پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 37 |
| تعداد شماره‌ها | 1,001 |
| تعداد مقالات | 8,542 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,320,995 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,720,699 |
تحلیل الگوی پراکنش فضایی شهرها در سواحل شمالی و جنوبی ایران | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 22، شهریور 1400، صفحه 45-54 اصل مقاله (913.38 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2021.53584.2316 | ||
| نویسنده | ||
| پروانه شاه حسینی* | ||
| عضو هیئت علمی | ||
| چکیده | ||
| با اینکه در توزیع شهر و شهرنشینی عوامل انسانی و طبیعی مؤثرند، در کشور ما، نقش عامل انسانی با اجرای سیاستها و برنامههای توسعهای بیشتر بوده، که به نابرابری ناحیهای و عدم تعادلهای جغرافیایی از جمله در سواحل شمالی و جنوبی منجر شده است. این موضوع به خوبی در الگوی پراکنش شهرها منعکس است. در مقاله حاضر سعی بر مقایسه الگوهای پراکنش شهرهای سواحل شمالی و جنوبی است، که وجه مشترک آنها، همجواری با دریا است. بنابراین، سؤال این است که الگوی پراکنش فضایی شهرهای سواحل شمالی و جنوبی کشور چگونه است؟ روش تحقیق توصیفی-استنباطی است و با بهرهگیری از مدل نزدیکترین همسایگی و ضریب موران، وضعیت قرارگیری شهرهای حوزههای مورد بررسی با یکدیگر مقایسه شدهاند. نتایج یافتهها نشان میدهد که پراکنش فضایی شهرهای حوزه ساحل شمالی به دلیل شرایط طبیعی مساعد، قطبهای کشش، راههای ترانزیتی و سیاستهای محرومیتزدایی متمرکزتر از پراکنش فضایی شهرهای حوزه ساحلی جنوبی به جز جلگه خوزستان است و شهرها همبستگی فضایی بیشتری با یکدیگر دارند. پراکنش فضایی شهرهای حوزه ساحلی جنوبی، در بخش غربی به صورت خوشهای و خود همبستگی فضایی مثبت ولی به سمت شرق از تراکم شهرها و انسجام فضایی آنها کاسته میشود. به طوری که در شرق سواحل جنوبی تراکم و انسجام فضایی شهرها به حداقل میرسد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پراکنش فضایی شهرها؛ حوزه ساحلی شمالی؛ حوزه ساحلی جنوبی؛ مدل نزدیکترین همسایگی؛ ضریب موران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of the Spatial Distribution Pattern of Cities on the Northern and Southern Coasts of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| parvaneh shahhosseini | ||
| --------------------- | ||
| چکیده [English] | ||
| Human and natural factors are effective in the distribution of cities and urbanization. In Iran, the role of the human factor is greater, and this has been due to the implementation of development policies and programs. This factor has led to regional inequality and geographical imbalances, including on the north and south coasts which is well reflected in the distribution pattern of cities. In the present article, we try to compare the distribution patterns of cities on the north and south coasts, which have a common feature, being adjacent to the sea. So, the question is what is the pattern of spatial distribution of cities on the north and south coasts of the country? The research method is descriptive-inferential and using the model of the nearest neighborhood and Moran coefficient, the location of the studied cities have been compared with each other. The results show that the spatial distribution of cities in the northern coastal basin is more concentrated than the spatial distribution of cities in the southern coastal basin except Khuzestan plain. Northern cities have favorable natural conditions, traction poles, transit routes, and anti-deprivation policies, and therefore they are more spatially correlated with each other. The spatial distribution of cities in the southern coastal basin is clustered in the western part and the spatial auto-correlation is positive, but to the east, the density of cities and their spatial cohesion is reduced. For this reason, the density and spatial cohesion of cities on the east of the southern coast is minimized. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Spatial Distribution of Cities, North Coastal Area, South Coastal Area, Nearest Neighbor Model, Moran Coefficient | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیم‌زاده، عیسی، اسکندرثانی، محمد و اسمعیل‌نژاد، مرتضی (1389). کاربرد تحلیل عاملی در تبیین الگوی فضایی توسعه و توسعه نیافتگی شهری- منطقه ای در ایران. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 8(17)، 7-28.
اطاعت، جواد و شجاعی‌نسب، علیرضا (1392). سنجش شاخص‌های توسعه یافتگی در استان‌های کشور طی سال های 1383 تا 1388. فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه ای، 3(12)، 11-20..
برزگر، صادق، شیخ‌اعظمی، علی و یازرلو، علیرضا(1397). تحلیل و بررسی الگوی سلسله مراتب شهری در نظام شهری استان مازندران. فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه ای، 8(30)، 77-88.
پیران، پرویز (1384). نظریه شهر در ایران: سخنرانی دکتر پرویز پیران در خانه هنرمندان. جستارهای شهرسازی، گزارشگر مریم پاسری، (12)، 118-121.
توکلی‌نیا، جمیله و شمس‌پویا، محمدکاظم (1395). قدرت و حکمروایی شهری. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
جان‌پرور، محسن، صالح‌آبادی، ریحانه و زرگری، مطهره (1396). پیامدهای بحران مهاجرت ناشی از خشکسالی‌های کوتاه مدت در استان سیستان و بلوچستان. مجله جغرافیا، 15(52)،200-183.
حجازی‌زاده، زهرا، علیجانی، بهلول، سلیقه، محمد، دانایی‌فرد، حسن و احمدی، اسماعیل (1394). محاسبه شاخص آسیب‌پذیری اقلیمی مبتنی بر مدل ضربی-نمایی استان سیستان و بلوچستان. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 15(36)، 73-96.
حکمت‌نیا، حسن و موسوی، میرنجف(1396). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای. تهران: آزاده پیما.
داداش‌پور، هاشم (1393). سازمان فضایی در نظام شهری ایران با استفاده از تحلیل جریان هوایی افراد. مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 46(1)، 125-150.
رضایی، محمدرضا و عطار، محمدامین (1390). سطح‌بندی میزان برخورداری شهرستان‌های استان فارس به لحاظ شاخص‌های توسعه با استفاده از مدلHDI . فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 1(4)، 55-68.
رهنما، محمدرحیم و عباس‌زادگان، غلامرضا (1387). اصول، مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهر. مشهد: جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد.
رهنمایی، محمدتقی (1373). دولت و شهرنشینی: نقدی بر نظریه عناصر شهری قدیم و سرمایه‌داری به رهبری هانس بوبک. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 9(37)، 17-24.
رهنمایی، محمدتقی (1388). دولت و شهرنشینی در ایران بیان اصول کلی نظریه دولت و شهرنشینی در ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، 25(پیش شماره پاییز و زمستان)، 143-165 .
زیاری، کرامت‌الله (1394). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای. تهران: دانشگاه تهران.
سازمان برنامه و بودجه (1378). مطالعات طرح پایه آمایش سرزمین، کتاب چهارم، نظام اسکان و خدمات برتر، جلد دوم، سلسله مراتب شبکه شهری و مراکز خدمات برتر، تهران: مؤلف.
شکور، علی و شکری، رفعت (1385). تأثیر عوامل طبیعی بر جایگاه اقتصادی و اجتماعی شهر لار در سلسله مراتب شهری استان فارس. فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، 1(2)، 91-114.
صباغ‌کرمانی، مجید (1398). اقتصاد منطقه ای(تئوری‌ها و مدل‌ها). تهران: انتشارات سمت.
فتحی، سروش و نوابخش، مهرداد (1387). رشد و توسعه شهرنشینی در ایران با تأکید بر فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، مدیریت و برنامه‌ریزی شهر(2). تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص نظام.
فرید، یدالله (1368). جغرافیا و شهرشناسی. تبریز: دانشگاه تبریز.
قنبری، ابوالفضل (1390). تحلیل عوامل مؤثر بر نابرابری در نقاط شهری استان‌های ایران. فصلنامه آمایش محیط، 12(13)، 137-169.
کریمی، زهرا، نظری‌پور، حمید و خسروی، محمود (1396). تأثیرات بالقوه تغییر اقلیم در توریسم سواحل جنوبی ایران بر پایه اطلاعات اقلیمی گردشگری. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 28(65)، 21-34. کریمی‌پور، یدالله و سلیم‌نژاد، ندیمه (1395). تفاوت‌های راهبردی سواحل ایران. مجله ژئوپولیتیک، 12(1)، 1-23.
کیانی، اکبر، پاسبان‌عیسی‌لو، وحید، بدلی، احمد و کانونی، رضا (1395). کاربرد سیستم استنتاج فازی در زمینه سنجش توسعه انسانی مورد شناسی: شهرستان پارس‌آباد. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری–منطقه‌ای، 6(19)، 1-16.
مرکز آمار ایران، سرشماری‌های نفوس و مسکن 1335-1395.
مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران (1370). طرح کالبدی ملی. تهران: مؤلف.
ملکی، سعید، احمدی، رضا و داودی‌منجزی، انیس(1393). بررسی توزیع فضایی و رتبه‌بندی توسعه اقتصادی شهرستان‌های استان خوزستان. مجله سیاستهای مالی و اقتصادی، 2(6)، 5-22.
منصوریان، فاطمه، خزایی، سعید، شریعت‌پناهی، سیدپیمان و مشفق، محمود. (1394). عوامل اثرگذار بر افزایش جمعیت کلان شهرها از دیدگاه متخصصان، مورد مطالعه: شهر تهران. فصلنامه میان رشته‌ای در علوم انسانی، 8(1)، 21-44.
مهرگان، نادر و تیموری، یونس (1391). ارزیابی تمرکز جغرافیایی استانی صنعت و عوامل مؤثر بر میزان آن در ایران. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، 3(5)، 120-105.
Buyantuyev Alexander, Wu (2010), Liangua and Corina Gries, Multiscale analysis of theurbanizationpattern of the Phoenix metropolitan landscape of USA: Time, space and thematicresolution .Landscape and Urban Planning,2( 94), 206–217. Googlemap. Martenz, Javier (2003), The Ues of GIS and Indicatirs to Monitor Lintra Urban Ineqalities, A Case Study in Rosario, Argentina. Habitat, International, 33(1), 387-396. Rawls, J (2007), Justic, Fairness and Decision-Marking, Cambridge. Roehner, B. M. (1995), Evolution of urban Systems in the Pareto Plan. Journal of Regional Science, 35(18), 234-268. Pumain, Dennise (2003), Scaling Laws and Urban Systems. Massachusetts. Stevenson, Andrew R. (2007), Elites, Regimes, and Growth Machines: The Politics of Parks Deveiopment in Chicago and London” A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirement for the Degree of Bachelor of Arts with Honors in Environmental Studies, Williams College. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 148 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 182 |
||