تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,121 |
تعداد مقالات | 9,572 |
تعداد مشاهده مقاله | 17,363,607 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,115,550 |
الوظائف التربویة للفرق بین الرجل والمرأة مع الترکیز على نهج البلاغة | ||
دراسات حدیثة فی نهج البلاغة | ||
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، خرداد 2021، صفحه 161-149 اصل مقاله (1.17 M) | ||
نوع مقاله: المجلة العلمية البحوثية | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/anb.2021.48455.1158 | ||
نویسندگان | ||
حسن رضایی هفتادر* 1؛ محمد درگاه زاده2؛ صفر نصیریان3 | ||
1أستاذ مشارک، قسم علوم القرآن والحدیث، کلیة الشریعة، حرم الفارابی الجامعی، جامعة طهران | ||
2أستاذ مساعد بقسم المقررات العامة والمعارف بجامعة بناب. | ||
3خریج کلیة تدریس المعارف الإسلامیة، کلیة الشریعة، حرم الفارابی الجامعی، جامعة طهران | ||
چکیده | ||
على الرغم من أن التعالیم الفلسفیة و کذلک علم الأحیاء و علم النفس الحدیث قد تناولت مسألة الاختلافات الجنسیة التی تمیز المرأة عن الرجل، إلا أن هذه التعالیم غیر قادرة على شرح جمیع أبعاد هذا الاختلاف و وظائفه ؛ لذلک، بالنظر إلى أن الاختلاف الجنسی بین الرجل و المرأة و وظائفه التربویة قد حظیت بتأکید التعالیم الدینیة، و خاصة نهج البلاغة، فمن الضروری إعادة النظر فی هذه المسألة و إعادة شرحها بناءً على هذه المصادر. و فی هذا الصدد، أعادت هذه المقالة قراءة قضیة الفروق الجنسیة بین الرجل و المرأة و وظائفها التربویة القائمة على التعالیم الإسلامیة مع الترکیز على نهج البلاغة و ذلک بتوضیح جدید حیث تتمثل إنجازاتها فی مایلی : تتمثل الفروق الجنسیة بین الرجل و المرأة فی ثلاثة مستویات : الجسدیة و النفسیة و الروحیة. تکشف هذه الفروق الثلاثة وظائف تربویة مختلفة و متنوعة لدى المرأة و هی: الجمال و اللطافة و العمل المناسب و الأناقة و الفن و الأنس و الهدوء و الإثارة و الرحمة و الحکمة و المشارکة الاجتماعیة. | ||
کلیدواژهها | ||
الرجل والمرأة؛ التربیة؛ جسدی؛ معنوی؛ نهج البلاغة | ||
عنوان مقاله [English] | ||
كاركردهای تربیتیِ تفاوت زن و مرد با تأكید بر نهجالبلاغه | ||
نویسندگان [English] | ||
حسن رضایی هفتادر1؛ محمد درگاه زاده2؛ صفر نصیریان3 | ||
1دانشیار، گروه علوم قرآن و حديث، دانشكده الهيات، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران | ||
2استادیار، گروه دروس عمومی و معارف، دانشگاه بناب، ایران. | ||
3دانشآموخته دكتری، گروه معارف اسلامی، دانشكده الهیات، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران | ||
چکیده [English] | ||
به رغم آن كه آموزههای فلسفی و نیز زیستشناسی و روانشناسی جدید، در حوزه تفاوتهای جنسی زن مطالبی را بیان كردهاند، ولی این آموزهها قادر نیستند تمام ابعاد این تفاوت و كاركردهای آن را تبیین نمایند؛ از این رو با توجه به این كه تفاوت جنسی زن و مرد و كاركردهای تربیتی آن در آموزههای دینی به ویژه نهجالبلاغه مورد تأكید قرار گرفتهاند ضروری است این مسئله بر اساس این منابع مورد بررسی مجدد قرار گرفته و از نو تبیین شود. در این راستا، مقاله حاضر، به بازخوانی مسئله تفاوت جنسی زن و مرد و كاركردهای تربیتی آن بر اساس معارف اسلامی با تأكید بر نهجالبلاغه با تبیینی نو پرداخته است كه دستاوردهای آن بدین گونه است: تفاوت جنسی زن و مرد در سه سطح جسمانی، روانی و روحانی مطرح است؛ تفاوتهای سهگانه مذكور كاركردهای تربیتی متفاوت و متنوعی را در جنس زن بروز میدهند كه عبارتاند از: زیبایی و لطافت، اشتغال مناسب، ظرافت و هنر، انس و آرامش، هیجان، مهرورزی، خردورزی و مشاركت اجتماعی. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
زن و مرد, تربیت, جسمانی, روحانی, نهج البلاغه | ||
مراجع | ||
القرآن الكریم.
ابن أبي الحديد، عبدالحميد (۱٤۰٤ق). شرح نهجالبلاغة لابن أبي الحديد. قم: مكتبة آيةالله المرعشي النجفي.
ابن اثير جزري، مبارك بن محمد (۱۳٦۷). النهاية في غريب الحديث والأثر. قم: موسسه مطبوعاتي اسماعيليان.
ابن حماد، محمّد بن احمد (۱٤۰۷ق). الذریة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
ابن سعد، محمّد (د. تأ). الطبقات الكبری. بیروت: دارصادر.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على (۱۳٦۳). تحف العقول عن آلالرسول. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن منظور، محمدبن مكرم (۱٤۱٤ق). لسان العرب. بيروت: دار صادر.
ابن ميثم بحرانی، علی (۱۳٦٦). اختيار مصباح السالكين. تحقیق محمد هادى امينى. مشهد: بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
__________ (۱۳٦۲). شرح نهجالبلاغه. بیجا: دفتر نشر الكتاب.
احمدی، محمدرضا (۱۳۸٤). «تفاوت زن و مرد از منظر روانشناسي و متون ديني». مجلة المعرفة. سنة ۱٤. العدد ۹۷. صص ٦٦ - ۷٦.
احمدى ميانجى، على (۱٤۲٦ق). مكاتيب الأئمة عليهم السلام. قم: دارالحدیث.
اسكویی، نسرین و زهرا انصاری (۱۳۸۰). هویت. تهران: ایتا.
انصاریان، حسین (۱۳۷۹). ترجمه نهجالبلاغه. تهران: انتشاراتپيامآزادى.
بستان، حسین (۱۳۸۲). نابرابری و ستم جنسی. قم: پژوهشكده حوزه و دانشگاه.
تميمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (۱۳٦٦). تصنیف غرر الحكم و درر الكلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
جمالی، نصرت الله (۱۳۸۱). زن در نهجالبلاغه. قم: نشر مهدیه.
جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۱). زن در آئینه جلال و جمال. تهران: مركز نشر فرهنگی رجاء.
حائری روحانی، علی (۱۳۷٦). فیزیولوژی اعصاب و غدد. تهران: سمت.
حرعاملى، محمدبن حسن (۱٤۰۹ق). تفصیل وسائل الشيعة الی تحصیل مسائلالشرعیه. قم: موسسه آل البیت علیهمالسلام.
________________ (۱٤۱٤ق). هداية الأمة إلى أحكام الأئمة عليهم السلام. مشهد: بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
حسينى شيرازى، سيدمحمد (د. تأ). توضيح نهجالبلاغة. تهران: دار تراث الشيعة.
حسيني زبيدي، محمدمرتضى (۱٤۱٤ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بيروت: دارالفكر.
حقگو، حجتالله (۱۳۹۰). «تفاوتهای ساختارهای مغزی زن و مرد و تأثیرهای شناختی آنها». مجموعه مقالات همایش جنسیت از منظر دین و روانشناسی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
خداپناهی، محمدكریم (۱۳۸۰). روانشناسی فیزیولوژیك. تهران: سمت.
خدارحيمي، سيامك (۱۳۷۷). روان شناسي زن. اهواز: انتشارات مردمک.
ديلمى، حسن بن محمد (۱٤۱۲ق). إرشاد القلوب إلى الصواب. قم: الشریفالرضی.
راغب اصفهانى، حسين بن محمد (۱٤۱۲ق). مفردات ألفاظ القرآن. بيروت: دارالقلم.
رودغر، نرجس (۱۳۸۸). فمینیسم؛ تاریخچه. نظریات. گرایشها و نقد فمینیسم. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
ريك، ويلفورد (۱۳۷۸). فمينيسم مقدمهاي بر ايدئولوژيهاي سياسي. ترجمه م. قائد. بیجا: انتشارات بین المللی الهدی.
سجادی، مهدی (۱۳۸۳). «بررسی تطبیقی زن از منظر مدرنیسم و پست مدرنیسم و دلالتهای تربیتی آن». مجلة دانشور. سنة ۱۱. العدد ٦. صص ٤۳-٥٤.
السیدرضی، محمدبنحسن (۱٤۱٤ق). نهجالبلاغه. قم: هجرت.
سیف، سوسن؛ كدیور، پروین و رضا كرمی نوری (۱۳۷۷). روانشناسی رشد(۱). تهران: سمت.
شوشترى، محمدتقى (۱۳۷٦). بهج الصباغة في شرح نهجالبلاغة. تهران: موسسه انتشارات اميركبير.
صاحب بن عباد، إسماعيل بن عباد (۱٤۱٤ق). المحيط في اللغة. بيروت: عالم الكتاب.
صدوق، محمدبن على (۱۳۷٦). الأمالي. تهران: كتابچی.
_____________ (۱۳۷۸). عيون أخبار الرضا عليه السلام. تهران: نشر جهان.
_____________ (۱٤۱۳ق). من لا يحضره الفقيه. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
_____________ (۱۳٦۲). الخصال. تحقیق علیاكبر غفاری. قم: جامعه مدرسین.
الطباطبایی، محمدحسین (۱۳۸٤). زن در قرآن. تحقیق محمد مرادی. قم: دفتر تنظیم و نشر آثار علامهطباطبایی.
طبرسى، حسن بن فضل (۱۳۷۰). مكارم الأخلاق. قم: الشریفالرضی.
طريحي، فخرالدين (۱۳۷٥). مجمع البحرين. تهران: مرتضوی.
طیبی، ناهید (۱۳۸۸). «آسیب شناسی روانی زنان از دیدگاه امیرمومنان علیه السلام». نامه جامعه. سنة ۷. العدد ٦۰. صص ۱۰۰-۱۰٦.
علاسوند، فریبا (۱۳۹۰). زن در اسلام. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
علایی رحمانی، فاطمه (۱۳٦۹). زن از دیدگاه نهجالبلاغه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
غروی، محمد (۱۳٦٥). الأمثال و الحكم المستخرجة من نهجالبلاغة. قم: دفترانتشاراتاسلامی.
فراهيدى، خليل بن أحمد (۱٤۰۹ق). كتاب العين. قم: نشر هجرت.
فروغي، محمدعلي (۱۳۸۳). سير حكمت در اروپا. تهران: هرمس.
فروید، زیگموند (۱۳٤۲ش). پبدایش روانكاوی؛ مجموعه سخنرانیها. ترجمه هاشم رضی. تهران: مطبوعاتی فراهانی.
فقیهی، علی نقی (۱۳۹۱). تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث؛ مبانی اصول و روش ها. قم: دارالحدیث.
الكلينى، محمدبن يعقوب (۱٤۰۷ق). الكافي. تهران: دارالكتب الاسلامیه.
لطف آبادی، حسین (۱۳۸۱). روان شناسی رشد(۲). تهران: سمت.
ليثى واسطى، على بن محمد (۱۳۷٦). عيون الحكم و المواعظ. قم: دارالحدیث.
مان، نورمنلسلي (۱۳۹۲). اصول روانشناسی. ترجمه محمد ساعتچی. تهران: امیركبیر.
المجلسی، محمدباقر (۱٤۰٤ق). بحارالأنوار. بیروت: موسسه الوفاء.
المحمدی، مسلم (۱۳۹۲). «تحلیل تفاوتهای جنسیتی زن و مرد در علوم تجربی و آموزههای دینی». انسانپژوهی دینی. سنة ۱۰. العدد ۲۹. صص۷۱-۸۲.
المطهری، مرتضی (۱۳۷۱). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
المغنية، محمدجواد (۱۳٥۸ق). في ظلال نهجالبلاغة. بيروت: دارالعلم للملايين.
مكارم شيرازى، ناصر (۱۳۸٦). پيام امام اميرالمؤمنين عليهالسلام. تهران: دارالكتب الاسلاميه.
موسوی، سید عباس (۱۳۷٦). شرح نهجالبلاغه. بیروت: دار الرسول الأكرم.
الموسوی خمینی، روح الله (۱۳٦۲). صحیفه امام خمینی؛ پیام به ملت ایران به مناسبت روز زن (جایگاه زن در فرهنگ اسلامی). محل سخنرانی: جماران. زمان سخنرانی: ۲٥/۱/۱۳٦۱. به آدرس:
https://emam.com
مهریزی، مهدی (۱۳۸٦). زن در اندیشه اسلامی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
نورى، حسين بن محمدتقى (۱٤۰۸ق). مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسه آلالبیت(ع).
نیشابوری، ابی عبداللّه حاكم (۱٤۰٦ق). المستدرك علی الصحیحین. بیروت: دارالمعرفة.
ویلفورد، ریك (۱۳۷۸). «فمینیسم». گزیده مقالات و متون درباره فمینیسم. تهران: انتشارات بینالمللی الهدی.
هاشمی خویی، حبیب الله (۱٤۰۰ق). منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغة. تهران: مكتبة الإسلامیه.
هام، مغی (۱۳۸۲). فرهنگ نظریه های فمینیستی. ترجمه فیروزه مهاجر. تهران: نشر توسعه.
هاید، ژانت (۱۳۷۷). روانشناسی زنان. ترجمه بهزاد رحمتی. تهران: لادن.
هنری ماسن، پاول (۱۳٦۸). رشد و شخصصیت كودك. ترجمه مهشید ماسایی. تهران: نشر مركز.
جام نیوز؛ اخبار رسانههای برونمرزی. «نه فرق اساسي بین مغز زنان و مردان». ۱۳/٦/۱۳۹۲. بازیابی شده در تاریخ: ۲۰/٤/۱۳۹۸. به آدرس:
مركز تحقیقات كامپیوتری علوم اسلامی. «یک تفاوت جنسیّتی؛ عملكرد مغز در زنان و مردان». بیتا. بازیابی شده در تاریخ: ۲۰/٤/۱۳۹۸. به آدرس:
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3881/3941/21807
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 348 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 234 |