ostadi, kazem. (1400). Sanad and Rijāl Study of the Sanads of the Commentary Attributed to Imam ʿAskarī (AS) up to Sheikh Ṣadūq. فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 2(1), 141-164. doi: 10.30473/quran.2021.8099
kazem ostadi. "Sanad and Rijāl Study of the Sanads of the Commentary Attributed to Imam ʿAskarī (AS) up to Sheikh Ṣadūq". فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 2, 1, 1400, 141-164. doi: 10.30473/quran.2021.8099
ostadi, kazem. (1400). 'Sanad and Rijāl Study of the Sanads of the Commentary Attributed to Imam ʿAskarī (AS) up to Sheikh Ṣadūq', فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 2(1), pp. 141-164. doi: 10.30473/quran.2021.8099
ostadi, kazem. Sanad and Rijāl Study of the Sanads of the Commentary Attributed to Imam ʿAskarī (AS) up to Sheikh Ṣadūq. فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 1400; 2(1): 141-164. doi: 10.30473/quran.2021.8099
. Graduated from Quran and Hadith Sciences, Qom Hadith and Quran University. Iran
چکیده
The commentary attributed to Imam Hassan ʿAskarī (AS) is one of the narrative commentaries with about 379 narrations; which is unique in its kind with nearly one hundred late manuscripts. This work, apart from the indifference of cataloguers and translators to it, is controversial in various aspects, such as: "date of authorship, attribution of the book to the author, sanads and content of the book". One of these problems, which needs to be considered, is the review of the sanads of this book; both in terms of examining the form of sanads in manuscripts, and in terms of examining the narrators of sanads, in terms of omission and rijālī translation. In the present study, while introducing five types of sanads of this commentary and also the rijālī study of the narrators of the sanads of this commentary up to Sheikh Ṣadūq, it was found that this work, which most likely belongs to Nāṣir Aṭrūsh and is from Zaidi heritage, has about two hundred years old; Also, in the rijālī study of ten narrators of its sanads up to Sheikh Ṣadūq, it was found that apart from the Irsāl of these sanads, most of the narrators of this work are "unknown or weak". It also seems that Sheikh Ṣadūq did not have this book, at least in its current form.
بررسی اجمالی سندی و رجالی اسناد تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) تا شیخ صدوق
نویسندگان [English]
کاظم استادی
دانش آموخته رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث قم. ایران
چکیده [English]
کتاب تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع)، از تفاسیر روایی با حدود 379 روایت است؛ که با نزدیک به یکصد نسخه خطی متأخر، در نوع خود، کم‌نظیر است. این اثر، جدای از بی‌توجهی فهرست‌نویسان و تراجم نگاران به آن، از جهات مختلفی همچون: «تاریخ تألیف، انتساب کتاب به مؤلف، اسناد و محتوای کتاب»، مناقشه‌آمیز است. یکی از این مشکلات، که لازم به تأمل است، بررسی اسناد این کتاب می‌باشد؛ هم از نظر بررسی شکلی اسناد در نسخه‌های خطی، هم بررسی راویان اسناد، از نظر افتادگی و ترجمه رجالی. در پژوهش حاضر، ضمن معرفی پنج نوع اسناد این تفسیر و نیز بررسی رجالی راویان اسناد این تفسیر تا شیخ صدوق، مشخص شد این اثر، که به احتمال بسیار قوی متعلق به ناصر اطروش و از میراث زیدیه است، حدود دویست سال «ارسال طویل نسخه‌ای» دارد؛ و نیز در بررسی رجالی ده تن از راویان اسناد آن تا شیخ صدوق، مشخص شد که جدای از افتادگی‌ها و ارسال این اسناد، بیشتر راویان این اثر، «ناشناس، مجهول و یا ضعیف» هستند. همچنین به نظر می‌رسد که شیخ صدوق این کتاب را، حداقل به شکل کنونی، در اختیار نداشته است.
کلیدواژه‌ها [English]
حسن بن علی, اطروش, تفسیر امام حسن ناصری عسکری, احتجاج, طبرسی, صدوق
مراجع
ابن ابی‌جمهور، محمد (1403ق)، عَوالی اللّئالی العَزیزیة، قم: سید الشهداء(ع).
ابن اسفندیار، محمد (1366 ش)، تاریخ طبرستان، تصحیح اقبال، تهران: پدیده.
ابن النّدیم، محمد بن اسحاق (1417ق)، الفهرست، تعلیق رمضانی، بیروت: دارالمعرفه.
ابن رازی، جعفر بن احمد قمی (1369ق)، جامع الاحادیث، تهران: اسلامیه.
ابن شهرآشوب، محمدبن‌علی (بی‌تا)، معالم العلماء، قم، بی‌نا.
ابن طاووس (1414ق)، الدروع الواقیة، چاپ قیومی اصفهانی، قم: الافاق.
ابن عنبه، جمال‌الدین احمد بن علی (1417ق)، عمدة الطالب، قم، مؤسسه انصاریان.
ابن غضائری، احمد بن الحسین (1422ق)، رجال ابن الغضائری، بکوشش جلالی، قم: دارالحدیث.
ابن مشهدی، محمد بن جعفر (1378ش)، المزار الکبیر، قم: نشر اسلامی.
ابن‌داوود حلی، حسن بن علی (بی‌تا)، کتاب الرجال، تحقیق بحرالعلوم، قم: شریف رضی.
ابن‌شهرآشوب، محمدبن‌علی(۱۳۷9ق)، مناقب آل ابی طالب، قم: علامه.
ابن‌طاووس (بی‌تا)، فرحة الغری، قم: شریف رضی.
اردبیلی، محمد بن علی (1403ق)، جامع الرواة، بیروت: دارالاضوا.
استادی، رضا (١٣٦٤ش)، بحثی درباره تفسیر امام حسن العسکری(ع)، نورعلم، دی ماه شماره 13.
استادی، کاظم (1400ش)، الف، در جستجوی ابوجعفر الحسینی العلوی المرعشی، همایش هزاره طبرسی، ساری: دانشگاه آزاد اسلامی
استادی، کاظم (1400ش)، ب، زندگی نامه تاریخی ابوجعفر المرعشی، سخن تاریخ، ش32.
