
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,145 |
تعداد مقالات | 9,842 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,159,010 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,679,382 |
دراسة نقدیة لوجهة نظر لین وایت فی دور الدین فی الأزمة البیئیة بناءً على التعالیم العقائدیة لنهجالبلاغة | ||
دراسات حدیثة فی نهج البلاغة | ||
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، بهمن 2020، صفحه 119-127 اصل مقاله (829.42 K) | ||
نوع مقاله: المجلة العلمية البحوثية | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/anb.2020.7516 | ||
نویسنده | ||
عباس بخشنده بالی* | ||
أستاذ مساعد بقسم الشریعة الإسلامية فی جامعة مازندران، بابلسر، إيران؛ a.bakhshandehbali@umz.ac.ir | ||
چکیده | ||
مع تطوّر الإنسان فی العلوم التجریبیة، اتخذ الضرر البیئی مسارًا تصاعدیًا، یشار إلیه أحیانًا باسم «الأزمة البیئیة». هذه الأضرار لم تعرِّضِ البلدان الحدیثة للخطر فحسب، بل أثرت أیضًا على البلدان النامیة. «لین وایت» أحد المنظرین البیئیین، وهو أستاذ تاریخ العصور الوسطى فی جامعات برینستون وستانفورد وکالیفورنیا، یؤکِّد علی أنَّ التعالیم المسیحیة والیهودیة هی سبب هذا الخطر. وحجته هو أن نظرة الأدیان بما فیها المسیحیة ودیانات توحیدیة أخرى تدور حول «کرامة الإنسان وشرفه فی الخلق». ینتقد هذا المقال وجهة النظر هذه من خلال المنهج الوصفی-التحلیلی والإشارة إلى مصادر المکتبة من منظور الأسس العقلانیة والعقائدیة لنهجالبلاغة. لذلک جرت محاولة لاستخدام أصول علم الکلام فی تعالیم هذا الکتاب النبیل. تشیر نتائج هذا المقال إلى أن وجود مبادئ فقهیة فی نهجالبلاغة دلیل على التوازن فی معتقدات الإنسان وسلوکیاته وعدم الإضرار بالبیئة والحفاظ علیها. ومن أهم هذه المبادئ: النظرة التوحیدیة، والعالم کعلامة إلهیة، ومسؤولیة الإنسان وواجبه تجاه البیئة، والإیمان بالحیاة بعد الموت، ووجود أوامر لحمایة البیئة. | ||
کلیدواژهها | ||
الطروحات العقلانیة والعقائدیة لنهجالبلاغة؛ لین وایت؛ أزمة البیئة؛ دور الإنسان | ||
عنوان مقاله [English] | ||
بررسی انتقادی دیدگاه لین وایت پیرامون نقش دین در بحران زیستمحیطی با تکیه بر گزارههای اعتقادی نهجالبلاغه | ||
نویسندگان [English] | ||
عباس بخشنده بالی | ||
استادیار، معارف اسلامی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران؛ a.bakhshandehbali@umz.ac.ir | ||
چکیده [English] | ||
با پیشرفت بشر در علوم تجربی، آسیبهای زیستمحیطی نیز سیر صعودی به خود گرفته که گاهی به عنوان «بحران محیط زیست» یاد میشود. این آسیبها نه تنها کشورهای مدرن را با خطرهایی مواجه کرده بلکه کشورهای در حال توسعه و عقبافتاده را نیز تحت تأثیر قرار داده است. یکی از نظریهپردازان حوزه بحرانهای محیط زیست لین وایت استاد تاریخ قرون وسطی در دانشگاههای پرینستون، استنفورد و کالیفرنیاست. وی به آموزههای مسیحی و یهودی به عنوان عامل این آسیبها تأکید نمود. دلیل وی که دیدگاه ادیان درباره «کرامت و شرافت انسان در آفرینش» است، علاوه بر دین مسیحیت، ادیان توحیدی دیگر را نیز در بر میگیرد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای از منظر مبانی اعتقادی -کلامی نهجالبلاغه به نقد این دیدگاه میپردازد. یافتههای این نوشتار حاکی از آن است که وجود برخی مبانی علم کلام در نهجالبلاغه دلیلی بر تعادل در باورها و رفتارهای انسان و عدم آسیب به محیط زیست و نگهداری آنهاست. برخی از مهمترین مبانی عبارتاند از: نگرش خداباورانه، جهان به عنوان نشانههای الهی، مسئؤلیّت و تکلیف انسان، باور به زندگی پس از مرگ و وجود دستوراتی درباره حفظ محیط زیست. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
گزارههای اعتقادی-کلامی نهجالبلاغه, لین وایت, بحران محیط زیست, نقش انسان | ||
مراجع | ||
القرآن الکریم. نهجالبلاغة. آریان پور کاشانی، عباس و آریان پور کاشانی، منوچهر (۱۳٦٦ ش). من الإنجلیزیة إلى الفارسیة، تهران، امیرکبیر. آشتیانی، جلال الدین (۱۳۷۰ ش). شرح مقدمة القیصری علی فصوص الحکم، تهران: انتشارات امیرکبیر. ابن منظور، محمد بن مکرم (۱٤۱٤ق). لسان العرب، بیروت: دارصادر. ابن میثم بحرانى (۱٤۱۷). شرح نهجالبلاغه، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة. ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله (۱۳۷۸ ش). شرح نهجالبلاغه لابن ابی الحدید، قم: مکتبه آیه الله المرعشی. انیل، جان و ... (۱۳۹٦ ش). القیم البیئیة. مترجم عیسی پیری، تهران: تیسا. ای غیر، آرن (۱۳۸۰ ش). ما بعد الحداثة والأزمة البیئیة، تهران: چشمه. بخشنده بالی، عباس. (۱۳۹۷ ش). الفکر الإسلامی ۱ (معرفة بدایة الوجود ونهایته)، قم: معارف. پارسا، علی رضا (۱۳۹۵ ش). نقد وجهة نظر لین وایت للأزمة البیئیة على أساس الأنثروبولوجیا الإسلامیة. مجلة التربیة البیئیة والتنمیة المستدامة. رقم ٤. ص ٦۵-۷۵. پورافکاری، نصرت الله (۱۳۷٦ ش). الثقافة الشاملة لعلم النفس والطب النفسی، تهران: الثقافة المعاصرة المعاصرة. پویمان، لویی (۱۳۸۲ ش). الأخلاقیات البیئیة، مترجم محسن ثلاثی، تهران: توسعه. طهرانى، محمد حسین (۱٤۲۳). معرفة المعاد، مشهد: ملکوت نور القرآن. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸٦ ش). الاسلام و البیئیة، تحقیق عباس رحیمیان محقق، قم: الاسراء. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۱ ش). نطاق الدین، قم: الاسراء. خواص، امیر (۱۳۸۵ ش). فلسفة الأخلاق، قم: معارف. سیاح، احمد (۱۳٦٦ ش). ثقافة شاملة جدیدة ورائعة، تهران: نشر الاسلام. سید رضی (۱٤۱٤). نهجالبلاغة أمیر المؤمنین (ع).تصحیح صبحی صالح، قم: هجرت. طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷٤ ش). المیزان فی تفسیر القرآن، قم:المطبوعات الإسلامیة لجامعه المدرسین. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۸ ش). علی (ع)والفلسفة الالهیة، قم: المطبوعات الإسلامیة لجامعه المدرسین. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۹ ش). مختارات من تعالیم الشیعة، قم: بوستان کتاب. کتاب مقدس (۱۸۵٦). مترجم فاضل خان گروسی، دون مکان: دوم ناشر. طبرانی، سلیمان بن احمد (۲۰۰۸). التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم. اردن: دارالکتاب الثقافی. طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۵ ش). تفسیر جوامع الجامع. مترجم عبدالحمیدی، مشهد: الدراسات الإسلامیة فی أستان القدس رضوی. طبری، محمد بن جریر (۱٤۱۲). جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفه. طریحى، فخرالدین بن محمد (۱۳۷۵ ش). مجمع البحرین، تهران: مرتضوى. فراهانی فرد، سعید (۱۳۸۹ ش). اقتصادیات الموارد الطبیعیة من منظور الإسلام، تهران: هیئة النشر التابعة لمعهد الثقافة والفکر الإسلامی. قرشى بنابى، علىاکبر (۱۳۷۱ ش). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الإسلامیة. قمی، علی بن ابراهیم (۱۳٦۳ ش). تفسیر القمی، تحقیق طیب موسوی جزایری. قم: دارالکتب الإسلامیة. نصر، حسین (۱۳۵۹ ش). آراء المفکرین الإسلامیین فی الطبیعة، تهران: خوارزمی. مطهری، مرتضی (۱۳۸٤ ش). مجموعة أعمال الأستاذ شهید مطهری. مجلد ۲، ۲۲، ۲۳، تهران: صدرا.
Hans, Jonas (1984). The Imperative of Responsibility, Chicago: University of Chicago Press. Thomas, Kith (1983). Man and the Natural World, London: Allen Lane. Sullivan, L. E (2001). Indigenous Traditions and Ecology in Theory and Application. London: Thomson Learning.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 308 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 233 |