پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,131 |
| تعداد مقالات | 9,682 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,638,768 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,308,348 |
شناسایی و تبیین پیشران های موثر در زمینه تاب آوری کالبدی (مطالعه موردی: نورآباد ممسنی) | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 21، خرداد 1400، صفحه 85-98 اصل مقاله (1.29 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2021.49141.2188 | ||
| نویسندگان | ||
| عامر نیک پور* 1؛ منصوره یاراحمدی2 | ||
| 1عضو هیت علمی دانشگاه مازندران | ||
| 2کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| چکیده | ||
| تابآوری با توجه به وقوع سوانح طبیعی و یا انسان ساخت در دنیای امروز از مسائل بسیار اساسی است. لیکن توجه به مفهوم تابآوری صرفاً در ابعاد کلان فاقد کارآمدی لازم بوده و شناخت این مفهوم در سطوح خرد میتواند به اجرایی شدن این امر کمک شایان نماید. تابآوری کالبدی، یکی از ابعاد تأثیرگذار در میزان تابآوری جوامع است که از طریق آن می‌توان وضعیت جوامع را ازنظر ویژگیهای فیزیکی و جغرافیایی تأثیرگذار در هنگام بروز سانحه ارزیابی کرد. روش این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است. در گام نخست مؤلفه‌های مؤثر تابآوری کالبدی در شهر نورآباد ممسنی شناسایی و در قالب پرسشنامه دلفی تهیه و تدوین شدند، سپس این شاخصها به‌وسیله اعضای پانل دلفی مورد بررسی قرار گرفتند و شاخص‌هایی که امتیاز لازم را کسب نکرده‌اند حذف و شاخص‌های پژوهش تعیین شدند. در گام سوم این شاخصها به‌وسیله روش میک مک مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته و نوع متغیرها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها مشخص شد. نتایج نشان داد مؤلفه‌های مؤثر بر تابآوری کالبدی شهر نورآباد ممسنی در ناحیه1، شامل متغیرهای تراکم ساختمان، تعداد طبقات، کیفیت ابنیه، اسکلت ساختمان، سطح معابر، مساحت قطعات و نوع مصالح است. از جمله ویژگیهای این متغیرها تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بسیار بالا است. متغیرها در ناحیه2، شامل تراکم جمعیت، فاصله از گسل، توپوگرافی و عمق سطح ایستایی از جمله متغیرهای مستقل کلیدی به شمار می‌روند. از جمله ویژگی این متغیرها قدرت تأثیرگذاری بالا و تأثیرپذیری بسیار کم است. متغیر اثرگذار در ناحیه3، زمین بایر بوده که بعنوان متغیر مستقل کلیدی به دلیل تأثیرگذاری و تأثیرپذیری کم، در گروه متغیرهای استراتژیک به حساب نمی‌آیند. شاخص‌های ناحیه4، شامل سطح اشغال، قدمت بنا، بعد خانوار، فرم قطعات و تأسیسات و تجهیزات شهری که آنها نیز ازجمله متغیرهای استراتژیک به‌حساب نمی‌آیند و بیشتر نتایج مربوط به اثر بخشی سایر متغیرها می‌باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تابآوری کالبدی؛ آینده‌نگاری؛ تحلیل میک مک؛ نورآباد ممسنی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Identifying and Explaining the Drivers of Physical Resilience (Case Study: Noorabad Mamasani) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amer Nikpour1؛ Mansoureh Yarahmadi2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Mazandaran | ||
| 2MSc of Geography and Urban Planning, University of Mazandaran, babolsar, iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In today's world, resilience to natural or man-made disasters is a fundamental issue. Paying attention to the concept of resilience in purely macro dimensions lacks the necessary efficiency, and in order to be implemented, this concept must be identified at the micro level. Physical resilience is one of the effective dimensions in the resilience of communities through which the condition of communities can be assessed in terms of physical and geographical characteristics of the impact at the time of the accident. The method of this research is descriptive-analytical. In the first step, the effective components of physical resilience in Noorabad Mamasani city were identified and compiled in the form of Delphi questionnaire. Then, these indicators were examined by Delphi panel members and the indicators that did not get the required score were removed and the research indicators were determined. In the third step, these indicators were analyzed by Mick Mac method and the type of variables was determined according to the effect on other variables. The results showed that the effective components on physical resilience of Noorabad Mamasani city in district 1 include the variables of building density, number of floors, quality of buildings, building skeleton, level of passages, area of parcels and type of materials. Very high impact and affectivity are the characteristics of these variables. In district 2, variables such as population density, distance from the fault, topography and water table depth are among the key independent variables. An important feature of these variables is that they have a great impact on other variables but get very little effect on them. The effective variable in district 3 is barrenland, which is not considered as a key independent variable in the group of strategic variables due to its low impact and effectiveness. Indicators of district 4 include occupation level, building age, household size, form of urban parts and facilities, which are also not considered as strategic variables and are mostly the result of other variables. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Physical Resilience, Foresight, Mick Mac Analysis, Noorabad Mamasani | ||
| مراجع | ||
|
بدیع، پروین‌دخت و رحیمی، محمود (1396). بررسی و سنجش تابآوری شبکه ارتباطی شهری با رویکرد مدیریت بحران نمونه موردی منطقه2 تهران. فصلنامه علمی پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 10(2)، 41-65. پرویزیان، علیرضا (1395). ارزیابی الزامات پدافند غیرعامل در هم‌جواری صنایع (مطالعه موردی: شهر همدان). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز. تولایی، سیمین، زنگانه، احمد، پریزادی، طاهر و شکیبایی، اصغر (1398). تحلیل فضایی نقش شبکه معابر در تابآوری کالبدی شهر (مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6(18)، 33-55. رضایی، محمدرضا، رفیعیان، مجتبی و حسینی، مصطفی (۱۳۹4). سنجش و ارزیابی میزان تابآوری کالبدی اجتماع‌های شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: محله‌های شهر تهران). مجله پژوهش‌های انسانی، 47(4)، 19-45. رضایی، محمدرضا، سرائی، محمدحسین و بسطامی‌نیا، امیر (1395). تبیین و تحلیل مفهوم تابآوری و شاخصها و چارچوب‌های آن در سوانح طبیعی. فصلنامه دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 6 (1)، 32-46. رضایی، محمدرضا (1392). ارزیابی تابآوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی (مطالعه موردی: زلزله محله‌های شهر تهران). فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، 2(3)، 28-38. رضایی، محمدرضا (1389). تبیینتابآوریاجتماعاتشهریبهمنظورکاهشاثراتسوانحطبیعی(زلزله)، مطالعةموردی:کلانشهرتهران. پایان‌نامه دکترا، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس تهران. رفیعیان، مجتبی، رضایی، محمدرضا، عسگری، علی، پرهیزگار، اکبر و شایان، سیاوش (1389). تبیین مفهومی تابآوری شاخص سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع‌محور (CBDM). فصلنامه مدرس علوم انسانی، برنامه‌ریزی آمایش فضا، 15(4)، 19-41. رکن‌الدین‌افتخاری، عبدالرضا و صادقلو، طاهره (1396). تابآوری اجتماعات محلی در برابر مخاطرات محیطی، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. روستایی، شهرام (1390). پهنه‌بندی خطر گسل تبریز برای کاربری‌های مختلف اراضی شهری. نشریه جغرافیا و توسعه، 9(21)، 27-41. صیامی، قدیر، تقی‌نژاد، کاظم و زاهدی‌کلاکی، علی (1394). آسیب‌شناسی لرزه‌ای پهنه‌های شهری با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی معکوس (IHWP) و GIS (مطالعه موردی: شهر گرگان). فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، 3(9)، 43-66. علی‌اکبری، اسماعیل و اکبری، مجید (1396). مدلسازی ساختاری تفسیری عوامل مؤثر بر زیست‌پذیری کلانشهر تهران. مجله برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 21(1)، 31-1. علیزاده، مهدی (1395). ارزیابی آسیب‌پذیری زیرساخت‌های شهری کوه دشت با رویکرد پدافند غیرعامل. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز. داداشپور، هاشم و عادلی، زینب (1394). سنجش ظرفیت‌های تابآوری در مجموعۀ شهری قزوین. دو فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، 4(2)، 73-84. فرزاد بهتاش، محمدرضا، علی‌کی‌نژاد، محمد، پیر بابایی، محمدتقی و عسگری، علی (1392). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تابآوری کلانشهر تبریز.نشریههنرهایزیبا- معماریوشهرسازی، 18(3)، 33-42. کرامتی، صفی‌اله، محمدی، بهمن، سلیمی، توحید، مقدمی، حسین و حقیقی، کاوه (1391). مدیریت بحران و کاهش آسیب‌پذیری شریان‌های حیاتی در زلزله استان زنجان. دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران: نقش فناوری‌های نوین در کاهش آسیب‌پذیری ناشی از حوادث غیرمترقبه. کشاورز، مهناز (1398). شناسایی عوامل تاثیرگذار در توسعه گردشگری پایدار شهری با استفاده از روش مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) درشهر خرم آباد. نشریه گردشگری شهری، 6(1)، 121-134. لنگرنشین، علی، ارغان، عباس و کرکه‌آبادی، زینب (1398). سنجش شاخصها و الگوهای اثرگذار در تابآوری بافتهای شهری (طالعه موردی محلات تجریش، جنت آباد شمالی و فردوسی شهر تهران). دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، 11(3)، 245-270. منصوریان، الهه و الحسینی‌المدرسی، علی (1396). پهنه‌بندی خطر زمین‌لرزه در حوزه شهری نورآباد ممسنی فارس برای مدیریت بحران شبکه گاز، با استفاده از مدل AHP در محیط GIS. دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، 6(2)، 81-92. نیک‌پور، عامر و یاراحمدی، منصوره (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر زیست پذیری در شهر نورآباد ممسنی. فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 7(23)، 7-27. نیک‌پور، عامر، مرادی، الهه، یاراحمدی، منصوره (1399). مدلسازی ساختار تفسیری عوامل موثر بر شکوفایی شهری (مطالعه موردی: نورآباد ممسنی). فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم انداز زاگرس، 12(43)، 26-7. ویسی‌‌ناب، برهان، بابایی‌مقدم، فریدون و قربانی، رسول (1398). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مرتبط با بعد اقتصادی زیست‌پذیری شهری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 7(1)، 127-149. یاراحمدی، منصوره، نیک‌پور، عامر و لطفی، صدیقه (1398) بررسی میزان تاب آوری کالبدی شهر در برابر زلزله (مطالعه موردی: نورآباد ممسنی). نشریه کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 7(2)، 147-171. Agudelo-Vera, C. M. Leduc, W. R. Mels, A. R. & Rijnaarts, H. H. (2012). Harvesting urban resources towards more resilient cities. Resources, conservation and recycling, 64, 3-12.
Beatley, T. & Newman P. (2013). Biophilic cites are sustainable, resilient cites. International Journal of Sustainability, 5(8), 3328-3345.
Brown K. (2014). Global environmental change IA social turn for resilience?. Progress in Human Geography, 38, 107-117.
Carlson, L. Basset, G. Buehring, W. Collins, M. Folga, S. Haffenden, B. & Whitfield, R. (2012). Resilience theory and applications. Argonne National Laboratory.
Folke, C. Carpenter, S. Walker, B. Scheffer, M. Chapin, T. & Rockström, J. (2010). Resilience thinking: integrating resilience, adaptability and transformability. Ecology and society, 15(4).
Gunderson, L.H. (2010). Ecological and human community resilience in response tonatural disasters. Ecology and Society, 15(2), 18.
ICLEI. 2013. The Strategic Use of Spatial Data for Urban Resilience, ICLEI Resilient Cities. Bonn, Germany. May, 2013. Katarina Rus, Vojko Kilar, David Koren (2018). Resilience assessment of complex urban systems to natural disasters: A new literature review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 31, 311–330.
Matyas, D. & Pelling, M. (2015). Positioning resilience for 2015: the role of resistance, incremental adjustment and transformation in disaster risk management policy. Disasters, 39(1), 1-18.
Mcntire, D. A (2014). Disaster response and recovery: strategies and tactcs for resilience, Publishers of John Wiley & Sons, 2nd edition.
Olazabal, M. Chelleri, L. Waters, J. J. & Kunath, A. )2012(. Urban resilience: Towards an integrated approach. 1st International Conference on Urban Sustainability & Resilience, London, UK. Ramesh, A. Banwet, D. K. and Shankar, R. )2010( Modeling the Barriers of Supply Chain Collaboration. Journal of Modelling in Management, 5(2), 176–193.
Shah, F. & Ranghieri, F. 2012. A Workbook on Planning for Urban Resilience in the Face of Disasters. The World Bank. Washington, D.C.
Suárez, M. Gómez-Baggethun, E. Benayas, J. & Tilbury, D. (2016). Towards an urban resilience Index: a case study in 50 Spanish cities. Sustainability, 8(8), 774, 1-19.
WINDLE, G. (2011). What is resilience? A review and conceptanalysis. Reviews in Clinical Gerontology, 21, 152-169. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 493 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 477 |
||