پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,112 |
| تعداد مقالات | 9,512 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,148,807 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,012,166 |
کارآمدی برنامهریزی فضایی در ارزیابی آثار و پیامدهای احداث و بهرهبرداری از سد و شبکه آبیاری در ساماندهی نظام فضایی (مطالعه موردی: سد علویان در استان آذربایجان شرقی) | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 21، خرداد 1400، صفحه 11-27 اصل مقاله (1.36 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2021.51314.2254 | ||
| نویسندگان | ||
| رسول غفاری راد1؛ عباس سعیدی* 2؛ بیژن رحمانی3 | ||
| 1گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایرانه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| برنامهریزی فضایی به عنوان رویکرد بدیل توسعه پایدار در دانش جغرافیا، مبتنی بر درک درست و متناسب از فضا به عنوان پدیدهای نظام‌مند است که نقش محوری در هدایت جامعه به سوی اصول توسعه پایدار دارد. احداث سد و شبکههای آبیاری در قالب طرح‌های عمران و توسعه، به منظور تأمین آب کشاورزی، شرب و صنعت، از یک سو موجب تغییرات ساختاری- کارکردی مختلفی در نظام مکانی- فضایی سکونتگاههای انسانی شده و از سوی دیگر به عنوان اقدامی مداخله‌جویانه در نظام محیطی محسوب می‌شود که آثار و پیامدهای متعددی دارد. این پیامدها بهعنوان بخشی از فضاهای جغرافیایی محسوب می‌شوند که در فرآیند تحول فضایی و تولید فضا نقشی مهم بر عهده دارند. این پژوهش با استفاده از روش اثباتی و تلفیقی از روشهای کمی و کیفی و از طریق تکمیل پرسشنامههای خانوار و آبادی و تجزیه و تحلیل آماری، به ارزیابی آثار ناشی از اجرای سد و شبکه آبیاری علویان(در استان آذربایجان شرقی) در تغییر و تحولات نظام فضایی سکونتگاههای روستایی با رویکرد برنامهریزی فضایی میپردازد. نتایج پژوهش نشان داد اجرای طرح سد و شبکه آبیاری علویان به لحاظ نبود نگرش جامع و نظام‌وار مبتنی بر اصول برنامهریزی فضایی در مطالعه، اجرا و بهره برداری، ساماندهی و رشد متوازن نظام فضایی سکونتگاههای روستایی را درپی نداشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامهریزی فضایی؛ توسعه نامتوازن؛ رویکرد سیستمی؛ سد علویان؛ ساماندهی نظام فضایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Efficiency of Spatial Planning in Assessing the Impacts and Consequences of Construction and Utilization of Reservoir Dam and Irrigation Network on Spatial System Organization (Case Study: Alavian Dam in East Azerbaijan Province) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rasol Ghaffari rad1؛ abbas saidi2؛ bijan rahmani3 | ||
| 1Shahid Beheshti University, Department of Human Geography / Faculty of Earth Sciences, Tehran/ Iran | ||
| 2Professor of Geography at Shahid Beheshti University, Tehran/ Iran | ||
| 3Associate Professor at Shahid Beheshti University, Tehran/ Iran, | ||
| چکیده [English] | ||
| Spatial planning as an alternative approach to sustainable development in the knowledge of geography is based on a correct and appropriate understanding of space. This type of planning is a systematic phenomenon that plays a central role in guiding society towards the principles of sustainable development. The construction of dams and irrigation networks in the form of development plans inorder to supply water for agriculture, drinking and industry has caused various structural-functional changes in the spatial system of human settlements. On the other hand, the construction of dams and irrigation networks is considered as an intervention in the environmental system that has many effects and consequences. These consequences are considered as part of geographical spaces that play an important role in the process of spatial evolution and space production. The present study uses positivist and integrated methods, quantitative and qualitative methods, completing household and settlement questionnaires and statistical analysis to evaluate the effects of Alavian dam and irrigation network (in East Azerbaijan province) on spatial changes of rural settlements through a spatial planning approach. The results showed that the implementation of Alavian dam and irrigation network due to lack of comprehensive and systematic approach based on the principles of spatial planning in different stages of study, implementation and operation has not led to the organization and balanced growth of the spatial system of rural settlements. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Spatial Planning, Unbalanced Development, Systematic Approach, Alavian Dam, Spatial Organization | ||
| مراجع | ||
|
رضوانی، محمدرضا (1390). برنامهریزی توسعه روستایی در ایران. تهران: انتشارات قومس. سعیدی، عباس(1397). نقد علمی و نقد پویش ساختاری- کارکردی. فصلنامة جغرافیا، 16(58)، 5-20. سعیدی، عباس(1393). توسعه پایدار: شالوده‌ها و الزامات، جغرافیا و توسعه پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین، 61- 91. سعیدی، عباس(1391). مفاهیم بنیادین در برنامهریزی کالبدی- فضایی(بخش اول). فصلنامه برنامهریزی توسعه کالبدی، 1(1)، 9-26. سعیدی، عباس(1392). مفاهیم بنیادین در برنامهریزی کالبدی- فضایی(بخش دوم). فصلنامه برنامهریزی توسعه کالبدی، 1(3)، 11-24. سعیدی، عباس(1391). پویش ساختاری- کارکردی، رویکردی بدیل در برنامهریزی فضایی. فصلنامة اقتصاد فضا و توسعة روستایی، 1(1)، 1-19. سعیدی، عباس و صدوق، سیدحسن (1385). نظام فضائی به مثابه جوهرة مطالعات جغرافیائی. نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا، 4(10و11)، 7- 20 سعیدی، عباس، معصومی، کاوه، رحمانی‌فضلی، عبدالرضا و اطاعت، جواد (1397). حکمرانی آب و توسعه منطقه‌ای، مطالعه موردی: منطقه آبیاری کرخه(خوزستان). فصلنامة جغرافیا، 16(56)، 5- 19. صادقی، حجت‌اله، صیدالی، اسکندر و رضوانی، محمدرضا (1396). بررسی تأثیرات اقتصادی سدهای مخزنی بر توسعۀ سکونتگاههای روستایی، مطالعه موردی: سد کارون سه، شهرستان ایذه. مجلهآمایشجغرافیاییفضا، 7(24)، 185-200. غفاری‌راد، رسول و سعیدی، عباس (1397). نقش احداث و بهرهبرداری از سد و شبکههای آبیاری در ساماندهی نظام فضایی سکونتگاههای روستایی، مورد: سد مخزنی علویان در نواحی مراغه و بناب(آذربایجان شرقی/ ایران). نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا، 16(59)، 24- 37. گلباز، مریم، حیدری، بهمن، حسین‌زاد فیروزی، جواد، حیاتی، باب‌اله و ریاحی‌درچه، فرشید (1396). ارزیابی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سد و شبکه آبیاری تنگاب فیروزآباد فارس. مجله تحقیقاتاقتصاد و کشاورزی ایران، 48(2)، 179-195. مرکز آمار ایران (1395). دادههای سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395. مهندسین مشاور مهاب قدس (1358). طرح چندمنظوره صوفی چای. مطالعات مرحله دوم، گزارش جامعه‌شناسی. مهندسین مشاور مهاب قدس (1365). طرح چندمنظوره صوفی چای. مطالعات مرحله دوم، گزارش نهایی توجیه اقتصادی سد علویان و شبکه آبیاری صوفی چای. Brackhahn, B.; R’Kärkkäinen (2001). Spatial planning as an instrument for promoting sustainable development in the Nordic countries Action programme for 2001–2004. prepared by a The Ministries responsible for the Environment in the five Nordic countries: Denmark, Finland, Iceland, Norway and Sweden, 1:1-32. ISBN 87-601-9466-9.
Brown, P. H.; D.Tullos, and B.Tilt and, D.Magee and, A. T. Wolf (2008). Modeling the costs and benefits of dam construction from a multidisciplinary perspective. Journal of Environmental Management, 90:303-311. DOI 10.1016/j.jenvman.2008.07.025.
Garandeau, R.; S. Edwards, and M. Maslin (2014). Biophysical, socioeconomic and geopolitical impacts assessments of large dams: an overview. UCL Hazard Centre/Natural Resource Management/Water Resources, 1-16.Email: s.edwards@ucl.ac.uk.
Haughton, G.; P Allmendinger, and D. Counsell and G. Vigar (2010). The New Spatial Planning, Territorial Management with Soft Spaces and Fuzzy Boundaries. Publisher: Routledge, London, 1: 1-276. ISBN: 978-0415483360.
Iwuji, M. C.; C. P. Iheanyichukwu, and J. D. Njoku, and F. I. Okpiliya, and S. O. Anyanwu, and G. T. Amangabara, and K. O. E. Ukaegbu ( 2017). Assessment of Land Use Changes and Impacts of Dam Construction on the Mbaa River, Ikeduru, Nigeria. Journal of Geography, Environment and Earth Science International, 13(1):1-10. DOI 10.9734/JGEESI/2017/34984.
Kibler, K; D. Tullos, and B. Tilt, band A. Wolf, and D. Magee, and E. Foster Moore, and F.Gassert (2012). Integrative Dam Assessment Model (IDAM) Documentation: Users Guide to the IDAM Methodology and a Case Study from Southwestern China. Oregon State University, Corvallis, 1: 1-90.
Kirchherr, J., and K. Charles. 2016. The social impacts of dams: A new framework for scholarly analysis.Environmental Impact Assessment Review, 60:97-114. DOI 10.1016/j.eiar.2016.02.005.
Kumar Singh, P (2019). Spatial Planning for Socio-Economic Development.International Journal of Geography and Regional Planning, 5(1):101-107.www.premierpublishers.org. ISSN: 2021-6009.
Leturq, G (2016). Diffedences and Simlarities in impacts of Hydroelectric Dams between north and south of Brazil. Ambient.soc, 19:265-286.DOI10.1590/1809-4422ASOC0254R1V1922016.
Majoro, F.; C’Mukamwambali and J.D'Amour Uwimana Shumbusho (2016). Environmental Impacts Investigation of Irrigation Proects: Case Study of Kanyonyomba Rice Perimeter in Rwanda. Journal of Water Resource and Protection,08(07):687-696.DOI 10.4236/jwarp.2016.87056.
10. Saleh. A. W(2010). Planning for a Large Dam Project: The Case of Traveston Crossing Dam, Water Resources Management, 24(12):2991-3015.DOI 10.1007/s11269-010-9591-2.
11. Tahiscioglu, M. S.; and N. Anul, F. Ekmekc, and N.Durmus (2005). Positive and Negative impacts of dams on the Environment, INTERNATIONAL CONGRESS ON RIVER BASIN MANAGEMENT, 759-769.
12. Vanclay, F.2015. Social Impact Assessment: Guidance for assessing and managing the social impacts for proects. International Association for Impact Assessment, 1: 1-107. University of Groningen.
13. Verocai, I (2000). Environmental and Social Assessment for large dams -Thematic Review from the Point of View of Developing Countries, Prepared for Thematic Review V.2: Environmental and Social Assessment for large dams, 1:1-12 www.dams.org.
14. Wiejaczka L.; J.R.Olędzki, A.Bucala, and M .Kijowska-Strugala (2017). A spatial and temporal analysis of land use changes in two mountain valleys: with and without dam reservoir (Polish Carpathians). Quaestiones Geographicae, 36(1): 129-137. DOI 10.1515/quageo- 2017-0010.
World Commission on Dams (2010). Dams and Development: A New Framework for Decision-Making. Earthscan: London, 1:1-56.https://www.internationalrivers.org. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 417 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 386 |
||