وجهیّتهای استفاده شده توسط شخصیّتهای زن و مرد داستان کاملاٌ مطابق با الگوی ونلیوون است، و نگاه غالب یا حاکم بین دو جنسیّت مشاهده نشده و شخصیّتهای زن و مرد داستان فیلم از وجهیّتهای مورد انتظار الگوی بهکاررفته، بهطور طبیعی استفاده کردهاند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| نشانهشناسی؛ جنسیّتگرایی؛ وجهیّت؛ فیلم سینمایی؛ تهمینه میلانی؛ اصغر فرهادی؛ زبانشناسی اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating Sexism Perspectives in Iranian Filmmakers Tahmineh Milani and Asghar Farhadi from the Social Semiotics Point of View | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Jamshidi1؛ Zahra Abolhassani Chime2 | ||
| 1Ph.D in Linguistics, Payame Noor University | ||
| 2Associate Professor of Linguistics, SAMT | ||
| چکیده [English] | ||
| In this paper, a number of films by two Iranian filmmakers as part of the linguistic corpus was analysed based on van Leeuwen's social semiotics. The attempt has been to answer the questions, "what are the common and different elements of signs of sexism thought in Iranian cinematic texts based on the semiotics of language", and "how have these signs been able to indicate the centrality of sexism and socialism in the Iranian society?" The present study uses a descriptive-analytic method. Having a quantitative as well as a qualitative study, the paper uses purposeful sampling to examine the modalities in films. Findings of the study showed unexpected results based on van Leeuwen's model in the number of modalities used by female and male characters in Iranian female director films with a feminist perspective. A similar study was conducted on Iranian male director, and the results showed that the modalities used by male and female characters yielded the full-fledged expectation of Van Leeuwen's pattern with no dominant orientation between the two sexes, and the female and male characters in the film's story naturally used the expected modalities of the pattern used. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Semiotics, Sexuality, Modality, Cinematic film, Tahmineh Milani, Asghar Farhadi, Sociolinguistics | ||
| اصل مقاله | ||
|
مقدمه: نشانهها در متون مختلف، معانی متفاوتی دارند. فیلمهای سینمایی بهعنوان یک رسانه، حامل پیامها و نگرشهایی هستند که مدنظر سازندۀ آن است. بحث مهم و مدنظر این پژوهش بازنمایی تفکر فمینیستی فارغ از نگاه تسلط جنسیّتی، آن هم از رهگذر نشانههای زبانی است. در این پژوهش درصدد هستیم تا با معرفی چارچوب نظری نشانهشناسی اجتماعی ون لووِن ، نشانههای معرف دیدگاه جنسیّتگرایی در فیلمهای دو فیلم ساز زن و مرد ایرانی را بررسی نموده و از این منظر تفکر جنسیّتگرایی در متون سینمایی ایران و وجهیّتهای دلالت بر این مفهوم تعریف شود. از آنجا که فعالیّتها و کنشهای هویتمندی جنسیّتی افراد در سطح جمعی متبلور میشود و از طریق ژانرهای مختلف منجمله رسانه سینما ممکن و عینی میشود، متن حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که مخاطبان سینما و فیلم با چه تعریفی از هویت زنانه یا مردانه مواجه میشوند و در واقع بازنمایی نشانههای ارائه شده از نقشهای جنسیّتی زنانه و مردانه بعنوان وجهیّت عینی و ذهنی چیست؟ همزمان به لایههای معنایی مستتر در فیلم، ازجمله تحلیل گفتمان نشانههای زبانی بهکاررفته و تصاویر استفاده شده در متن فیلم هم اشاره خواهد شد. روش تحقیق: پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی و از نوع کمّی و کیفی و بهصورت نمونهگیری هدفمند به بررسی وجهیّت موجود در شش فیلم میپردازد. نگارندگان، عبارتهای کلامی و گفتگوهای بین شخصیّتهای داستان فیلم را تجزیه و تحلیل کرده و با ارائۀ آمار کمّی، وجهیّتهای عینی و ذهنی بهکاررفته در دیالوگها را تحلیل مینمایند. از این رو برای دسترسی به دادههای کافی و اعتبار نتایج، از هر کارگردان سه فیلم انتخاب شده است تا پیکرۀ تحلیلی به حد نصاب برسد. یافتهها: وجهیّتهای بهکاررفته توسط شخصیّتهای زن و مرد داستان در فیلمهای کارگردان زن ایرانی حاکی از آن است که تفکر حاکم و غالب، فمینیستی و زنمدارانه است. از آنجا که شخصیّت زن فیلم بوضوح، وجهیّت عینی را بکار میبرد. تحقیقی مشابه بر فیلمهای کارگردان مرد ایرانی نیز انجام شد و نتایج نشان داد وجهیّتهای عینی و ذهنی استفاده شده توسط شخصیّتهای زن و مرد داستان کاملاً انتظار الگوی ونلیوون را حاصل کردند. بنابراین رویکرد فمینیستی در فیلمهای کارگردان زن ثابت شد. بحث و نتیجهگیری: نتایج حاصل در جدولها نشان میدهد که از مجموع 3 فیلم از فیلمساز زن ایرانی، شخصیّت زن داستان از مجموع 736 وجهیّت با بهکارگیری 226 وجهیّت عینی (30%) و 91 وجهیّت ذهنی (12%) در برابر 107 وجهیّت عینی (14%) و 240 وجهیّت ذهنیِ (33%) بهکاررفته توسط مرد داستان مطابق با الگوی ونلیوون، کاملاً عکس نتایج مورد انتظار عمل کرده است و این جابهجایی فاحش در بهکارگیری وجهیّتهای جنسیّت مخالف، نشان از تفکر غالبِ فمینیستی و زنسالارانه دارد. بهکارگیری وجهیّتهای زبانی توسط جنسیّت مخالف این آگاهی را در مخاطب ایجاد میکند که فیلم صرفاً بازنمایی واقعیتهای زندگی نیست بلکه بازسازی تفکر، محصول مدنظر است. همین تحلیل و پژوهش در مورد فیلمهای سینمایی کارگردان مرد ایرانی نیز انجام شد و نتایج نشان داد که از وجهیّتهای استفاده شده توسط شخصیّت مرد داستان، از مجموع 1102 وجهیّت با تعداد 288 وجهیّت عینی (26%) و 243 وجهیّت ذهنی (22%) در برابر 195 وجهیّت عینی (18%) و 322 وجهیّت ذهنی (29%) بهکاررفته توسط زن داستانهای فیلم و مطابق با الگوی ون لووِن، انتظار مدنظر حاصل شده است و هریک از جنسیّتها مطابق با جنسیّت خود از وجهیّت مطلوب و موردنظر استفاده کردهاند. همانطور که در تحلیل هریک از فیلمها اشاره شد در هیچ صحنهای، تفکر غالب یا حاکم بین دو جنسیّت دیده نشد. | ||
| مراجع | ||
|
آقابابایی، احسان و زهرانی، داوود (1394). بازنمایی جنسیّت در پوستر فیلمهای پرفروش پنجاه سال اخیر سینمای ایران. زن در فرهنگ و هنر، دورة 7، شمارة 3، 312-295.
بشیریه، حسین (1385). جامعهشناسی سیاسی. تهران: نشر نی.
چندلر، دانیل (1394). مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران: سورۀ مهر.
حسنپور اسلانی، محسن (1391). مردانگی در قاب؛ نشانهشناسیِ اجتماعی مردانگی در عکاسی مطبوعاتی ایران دهههای 50 و 60 خورشیدی. پایاننامۀ کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه علم و فرهنگ.
حسینی، مریم؛ ساسانی، فرهاد و نظردنیوی، سارا (1395). تحلیل نشانهشناسی اجتماعی فیلمنامه آژانس شیشهای. زبانپژوهی، سال 6، شمارۀ 18، 84-61.
دادگران، سیّدمحمّد و جلیلیان، شهین (1390). بررسی جایگاه اجتماعی زن در آثار فیلمسازان زن و مرد (کافه ترانزیت و زیر پوست شهر)، مطالعات رسانهای، سال6، شمارۀ 13، 84-59.
ساسانی، فرهاد (1389). معناکاوی: به سوی نشانهشناسی اجتماعی. تهران: علم.
رضایی، طاهره و سجودی، فرزان (1394). بازنمایی جنسیّت در متون دیداری کتابهای آموزش زبان انگلیسی به غیرانگلیسیزبانان از منظر نشانهشناسی اجتماعی تصویر؛ مطالعۀ موردی: American English File (2), Four Corners(2) & Interchange (2)، جستارهای زبانی، دورۀ 6، شمارۀ 3 (پیاپی24)، 140-115.
سجودی، فرزان (1390). نشانهشناسی کاربردی، چاپ دوّم، تهران: علم.
سوسور، فردینان (1380). مبانی ساختگرایی در زبانشناسی، ساختگرایی، پساساختگرایی و مطالعات ادبی، ترجمه کوروش صفوی، به کوشش فرزان سجودی، تهران: حوزه هنری.
فرامرزی، محسن (1390). مقایسۀ تطبیقی با رویکرد نشانهشناسی آگهیهای بازرگانی تلویزیون ایران و شبکههای ماهوارهای. مطالعات رسانهای، سال 6، شمارۀ 12، 118-93.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمۀ فاطمه شایستهپیران و همکاران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
متز، کریستین (1392). دربارۀ مفهوم زبان سینما. ترجمۀ علاءالدین طباطبایی، چاپ چهارم، تهران: هرمس.
نیکولز، بیل (1392). ساختگرایی، نشانهشناسی سینما. ترجمۀ علاءالدین طباطبایی، چاپ چهارم. تهران: هرمس.
ونلیوون، تئو (1395). آشنایی با نشانهشناسی اجتماعی. ترجمۀ محسن نوبخت، تهران: انتشارات علمی.
Ottoh-Agede, B.S & Eyo, A.E. (2014). Gender semiotics and the 21st century feminist utopia: Implications on national security and socio-cultural development. Theory and Practice in Language Studies, 4(1), 15-23. Gao, H. (2013). Reflection on feminism in Jane Eyre. Theory and Practice in Language Studies, 3(6), 926-931. Hodge, R. & Kress, G. (1988). Social semiotics. Cambridge: Polity Press. Halliday, M.A.K. (1978). Language as a social Semiotics. London: Edward Arnold. Halliday, M.A.K. (1985). An introduction to functional grammar. London: Edward Arnold. Lao, K.L. (2016). Problematizing femininity in slimming advertisements. Pertanika Journal of Social Sciences & Humanities, 24(4), 1627-1650. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,369 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 459 |
||