پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,114 |
| تعداد مقالات | 9,530 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,195,887 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,035,491 |
تحلیل الگوی فضایی _ زمانی کشت غلات در ایران | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 22، شهریور 1400، صفحه 125-142 اصل مقاله (1.96 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2021.55669.2377 | ||
| نویسندگان | ||
| حسنعلی فرجی سبکبار* 1؛ محمد رضا رضوانی2؛ فاطمه جمشیدی3؛ بهمن طهماسی4 | ||
| 1دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 4دانشجوی دکتری، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| کشاورزی به ویژه در کشورهای در حال توسعه یکی از بخش‌های مهم اقتصاد به حساب می‌آید. با توجه به افزایش روز افزون جمعیت، تأمین امنیت غذایی افراد به چالشی بزرگ تبدیل شده است، تا جایی که که رفع گرسنگی به عنوان یکی از اهداف اصلی توسعه هزاره تعیین شده است. در همین زمینه، با توجه به استراتژیک بودن غلات و نقش مؤثر آن در تأمین امنیت غذایی کشور، هدف از پژوهش حاضر تحلیل روند تغییرات فضایی و زمانی سطح زیرکشت غلات(گندم و جو) طی یک دوره 15 ساله از 1382 تا 1397 است. در این مطالعه روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه‌ای و داده‌های رسمی جهاد کشاورزی و مرکز آمار ایران صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک‌های آمار فضایی در محیط نرم‌افزار Arc map انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد در سطح ملی تغییرات با کاهش نسبی سطح زیرکشت جو و کاهش قابل توجه سطح زیرکشت گندم همراه بوده است. نتایج پژوهش در سطح استان‌ها بیانگر کاهش نسبی نوسانات و دامنه تغییرات سطح زیرکشت غلات در بین استان‌های کشور است و به عبارتی توازن نسبی در اختصاص زمین به کشت گندم و جو در بین استان‌ها ایجاد شده است. نتایج تحلیل فضایی سطح زیرکشت غلات نیز نشان می‌دهد که محل تمرکز کشت غلات عمدتاً در برخی شهرستان‌های واقع در غرب و شمال غرب ایران است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل فضایی _ زمانی؛ آمار فضایی؛ الگوی کشت؛ سطح زیرکشت؛ غلات | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of spatio-temporal pattern of Cereals cultivation in Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassanali FarajiSabokbar1؛ Mohammad Reza Rezvani2؛ Fatemeh Jamshidi3؛ Bahman Tahmasi4 | ||
| 1Associate Professor, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Professor, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3M.A Student in Geography and Rural Planning, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 4PhD Student in Geography and Rural Planning, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Agriculture is one of the most important sectors of the economy, especially in developing countries. Due to growing population, food security has become a major challenge and elimination of hunger is identified as one of the main goals of the millennium development goals. In this regard, considering the strategic nature of cereals and its effective role in ensuring food security in the country, the purpose of this study is to analysis the trend of spatial and temporal changes in cereals (wheat and barley) over a 15year period from 2003 to 2018. In this study, the research method is descriptive-analytical. The data were collected documentary based on the official data published by Ministry of Agriculture Jihad and Statistics Center of Iran. Data analysis was performed using spatial statistics techniques in the ArcMap software environment. The results of the study show that at the national level, changes have been made with a relative reduction in the area under barley cultivation and a significant reduction in the area under wheat cultivation. The results of the research at the provincial level indicate a relative decrease in fluctuations and the range of changes in the area under cereals cultivation among the provinces of the country, in other words, a relative balance has been created in the allocation of land to wheat and barley cultivation among the provinces. The results of spatial analysis of cereal cultivation area also show that the focus of cereal cultivation is mainly in some counties located in the west and northwest of the Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Spatio -Temporal Analysis, Spatial Statistics, Cultivation Pattern, Cultivation Area, Cereals | ||
| مراجع | ||
|
اسمعیل‌پور اسطرخی، هادی، کریمی، محمد، علیمحمدی سراب، عباس و داوری، کامران(1396). برنامه‌ریزی کشت محصولات کشاورزی با استفاده از روش‌های بهینه‌سازی مکانی. مهندسی فناوری اطلاعات مکانی، 5(2)، 23-19.
اسمعیل‌نژاد، مرتضی، طاوسی، تقی و اسکندری ثانی، محمد(1393). بحران آب و ضرورت تغییر الگوی کشت در مناطق روستایی مطالعه موردی: دشت جنوبی بردسکن. کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 2(3)، 62-41.
ارجمندی، امین و مهرابی بشرآبادی، حسین(1392). بررسی تغییرات الگوی کشت محصولات زراعی در ایران طی دوره 61-1362 تا 88-1387. مجله اقتصاد کشاورزی، 7(4)، 104-87.
باولی، مصیب، عادلی، کامران، محمدیان، فرشاد و دل‌انگیزان، سهراب(۱۳۹۴). تعیین الگوی بهینه کشت در راستای توسعه پایدار کشاورزی (مطالعه موردی:دشت ماهیدشت). اقتصاد کشاورزی و توسعه، 23(90)، 216-191.
پیرانی، مهدی(۱۳۹۴). نگرش کشاورزان چغندرکار نسبت به تغییر الگوی کشت در شهرستان میاندوآب. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
جهاد کشاورزی استان اصفهان(1398). طرح الگوی کشت استان اصفهان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان.
جهاد کشاورزی(1393). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کل کشور.
جهاد کشاورزی(1397). آمارنامه اطلاعات کشاورزی ایران.
حمزه‌ئی، مجید و بوزرجمهری، خدیجه(1393). واکاوی آثار و عوامل مؤثر بر گسترش الگوی کشت زعفران در شهرستان نیشابور مطالعه موردی: دهستان اسحق آباد. نشریه زراعت و فناوری زعفران، 2(4)، 288-277. خدابنده، ناصر (۱۳۹۲). غلات. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خراسانیان، میترا و نظریان، علی‌اصغر(1395). بررسی سیر تغییرات شهر تهران و اثرات آن بر تغییر کاربری اراضی روستاهای اطراف(مطالعه موردی: تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغات شهرستان اسلامشهر). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 9(1)، 168-153.
ریاحی، وحید، ضیائیان فیروزآبادی، پرویز، عزیزپور، فرهاد و دارویی، پرستو(1398). عوامل موثر بر ناپایداری الگوی کشت ناحیه لنجانات. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 8(4)، 168-139.
سبزواری، علیرضا، رجبی‌پور، علی، باقری، نیکروز و امید، محمود(1399). تعیین الگوی کشت محصولات زراعی به راهکاری برای راهکاری برای کاهش مخاطرات امنیت غذایی کشور. مدیریت مخاطرات محیطی، 7(1)، 38-23.
سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی(۱۳۹۷). اهمیت غلات در تغذیه انسان. فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی ، 16(61).
شاهین‌رخسار، پریسا، علیزاده، امین، انصاری، حسین و قربانی، محمد(1397). واکاوی الگوهای ذهنی خبرگان کشاورزی در باز طراحی الگوی کشت نواحی روستایی استان گیلان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 7(3)، 50-23.
عسگری، علی(1390). تحلیل‌های آمار فضایی با Arc GIS. تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
قماش‌پسند، محمدتقی، مشیری، سیدرحیم، کردوانی، پرویز و مهدوی، مسعود(1396). تحلیل نقش خانه‌های دوم در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 9(4)، 13-1.
کلهر، سعید (۱۳۹۵). بررسی ارتباط کوتاه مدت و بلند مدت انتشار گاز C02 و امنیت غذایی در ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.
کلالی مقدم، ژیلا(1394). بررسی عوامل موثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی(نمونه موردی: مناطق روستایی شهرستان رشت). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 4(1)، 132-113.
لطیف‌زاده، شهلا، مختاران، روح‌الله، لطیف‌زاده، لیلا و حمزه، سعید(1389). تعیین الگوی کشت بهینه در راستای مدیریت مصرف آب کشاورزی در حوزه شبکه آبیاری عقیلی-گتوند. فصلنامه مهندسی آب، 1(1)، 59-53. محمدیان، سیدپرویز (۱۳۸۹). تأثیر تغییر الگوی کشت بر درآمد کشاورزان (مطالعه موردی معرفی کلزا در استان کهکیلویه و بویر احمد). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی.
میرلطفی، محمودرضا و پورجعفرآبادی، مهدیه(1394). تحلیل اثرات دگردیسی الگوی کشت بر ساختار کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان سیرجان. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 7(4)، 163-178.
مرکز آمار ایران( 1382). سرشماری عمومی کشاورزی.
مرکز آمار ایران(1385). سالنامه آماری کل کشور.
مرکز آمار ایران( 1393). سرشماری عمومی کشاورزی.
مرکز آمار ایران(1397). سالنامه آماری کل کشور
نظری، عبدالحمید، منافی‌آذر، رضا و عبدالهی، عبداله(1392). ارزیابی تأثیر گسترش آبیاری تحت فشار در تغییر ساخت زراعی، الگوی کشت وراندمان تولید (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 8(24). 147-16 Andrabi, J. A. (2018). A Spatio-Temporal Changes in Cropping Pattern and Cropping Intensity in Agriculture to Get a Business Profit in Jammu and Kashmir. Budapest International Research and Critics Institute (BIRCI-Journal): Humanities and Social Sciences, 1(4), 16-24. Alexandratos, N. (2009). How to feed the world in 2050. Proceedings of a Technical Meeting of Experts, FAO, Rome, 32. Baulcombe, D., Crute, I., Davies, B., Dunwell, J., Gale, M., Jones, J., ... & Toulmin, C. (2009). Reaping the benefits: science and the sustainable intensification of global agriculture. The Royal Society. Bouma, J , G. varallyay & NH Batjes (1998); “ principal land use changes anticipated in Europe”. Agriculture,Ecosystem and Environment 67, 103-119. Chai, J., Wang, Z., Yang, J., & Zhang, L. (2019). Analysis for spatial-temporal changes of grain production and farmland resource: Evidence from Hubei Province, central China. Journal of Cleaner Production, 207, 474-482. Fan, L., Liang, S., Chen, H., Hu, Y., Zhang, X., Liu, Z., ... & Yang, P. (2018). Spatio-temporal analysis of the geographical centroids for three major crops in China from 1949 to 2014. Journal of Geographical Sciences, 28(11), 1672-1684. Frazier, A. E., Bagchi-Sen, S., & Knight, J. (2013). The spatio-temporal impacts of demolition land use policy and crime in a shrinking city. Applied Geography, 41, 55-64. Fukalova, P., & Pokladníkova, H. (2014). Land use developmental trends in cadastral area Žabčice. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 58(2), 69-76. Food and Agricultural Organization of the United Nations. (2009). World summit on food security. Rome: Author. Retrieved from http://www.fao.org/wsfs/world-summit/en/ Getis, A., & Ord, J. K. (1996). Local spatial statistics: an overview. Spatial analysis: modelling in a GIS environment, 374, 261-277. Leavy, J., & Smith, S. (2010). Future farmers: youth aspirations, expectations and life choices. Future Agricultures Discussion Paper, 13, 1-15. Levine, N. (2004). CrimeStat III: a spatial statistics program for the analysis of crime incident locations (version 3.0). Houston (TX): Ned Levine & Associates/Washington, DC: National Institute of Justice. Li, X., Liu, N., You, L., Ke, X., Liu, H., Huang, M., & Waddington, S. R. (2016). Patterns of cereal yield growth across China from 1980 to 2010 and their implications for food production and food security. Plos one, 11(7), e0159061. Niragira, S. (2011). Agricultural specialization in the north of Burundi. Master’s Dissertation Ord, J. K., & Getis, A. (1995). Local spatial autocorrelation statistics: distributional issues and an application. Geographical analysis, 27(4), 286-306. Pretty, J. (2008). Agricultural sustainability: concepts, principles and evidence. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 363(1491), 447-465. Pan, J., Chen, Y., Zhang, Y., Chen, M., Fennell, S., Luan, B., ... & Wang, J. (2020). Spatial-temporal dynamics of grain yield and the potential driving factors at the county level in China. Journal of Cleaner Production, 255, 120312. Playan, E., & Mateos, L. (2006). Modernization and optimization of irrigation systems to increase water productivity. Agricultural water management, 80(1-3), 100-116. Ray, D. K., & Pijanowski, B. C. (2010). A backcast land use change model to generate past land use maps: application and validation at the Muskegon River watershed of Michigan, USA. Journal of Land Use Science, 5(1), 1-29. Sharma, M. P., Yadav, K., Kaur, K., Prawasi, R., & Singh, A. (2014). Geospatial Approach for Cropping System Analysis, A Case Study of Bhiwani District, Haryana. International Journal of Science & Engineering and Technology Research, 3, 424-429. Soto-Garcia, M., Martínez-Alvarez, V., García-Bastida, P. A., Alcon, F., & Martin-Gorriz, B. (2013). Effect of water scarcity and modernisation on the performance of irrigation districts in south-eastern Spain. Agricultural Water Management, 124, 11-19. Tilman, D., Cassman, K. G., Matson, P. A., Naylor, R., & Polasky, S. (2002). Agricultural sustainability and intensive production practices. Nature, 418(6898), 671-677. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. (2013). World population prospects: The 2012 revision. New York: United Nations. Tilman, D., Balzer, C., Hill, J., & Befort, B. L. (2011). Global food demand and the sustainable intensification of agriculture. Proceedings of the national academy of sciences, 108(50), 20260-20264. Wang, Y., Chen, Y., & Peng, S. (2011). A GIS framework for changing cropping pattern under different climate conditions and irrigation availability scenarios. Water resources management, 25(13), 3073-3090. Zou, J., & Wu, Q. (2017). Spatial Analysis of Chinese Grain Production for Sustainable Land Management in Plain, Hill, and Mountain Counties. Sustainability, 9(3), 348. Zhang, C., Luo, L., Xu, W., & Ledwith, V. (2008). Use of local Moran's I and GIS to identify pollution hotspots of Pb in urban soils of Galway, Ireland. Science of the total environment, 398(1-3), 212-221. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 396 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 343 |
||