پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,156 |
| تعداد مقالات | 9,940 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,541,021 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,860,222 |
تأثیر قاعده نفی ضرر بر امور عمرانی شهر از دیدگاه فقه اسلامی | ||
| دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی | ||
| مقاله 3، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 20، اسفند 1400، صفحه 31-44 اصل مقاله (581.48 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/clk.2022.63236.3048 | ||
| نویسنده | ||
| حجت عزیزالهی* | ||
| دانش‌آموخته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قاعده لاضرر یکی از قواعد مسلم فقهی است که هم ادله نقلی و هم ادله عقلی آن را پشتیبانی می‌کنند. البته در مورد مفاد این قاعده نظرات متعددی مانند نهی از اضرار یا لزوم جبران ضرر یا امر سلطانی یا لزوم اتخاذ تصمیمات در جهت جلوگیری از اضرار یا نفی حکم ضرری و ... وجود دارد که تأثیر این قاعده بر امور اجتماعی و احکام شرعی مربوط به شهرنشینی قابل‌انکار نیست. با توجه به آنکه جلوههای گوناگونی از این قاعده در مسائل مربوط به شهر به چشم می‌خورد، بررسی میزان تأثیرگذاری قاعده لاضرر در امور عمرانی شهرهای اسلامی ضروری به نظر می‌رسد. پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی ابتدا به بررسی میزان اعتبار و مفاد قاعده لا ضرر و نظرات پیرامون آن پرداخته است و سپس تأثیر این قاعده در پدیده‌های عمرانی شهر را موردبررسی قرار داده است و در نهایت می‌توان چنین نتیجه گرفت که طبق قاعده لاضرر تمامی عوامل که ابعاد مختلف عمرانی در شهرها را به مخاطره می‌اندازد. از نظر فقه اسلامی ممنوع بوده و این قاعده بر قاعده تسلیط تقدم دارد. بنابراین، شهروندان موظف‌اند در امور عمرانی مانند ساختن ساختمان‌های چندطبقه یا دیوارهای مشترک یا ساختن سازههای بیرون ساختمان یا حضور در معابر عمومی یا اشراف پنجره بر خانه همسایه رعایت حقوق سایرین را کرده و در صورتی‌که این امور منجر به ضرر آحاد جامعه شود، از نظر فقها ممنوع است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه‌ها: لاضرر؛ آسیب؛ معابر؛ ساختمان؛ فاضلاب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Effect of the Rule of Negation of Harm on the Civil Affairs of the City from the Perspective of Islamic Jurisprudence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hojt Azizolahi | ||
| Ph.D. in Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Tehran University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The harmless rule is one of the indisputable rules of jurisprudence that is supported by both narrative and rational arguments; Of course, there are several opinions about the provisions of this rule, such as the prohibition of damages or the need to compensate damages or the royal order or the need to take decisions to prevent damages or deny the damages sentence, etc .; The effect of this rule on social affairs and sharia rules related to urbanization is undeniable; Given that there are various manifestations of this rule in matters relating to the city; It seems necessary to study the effectiveness of the no-harm rule in the development of Islamic cities; The present study, with an analytical-descriptive method, first examines the validity and provisions of the no-harm rule and opinions about it, and then examines the impact of this rule on urban development phenomena; Finally, it can be concluded that according to the harmless rule, all the factors that endanger the various dimensions of development in cities; It is forbidden in Islamic jurisprudence and this rule takes precedence over the rule of domination. Therefore, citizens are obliged to respect the rights of others in civil matters such as the construction of multi-storey buildings or common walls or the construction of structures outside the building or presence in public thoroughfares or windows overlooking the neighbor's house, and if these matters lead to harm to the community; It is forbidden according to the jurists. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Damage, Damage, Passages, Buildings, Sewage | ||
| مراجع | ||
|
ابن اثیر جزرى، مبارک بن محمد (بیتا). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، قم: مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان.
ابنبابویه، محمّد بن على (1413 ه ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن براج، عبد العزیز (1406 ه ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن براذعی (2002 م). التهذیب فی اختصار المدونه، دبی: دار البحوث للدراسات الإسلامیه وإحیاء التراث.
ابن جزی (بیتا). القوانین الفقهیه. بی جا: بی نا.
ابن رامی (2001). الاعلان بالاحکام البنیان. تونس: مرکز النشر الجامعی.
ابن رشد، محمد (1988 م). البیان والتحصیل والشرح والتوجیه والتعلیل لمسائل المستخرجه. بیروت: دار الغرب الإسلامی.
ابن مغیث (1994). المقنع فی علم الشروط. تقدیم و تحقیق فرانثیکو خابییر أغیری شادابا. مدرید: المجلس الأعلى للأبحاث العلمیه معهد التعاون.
ابن‌ابی‌جمهور، محمد (1403 ق). عوالی اللئالی. قم: مؤسسه سیدالشهداء(ع).
بادینی، حسن و مؤمنی، مؤمنی (پاییز 1392 ش). «رویکردی نو برای اثبات جریان قاعده لاضرر در احکام عدمی در زمینه مسئولیت مدنی». فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، شماره ۳.
بجنوردی، سیدحسن (1377 ش). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی. چاپ اول.
بجنوردی، سیدمحمد (1401ه ق). قواعد فقهیه. تهران: مؤسسه عروج.
بخاری، محمّد بن اسماعیل (1401 ق). صحیح بخاری. بیروت: دار الفکر.
بصرى بحرانى، زینالدین (1413 ه ق). کلمه التقوى. قم: سید جواد وداعى.
بهجت، محمدتقى (1428). استفتائات. قم: دفتر حضرت آیتالله بهجت.
تستری، سیدنورالله (بیتا). احقاق الحق و ازهاق الباطل.
تطیلی، عیسى بن موسى (1999 م). الجدار. تحقیق محمد النمینج. آیسسکو: منشورات المنظمه الإسلامیه للتربیه و العلوم.
حرعاملی، محمد بن حسن (1416 ه ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت(ع).
حطاب، ابوعبدالله (1398 م). مواهب الجلیل. بیروت: دار الفکر.خراسانی، محمدکاظم (1410 ه ق). درر الفوائد فی حاشیه علی الفرائد. تهران: مؤسسه النشر و الطبع.
ـــــــــــــــ (1437 ق). کفایه الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
خمینى، سیدروحاللّه (بیتا). تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
ــــــــــــــ (1420). الرسائل العشره. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره.
زرقا، احمد بن شیخ محمد (1409 ق). شرح القواعد الفقهیه. دمشق: دارالقلم.
سبحانی، جعفر (1394). الایضاحات السنیة لقواعد الفقهیه. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
سحنون، عبدالسلام (بیتا). المدونه الکبرى. بیروت: دار صادر.
سیستانی، سیدعلی (1414 ق). قاعده لاضرر و لاضرار. قم: مکتب آیت الله العظمی سیستانی.
شهید ثانى، زینالدین بن على (1413 ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
انصاری، مرتضی (1414 ق). رسائل فقهیه. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
ــــــــــــــ (1419 ه ق). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
صافی گلپایگانى، لطفالله (1417 ه ق). جامع الأحکام. قم: انتشارات حضرت معصومه سلام الله علیها.
طبرانی، أبوالقاسم (1405 ه ق). المعجم الصغیر. بیروت: المکتب الإسلامی.
طوسى، محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الإمامیه. تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
علامه حلّى، حسن بن یوسف (1414 ق). تذکره الفقهاء. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
ـــــــــــــــ (1413 ق). قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ـــــــــــــــ (1420 ق). تحریر الأحکام الشرعیه على مذهب الإمامیه. قم: مؤسسه امام صادق علیه‌السلام.
فاضل تونی، عبدالله بن محمد (1412 ه ق). الوافیه فی اصول الفقه. قم: مجمع الفکر الاسلامی. چاپ اول.
فاضل لنکرانى، محمد (1425 ه ق). جامعالمسائل. قم: انتشارات امیر.
فخرالمحققین، محمد بن حسن بن یوسف (1387 ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان. چاپ اول.
قنوجی، صدیق (1978م). أبجد العلوم. تحقیق عبد الجبار زکار. بیروت: دار الکتب العلمیه.
قیروانی (1999 م). النَّوادر والزِّیادات على مَا فی المدَوَّنة من غیرها من الأُمهاتِ. بیروت: دار الغرب الإسلامی.
گروهی از مؤلفین (بیتا). أبحاث هیئه کبار العلماء. عربستان: بینا.
گروهی از مؤلفین (بیتا). فتاوى الشبکه الإسلامیه، http://www.islamweb.net.
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى (1404). مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
محقق حلی، جعفر (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
محقق داماد، سیدمصطفی (1406 ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. چاپ دوازدهم.
مروج جزایری، سیدمحمدجعفر (1413 ق). منتهی الدرایه فی توضیح الکفایه. قم: مؤسسه دار الکتاب.
مظلوم، علیرضا؛ نصیری، عنایتالله؛ حاجتی، فتحالله (پاییز 1396). «تبیین قاعده لاضرر در مباحث فقهی». پژوهش ملل، شماره ۲۳.
مغربى، نعمان بن محمد تمیمى (1385 ه ق). دعائم الإسلام. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
مغنیه، محمدجواد (1421 ه ق). فقه الإمام الصادق علیه السلام. قم: مؤسسه انصاریان.
مکارم شیرازی، ناصر (1370). القواعد الفقهیه. قم: مدرسه علی بن ابی طالب(ع). چاپ سوم.
منتظری، حسین على (بیتا). استفتاءات مسائل ضمان. قم: بینا.
نجفى، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
وزیری، یحیى (2004 م). العماره الإسلامیه و البیئه. الکویت: المجلس الوطنی للثقافه و الفنون و الآداب، سلسلة کتب عالم المعرفه.
ولایی، عیسی (1387). فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول. تهران: نشر نی. چاپ ششم.
یعمری، ابن فرحون (بیتا). الدیباج المذهب. بیروت: دار الکتب العلمیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 465 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 232 |
||