پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شمارهها | 1,101 |
| تعداد مقالات | 9,444 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,016,383 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,935,143 |
تحليل مبادئ العمل الأخلاقي (الإدراك والشوق والعزم) من منظور نهج البلاغة | ||
| دراسات حدیثة فی نهج البلاغة | ||
| مقاله 3، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، خرداد 2022، صفحه 31-43 اصل مقاله (1004.95 K) | ||
| نوع مقاله: المجلة العلمية البحوثية | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/anb.2022.53943.1216 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی زمانی* | ||
| أستاذ مشارك بقسم الشریعه، بجامعة بیام نور، طهران، إيران | ||
| چکیده | ||
| في هذا المقال تمت دراسة مبادئ العمل الأخلاقي في نهجالبلاغة بالطريقة الوصفية التحليلية. ويمكن تلخيص مبادئ العمل الأخلاقي أو عملية إصداره من وجهة نظر الفلاسفة في ثلاث مراحل وهي: ۱ـ الإدراك (التصور والتصدیق)، ۲ـ الإحساس (الشوق)، ۳ـ الإرادة (الشوق المؤكّد والعزم والإجماع) في نهجالبلاغة، وتم ذكر البصيرة في العمل ونتائجه كمرحلة أولى من هذه العملية، أي الإدراك. وتشمل المرحلة الثانية لإصدار الفعل الأخلاقي أمور عاطفية كالشوق والخوف والمیل والرغبة والحب، والمرحلة الثالثة هي العزم والتصمیم والإرادة في نهجالبلاغة فبناءً على هذه المبادئ الثلاثة تم تحديد طرق تحقيق العلم بعواقب الفعل وطرق تحقيق المشاعر الأخلاقية وكذلك طرق تقوية القوة الباطنیة للتصميم والعزم والإرادة. فإن الاهتمام بالفصل بين هذه المبادئ ومراحل إصدار الإجراءات في الأمور الأخلاقية والدينية مثل التوبة والتقوى والصبر والزهد وغیر ذلك، يمكن أن يوضح طريقة تحديد العوائق المختلفة التي تشرح تحقيق العمل الصالح (الفعل الأخلاقي) وطريقة القضاء عليها وتحضير إستراتيجيات تربوية لتقوية الإدراك والشوق والعزم وتصحيحها، ولذلك تفسيرها ضروري. | ||
| کلیدواژهها | ||
| مبادئ العمل الأخلاقي؛ الإدراك؛ الشوق؛ العزيمة؛ نهجالبلاغة | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| تحلیل مبادی فعل اخلاقی (شناخت، شوق وعزم) از دید نهجالبلاغه | ||
| نویسندگان [English] | ||
| مهدی زمانی | ||
| دانشیار گروه الهیات دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده [English] | ||
| در این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مبادی فعل اخلاقی در نهجالبلاغه پرداخته شده است. مبادی فعل اخلاقی یا فرایند صدور آن از دیدگاه فیلسوفان را میتوان در سه مرحله خلاصه نمود كه عبارتند از ۱ـ شناخت (تصور وتصدیق)، ۲ـ احساس (شوق) و۳ـ اراده (شوق مؤكد، عزم واجماع). در نهجالبلاغه از بصیرت نسبت به عمل وپیامدهای آن به عنوان نخستین مرحله این فرایند یعنی شناخت یاد شده است. دومین مرحله صدور فعل اخلاقی شامل مولفههای احساسی مانند شوق، ترس، میل، رغبت وعشق است وسومین مرحله عزم، تصمیم واراده به شمار میآید. در نهجالبلاغه بر اساس این مبادی سه گانه، راههای رسیدن به تشخیصِ پیامدهای عمل، روشهای تحقق احساسهای مثبت وهمچنین راهكارهای تقویت نیروی درونی عزم، تصمیم واراده بیان شده است. توجه به تفكیك مبادی ومراحل صدور فعل در مقولات اخلاقی ودینی مانند توبه، تقوا، صبر، زهد و... میتواند راه را برای تشخیص انواع موانعِ تحقق عمل صالح (فعل اخلاقی) وروش از میان برداشتن آنها روشن سازد وبه ارائه راهكارهایی تربیتی برای تقویت واصلاح شناخت، شوق وعزم بیانجامد واز این جهت تبیین آن امری ضروری است. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| مبادی فعل اخلاقی, شناخت, شوق, عزم, نهج البلاغه, اخلاق | ||
| مراجع | ||
|
القرآن الكریم
الآمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی (۱۳٦٦) .غررالحكم ودرر الكلم. ۱ ج. قم: دفتر تبلیغات.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (۱۳٦۲). الشفاء (الطبیعیات). تحقیق ابراهیم مدكور. قم: مكتبة آیتالله العظمی مرعشی نجفی.
ابن ابی الحدید، عزالدین ابو حامد (۱۳۷۸). شرح نهجالبلاغة. قم: مكتبة آیتالله العظمی مرعشی نجفی.
ابن میثم بحرانی، میثم (۱۳٦۲). شرح نهجالبلاغه. قم: دفتر نشر الكتاب.
الخوری الشرتونی، سعید (بیتا). اقرب الموارد فی فصح العربیه والشوارد. بیجا.
الخوئی، میرزا حبیبالله هاشمی (۱۳٥۸). منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغة. طهران: مكتبة الاسلامیة.
السید الرضی، محمد بن حسین بن موسی (۱۳۷۲). نهجالبلاغه. ترجمة دكتر سید جعفر شهیدی. طهران: انقلاب اسلامی.
رضائی، مرتضی (۱۳۹٦). مروری گذرا بر مباحث علم النفس فلسفی. مجله معرفت. ۳۹تا٥۱. ش ۲۳۲. فروردین ۹٦.
رضائی، مهران و هوشنگی، حسین (۱۳۹۳). فرایند صدور افعال اختیاری انسان. دو فصلنامه معارف عقلی. ۱۱٥ تا۱۳٦. شماره اول، پاییز و زمستان ۱۳۹۳. پیاپی ۲۹.
ذاكری، مهدی (۱۳۹٤). درآمدی به فلسفه عمل. طهران: سمت.
الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد (۱٤۱۲ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دارالشامیه.
صدرالدین الشیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳٦٦). تفسیر القرآن الكریم. تحقیق محمد خواجوی. قم: بیدار.
صدرالدین الشیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳٥٤). المبدأ والمعاد. تصحیح سید جلالالدین آشتیانی. طهران: انجمن حكمت و فلسفه ایران.
صدرالدین الشیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۹۸۱م). الحكمه المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث.
صدرالدین الشیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳٦۰). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوكیة. مشهد، مركز الجامعی للنشر.
فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب (۱۳۷۱ق). القاموس المحیط. قاهره: مطبعة السعادة
قرشی بنائی، سید علیاكبر (۱۳۷۷). مفردات نهجالبلاغة. طهران: نشر قبله.
الكلینی، محمد بن یعقوب (۱۳٦٥). الكافی. طهران: دار الكتب الاسلامیة.
کنسلر، هری جی (۱۳۸٥). درآمدی به فلسفه اخلاق. ترجمة حمیده بحرینی. تهران: آسمان خیال.
المجلسی، محمدباقر (۱٤۰٤ق). بحارالانوار. بیروت: موسسه الوفاء.
محدثی، جواد (۱۳۸۸). عمل معیار ایمان. فرهنگ كوثر. شماره ۷۸.
معارف، مجید و قاسمی، حامد (۱۳۹٦). كاركردهای عقل در نهجالبلاغه. مجله پژوهشهای قران و حدیث. ش۲، پاییز و زمستان ۱۳۹٦. صص۳۳۷ـ۳۱٥.
المغنیة، محمد جواد (۱۳٥۸). فی ظلال نهجالبلاغة. بیروت: دار العلم للملایین.
مك ناوتن، دیوید (۱۳۹۱). نگاه اخلاقی. ترجمة حسن میانداری. طهران: سمت.
مطهری، مرتضی (۱۳۷۱). مجموعه آثار مرتضی مطهری. طهران: انتشارات صدرا.
نواب لاهیجی، میرزا محمد باقر (بیتا). شرح نهجالبلاغة. طهران: اخوان كتابچی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 302 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 231 |
||