پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شمارهها | 1,138 |
| تعداد مقالات | 9,761 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,880,156 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,494,394 |
واگراییهای مفهومی غصب و تصرف عدوانی در فقه امامیه (با نگاهی به فقه مقارن و حقوق ایران) | ||
| دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی | ||
| مقاله 2، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 20، اسفند 1400، صفحه 21-30 اصل مقاله (400.09 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/clk.2022.60494.2991 | ||
| نویسنده | ||
| وحید نکونام* | ||
| استادیار فقه و حقوق، دانشگاه حضرت معصومه(س)، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از موضوعاتی که در فقه حقوق اسلام کاربرد فراوانی دارد، موضوع غصب است که فقها بحثهای فراوانی در خصوص مفهوم و قلمرو آن ارائه کردهاند. اهمیت پرداختن به موضوع غصب بدین جهت است که هم در مباحث حقوق خصوصی و ضمان و هم در مسائل کیفری و تحقق جرایمی مثل سرقت و کلاهبرداری مدخلیت دارد. همچنین نهاد دیگری با عنوان تصرف عدوانی در قوانین آیین دادرسی مدنی و قانون مجازات اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. حال نکته مهم آن است که آیا با وجود پیشبینی غصب دیگر نیازی به تأسیس تصرف عدوانی وجود دارد و رابطه منطقی این دو از منظر فقهی و حقوقی چگونه است؟ با توجه به سؤال مطروحه هدف از این پژوهش ارائۀ تعریفی جامع از غصب و تصرف عدوانی و نیز تبیین رابطه منطقی این دو تاسیس در فقه مقارن و حقوق موضوعه ایران است. نتایج به دستآمده از این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی انجام پذیرفته، حاکی از آن است که در تبیین غصب میان تعریف شهید ثانی و فقهای حنبلی و شافعی همگرایی دیده میشود. همچنین از منظر فقهی واژگان تصرف عدوانی و غصب هر یک در لغت و عرف و شرع معنای واحدی دارند، اما در حقوق واگراییهایی بین این دو ملاحظه میشود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| کلیدواژهها: غصب؛ تصرف عدوانی؛ ضمان؛ استیلا؛ رابطه غصب و تصرف عدوانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Conceptual Divergences of Forcible Seizure and Confiscation in Contemporary Jurisprudence and Iranian Law | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Vahid Nekoonam | ||
| Assistant Professor of Jurisprudence and Law, Hazrat Masoumeh University, Qum, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the topics that has many applications in Islamic jurisprudence is the issue of confiscation, which jurists have many discussions Regarding its concept and scope, on the other hand, the issue of forcible seizure has been considered in the laws of civil procedure and the Islamic Penal Code. Now, the important point is whether there is a need for confiscation despite the prediction of the forcible seizure, and what is the logical relationship between these two establishments from a jurisprudential and legal point of view? According to the obtained results, we will see that in the confiscation, convergence can be seen between the definition of Shahid Thani and Hanbali and Shafi'i jurists But in law, there are divergences between the two. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Keywords: Confiscation, Forcible Seizure, Guarantee, Domination | ||
| مراجع | ||
|
ابن ادریس، ابی عبدالله محمد (1321ق). الانوار لاعمال الابرار. مصر: المطبعه الکبری الامیریه. چاپ اول.
ابن حزم، ابی محمدعلی (1350). المحلی. مصر: المطبعه المنیریه. چاپ دوم.
ابن قدامه، موفقالدین عبدالله (1388 ق). المبدع فی شرح المقنع. دمشق: المطبعه الاسلامیه.
ابن منظور، ابی الفضل جمالالدین (1416 ق). لسانالعرب. بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی. چاپ اول.
ابن نجار، محمدتقی (1381 ق). منتهی الارادات. قاهره: مطبعه دار الجیل. چاپ اول.
ابوجیب، سعدی (1408 ق). القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً. دمشق: دار الفکر. چاپ دوم.
ابهری علی آبادی، حمید (1378). «مفهوم و قلمرو غصب در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران». نشریه مقالات و بررسیها، شماره 99.
ابیالبرکات، مجدالدین (1369 ق). المحرر فی الفقه. قاهره: مطبعه السنه المحمدیه. چاپ اول.
اراکی، محمدعلی (1413 ق). المسائل الواضحه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی. چاپ اول.
الانصاری، یحیی زکریا الانصاری (1367 ق). منهج الطلاب. قاهره: مطبعه مصطفی البابی.
الدردیر، احمد (1972 م). الشرح الصغیر. قاهره: دارالمعارف. چاپ اول.
الرملی، شمسالدین محمد (1357). نهایه المحتاج الی شرح المنهاج. مصر: مطبعه مصطفی البابی. چاپ اول.
الزیلعی، فخرالدین (1313ق). تبین الحقائق. قاهره: المطبعه الکبری. چاپ اول.
العنقری، منصور (1375 ق). الروض المربع شرح زاد المستنقع. قاهره: مطبعه السنه المحمدیه. چاپ دوم.
الغرناطی، محمد (1423 ق). القوانین الفقهیه. بیروت: المکتبه العصریه. چاپ اول.
القرافی، شهابالدین (1994 م). الذخیره. بیروت: دارالغرب الاسلامی. چاپ اول.
المرتضی، احمد (1347 م). البحر الزخار. مصر: مطبعه السعاده. چاپ اول.
المرداوی، علاءالدین (1374ق). الانصاف فی الراجع من الخلاف. بیجا. چاپ اول.
بغدادی، ابی محمد (1308 ق). مجمع الضمانات. دمشق: المطبعه الخیریه. چاپ اول.
بهجت، محمدتقی (1426 ق). جامعالمسائل. قم: دفتر معظم له. چاپ دوم.
جوهری، ابی نصر اسماعیل (1418ق). الصحاح. بیروت: انتشارات دارالفکر. چاپ اول.
حائری طباطبایی، سیدعلی (1418 ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل البیت. چاپ اول.
حجتی، سیدمهدی (1384). قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. تهران: انتشارات میثاق عدالت.
حلی، جمالالدین احمد (1407 ق). المهذب البارع. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
حلی، یحیی بن سعید (1405 ق). الجامع للشرائع. قم: مؤسسه سیدالشهداء العلمیه. چاپ اول.
خمینی، سید روحالله (بیتا). تحریرالوسیله. قم: مؤسسه دارالعلم.
خوانساری، سیداحمد (1405 ق). جامع المدارک. قم: مؤسسه اسماعیلیان. چاپ اول.
خویی، سیدابوالقاسم (1410ق). منهاجالصالحین. قم: نشر مدینه العلم. چاپ بیست و هشتم.
رودیجانی، محمدمجتبی (1392). دعوای تصرف عدوانی در حقوق ایران. تهران: کتاب آوا. چاپ سوم.
زراعت، عباس (1383). «تأثیر مالکیت در دعوای تصرف عدوانی». مجله پیام آموزش، شماره 7.
سبزواری، سید عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام. قم: مؤسسه المنار. چاپ چهارم.
ـــــــــــــ (1413 ق). مهذب الاحکام. قم: دفتر آیتالله سبزواری. چاپ چهارم.
سبزواری، محمدباقر (1423 ق). کفایه الاحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
سمرقندی، مسعود (بیتا). صلوه مسعودی. پاکستان: مکتبه الحقانیه.
سمرقندی، محمد (1405 ق). تحفه الفقها. بیروت: دارالکتب العلمیه.
سیستانی، سیدعلی (1422 ق). المسائل المنتخبه. نجف: مکتب آیتالله سیستانی. چاپ نهم.
شراده، عبدالجبار (1414 ق). احکام الغصب فی الفقه الاسلامی. قم: مرکز نشر دفتر تبلیغات اسلامی. چاپ دوم.
شکری، رضا _1383). قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی. تهران: نشر مهاجر. چاپ سوم.
شمس، عبدالله (1382). آیین دادرسی مدنی. تهران: نشر میزان. چاپ پنجم.
طباطبایی حکیم، سیدمحمدسعید (1415). منهاجالصالحین. بیروت: دارالصفوه. چاپ اول.
طباطبایی حکیم، سیدمحمدسعید (1410). منهاجالصالحین. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. چاپ اول.
طباطبایی، سیدعلی (1418 ق). ریاضالمسائل. قم: مؤسسه آل البیت علیهمالسلام. چاپ اول.
طوسی، محمد (1408 ق). الوسیله الی نیل الفضیله. قم: مکتبه آیه الله المرعشی النجفی. چاپ اول.
طیرانیان، غلامرضا (1376). دعوای تصرف. تهران: انتشارات گنج دانش. چاپ اول.
عاملی (شهید اول)، محمد (1410 ق). اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه. بیروت: دارالتراث ـ دارالاسلامیه. چاپ اول.
عاملی (شهید اول)، محمد (1417 ق). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. چاپ دوم.
عاملی (شهید ثانی)، زینالدین (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: کتابفروشی داوری. چاپ اول.
ـــــــــــــ (1413 ق). مسالکالافهام. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیه. چاپ اول.
عبدالرحمان، محمود (1419 ق). مجمع المصطلحات و الالفاظ الفقهیه. قاهره: دارالفضیله. چاپ اول.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1411 ق). تبصره المتعلمین. تهران: مؤسسه طبع و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چاپ اول.
ـــــــــــــ (1410 ق). تحریرالاحکام. مشهد: مؤسسه آل البیت. چاپ اول.
ـــــــــــــ (1421 ق). تلخیص المرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
ـــــــــــــ (1413 ق). قواعدالاحکام فی معرفه الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. چاپ اول.
فاضل مقداد، ابو عبدالله (1425 ق). کنزالعرفان. قم: انتشارات مرتضویه. چاپ اول.
فاضل مقداد، جمالالدین (1404 ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی(ره). چاپ اول.
فراهیدی، خلیل (1410 ق). العین. قم: انتشارات منشورات الهجره. چاپ دوم.
فرطوسی حویزی، شیخ حسین (1416 ق). التوضیح النافع فی شرح ترددات صاحب الشرائع. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ دوم.
فقعانی، زینالدین (1418 ق). الدرالمنضود. قم: مکتبه امام العصر (عج) العلمیه. چاپ اول.
فیروزآبادی، مجدالدین (1412ق). القاموس المحیط. بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی. چاپ اول.
فیض کاشانی، محمد (1418 ق). النخبه فی الحکمه العملیه و الاحکام الشرعیه. تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی. چاپ دوم.
ــــــــــــــ (بیتا). مفاتیح الشرائع. قم: انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشی. چاپ اول.
قاسمزاده، سیدمرتضی (1384). تفسیر قانون مدنی. تهران: انتشارات سمت. چاپ دوم.
قمی، علی بن ابراهیم (1404 ق). تفسیر قمی. قم: مؤسسه دارالکتاب. چاپ سوم.
کاسانی، ابی بکر (1328 ق). بدائع الصنائع. مصر: مطبعه الجمالیه. چاپ اول.
کاشفالغطاء، محمدحسین (1359 ق). تحریرالمجله. نجف: المکتبه المرتضویه. چاپ اول.
کلینی، ابوجعفر محمد (1417 ق). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه. چاپ چهارم.
گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1413 ق). هدایه العباد. قم: دارالقرآن الکریم. چاپ اول.
گلدوزیان، ایرج (1386). محشای قانون مجازات اسلامی. تهران: انتشارات مجد. چاپ هشتم.
محقق ثانی، علی (1414 ق). جامعالمقاصد. قم: مؤسسه آلالبیت علیهالسلام. چاپ اول.
محقق حلی، نجمالدین جعفر (1418 ق). المختصرالنافع فی فقه الامامیه. قم: مؤسسه المطبوعات الدینیه. چاپ ششم.
ــــــــــــــــ (1408 ق). شرائعالاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان. چاپ دوم.
مرعشی نجفی، سید شهابالدین (1406 ق). منهاج المؤمنین. قم: کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی(ره). چاپ اول.
مشکینی، میرزا علی (1418 ق). الفقه المأثور. قم: نشر الهادی. چاپ دوم.
ــــــــــــــ (1419 ق). مصطلحات الفقه. قم: نشر الهادی. چاپ اول.
معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه (1382). مجموعه نشستهای قضایی-مسائل قانون مجازات اسلامی (3). قم: دفتر بررسی و تدوین متون آموزش. چاپ دوم.
مغنیه، محمدجواد (1421 ق). فقه الامام الصادق علیهالسلام. قم: مؤسسه انصاریان. چاپ دوم.
مقدس اردبیلی، احمد (1403 ق). مجمع الفائده و البرهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
مهیار، رضا (1410 ق). فرهنگ ابجدی عربی ـ فارسی. تهران: انتشارات اسلامی. چاپ اول.
میرزای قمی، ابوالقاسم (1420 ق). مناهج الاحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
نجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهرالکلام. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی. چاپ هفتم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 757 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 440 |
||